‘Slachtoffer van seksueel misbruik is altijd kapot van binnen’

Tot 2001 werkte Petra Schipper als psychotherapeut voor de christelijke hulpverleningsorganisatie Bethesda. Daar hield zij zich onder meer bezig met de begeleiding van misbruikslachtoffers en preventie binnen evangelische milieus. Waar mensen zijn, vindt misbruik plaats, stelt Schipper. Ook in protestantse middens ziet ze dat er veel ondergronds gaat. In de rooms-katholieke Kerk vormt het celibaat dan weer een risicofactor. Hoe strikter de normen, hoe groter het dubbelleven. Toch ziet ze seksueel misbruik bovenal als een machtsprobleem. Het misbruik zit niet zozeer in de seksuele handeling op zich, maar in het machtsmisbruik. Het traumatiserende is de machteloosheid.

Vergeving

Kerken moeten extra voorzichtig zijn met begrippen als vergeving. Soms krijgt een slachtoffer te horen dat ze de dader moet vergeven. Maar je kunt niet voor een ander beslissen hoe en wanneer die moet vergeven, vindt Schipper. De kerk moet volgens haar bovenal een veilige plaats zijn. Er zitten mensen in de kerken die slachtoffer zijn geweest van misbruik of nog altijd worden misbruikt. Die horen wat er wordt gebeden of gezongen. Ook bij het Godsbeeld moeten zij zich veilig kunnen voelen. Worden de vrouwelijke kanten van God wel belicht?

Het is goed de troostende en koesterende kant van God te benadrukken, maar het is een gevaar om het mannelijke en vrouwelijke tegen elkaar uit te spelen. Petra Schipper

Ook het vaderlijke van God is juist heel veilig. Bij slachtoffers geeft dat vaak kortsluiting in hun hoofd omdat woorden besmet zijn en Bijbelteksten dus ook. Het is goed als kerken zich daarvan bewust zijn.

Immense impact

 De impact op slachtoffers is groot. Seksueel misbruik haalt de eigenwaarde weg, zegt Schipper. Je bent een object van lust geworden en voelt je geen mens meer. Je voelt je vies, vuil, beschaamd en geeft jezelf de schuld. Ook wat betreft de relaties met anderen is seksueel misbruik volgens haar ongelooflijk verwarrend. Slachtoffers hebben vaak problemen met grenzen. Ze trekken zich terug, pantseren zich in en laten zich nooit kennen, of ze kunnen juist heel aanklampend, behoeftig, seksueel overschrijdend zijn. Dat zijn duidelijk zichtbare gevolgen, maar de meeste gevolgen zijn minder zichtbaar.

Van binnen is een slachtoffer gewoon kapot. Petra Schipper

• Lees het integrale interview van Kelly Keasberry met Petra Schipper in Tertio nr. 1.019 van woensdag 21 augustus 2019.
• De fototentoonstelling Ik heb een muur gebouwd tussen gevoel en verstand vindt plaats van 1 tot 29 september op vrijdag, zaterdag en zondag tussen 13 en 16 uur (behalve op 14 september) in de protestantse kerk De Brabantse Olijfberg, Lange Winkelstraat 5, Antwerpen. Petra Schipper houdt er op 26 september een lezing over de impact van seksueel misbruik binnen de privésfeer.
• Voor een gratis proefnummer van of een abonnement op Tertio.