Duitsland: Leken voor het eerst nauw betrokken bij keuze van nieuwe bisschop voor Münster

De benoeming van bisschoppen in het bisdom Münster wordt al sinds mensenheugenis geregeld door het Pruisisch Concordaat. Volgens dat verdrag uit 1929 komt het domkapittel het recht toe om een lijst met geschikte kandidaten voor te leggen aan de paus. Op basis daarvan kan de paus dan een lijst van drie namen opstellen, de Terna. Het kapittel kiest daaruit dan de toekomstige bisschop en vraagt de regionale regering nog of er geen politieke bezwaren zijn.

De zestien kanunniken van het kapittel vroegen nu voor het eerst aan een lekenraad om evenveel leken uit te kiezen die mee vorm zouden geven aan het verkiezingsproces.

Het domkapittel van Münster geeft met haar oproep aan leken al een gevolg aan een van de besluiten van de Synode over synodaliteit, namelijk om leken sterker te betrekken bij de bisschopskeuze.

Even ter vergelijking: in België wordt de vragenronde voor een nieuwe bisschop voorbereid door de nuntius, de pauselijke gezant (met name de Italiaanse prelaat Franco Coppola). Volgens het kerkelijk recht mag hij leken bevragen, wat ook al regelmatig gebeurt. In het bisdom Gent heeft de 75-jarige bisschop Lode Van Hecke zijn pastorale raad (lekenraad) advies gevraagd voor het profiel voor een mogelijke opvolger.

Brigitte Lehmann en Frank Möllmann, respectievelijk voorzitter en moderator van lekenraden van het bisdom Münster, vertellen in een interview met Katholisch.de over de interessante procedure.

Hoe werd de raad samengesteld?

‘De zestien kanunniken van de kathedraal stelden voor dat we 16 leken voordroegen om samen te overleggen over de verkiezing van een nieuwe bisschop. We hebben lang over de samenstelling gedebatteerd. Uiteindelijk hebben we de hele raad erover laten stemmen. En daar zijn tot mijn grote vreugde tien vrouwen uit gekomen.’

Hoe gaan jullie nu verder te werk?

Lehmann • De focus van onze eerste bijeenkomst zal zijn het samenstellen van de vereisten voor een nieuwe bisschop, stijl personeelsadvertentie. Daaraan zullen dan in tweede instantie de namen worden getoetst.

Over welke kwaliteiten moet een nieuwe bisschop van Münster beslist beschikken?

Lehmann • Ons bisdom moet op een synodale manier verdergaan. De nieuwe bisschop moeten leken serieus nemen, waarderen en beslissingen samen nemen. Hij moet dus een teamspeler zijn.

Möllmann • Vooral in deze tijd, waarin de kerk en de wereld als geheel te maken hebben met veel ingewikkelde crises, is het belangrijk om een bisschop te hebben die goed kan communiceren. Hij moet ook dicht bij de mensen staan en niet met een vooropgezette mening komen of doen alsof hij alleen weet hoe hij alles moet oplossen.

Jullie mogen suggesties doen, maar uiteindelijk niet mee kiezen uit de terna. Hoeveel pijn doet het om geen directe inspraak te hebben?

Lehmann • Het is al een hele grote stap dat het kapittel ons heeft uitgenodigd om inspraak te hebben. Omdat ik van tevoren wist dat we niet zouden mogen stemmen, kan ik daar heel goed mee leven. Daarom ik zal blijven zeggen: ‘Beste domkapittel, bedankt dat u ons serieus neemt.’

Möllmann • Ik kan er ook heel goed mee leven, omdat het er uiteindelijk niet om gaat een bepaalde kandidaat door te drukken. Uiteindelijk kiest het domkapittel uit een lijst van drie die uit Rome komt. In de gesprekken die ik tot nu toe met de leden van het domkapittel heb gehad, heb ik zeker het gevoel dat het overleg geen façade is, maar dat ze echt geïnteresseerd zijn in onze inbreng.

Hoe zou je met de situatie omgaan als er plotseling iemand werd aangekondigd als nieuwe bisschop die je niet eens van tevoren had besproken? Dat kan.

Möllmann • Daar moet ik zeker rekening mee houden. Het gaat mij er niet zozeer om dat het een persoon is waarover we hebben gesproken, maar dat de persoon voldoet aan de eisen die we van tevoren hebben geformuleerd. Als we daarin slagen, hebben we veel gewonnen.

Lehmann • Het enige wat voor mij slecht zou zijn, is als er op de lijst van drie kandidaten alleen kandidaten zouden staan die de synodaliteit volledig afwijzen en het kapittel één van hen zou moeten kiezen. Dan zou ik me afvragen of dat geen provocatie is van Rome. Maar die tijd is voorbij, geloof ik. In de tussentijd moet het ook daar duidelijk zijn dat ze ook diegenen kunnen verliezen die nog steeds achter de Kerk staan.

De laatste bisschopsbenoemingen in Duitsland duurden vaak een jaar of langer. Hoe hoopvol bent u dat u binnenkort een nieuwe bisschop van Münster zult hebben?

Möllmann • Ik denk dat het nog wel even zal duren. Wat betreft het aantal katholieken is het bisdom Münster het op één na grootste bisdom in Duitsland. Historisch gezien heeft ons bisdom een zekere betekenis, ook in Rome. We zullen dus niet snel een beslissing nemen, maar er de tijd voor nemen. De gezondheidstoestand van paus Franciscus zou het proces ook nog verder kunnen vertragen. Ik geloof daarom niet dat we voor het midden van volgend jaar een nieuwe bisschop zullen hebben.

Bron: Katholisch.de