Kardinaal John Henry Newman - eindelijk - heilig verklaard

Morgen zondag 13 oktober wordt de Engelse kardinaal, theoloog en dichter John Henry Newman (1801-1890), een belangrijke Engelse denker die mee het pad heeft geëffend voor het Tweede Vaticaanse Concilie, heilig verklaard. Samen met hem worden ook de Zwitserse franciscanes Marguerite Bays (1815-1879) en drie zusters die een kloosterorde hebben gesticht - Maria Teresa Chiramel Mankidiyan (1876-1926), de Italiaanse Giuseppina Vannini (1859-1911) en de Braziliaanse Dulce Lopes Pontes (1914-1992) – heilig verklaard.

De heiligverklaring van Newman, die zich in 1845 tot het katholicisme bekeerde, is allerminst onbeduidend. Hij is de eerste Brit in zes eeuwen die niet op basis van zijn martelaarschap heilig wordt verklaard. Bovendien plaatst dit hem op gelijke voet met die andere legendarische Britse heilige Thomas Beckett, die in 1171 werd vermoord en al in 1173 heilig werd verklaard. In 1538 liet koning Hendrik VIII ten einde raad zijn schrijn vernietigen, omdat de plaats waar het begraven lag te populair was geworden als bedevaartsoord.

John Henry Newman, die in 1879 door paus Leo XIII tot kardinaal werd gecreëerd, werd weliswaar niet vermoord. Maar na zijn bekering tot het katholicisme – naar eigen zeggen na het lezen van de kerkvaders – kampte hij met felle weerstand. Ter verdediging schreef hij zijn legendarische Apologia pro vita sua. Tegelijk streefde hij naar de verzoening van de anglicaanse en de katholieke Kerk. Bij wijze van eerherstel en als erkenning van zijn verdiensten stuurt het Britse koningshuisprins Charles op 13 oktober naar Rome. De Ierse overheid en de Universiteit van Dublin sturen geen vertegenwoordiging. Dat is opmerkelijk, omdat Newman onder meer als rector van het Dublin College furore maakte.

Ook Oxford, de stad waar hij studeerde en diende als anglicaanse predikant en kapelaan van de universiteit, reageert volgens het Britse weekblad The Tablet opmerkelijk verdeeld op de heiligverklaring. Het Trinity College, waar Newman van 1817 tot 1820 en in 1877 werd gekozen tot eerste ere-fellow, twee jaar voordat hij tot kardinaal werd gecreëerd, maakt op zijn website zelfs geen melding van de erkenning die Newman zondag in Rome te beurt valt. Het college organiseert wel een kleine fototentoonstelling en in de anglicaanse universiteitskerk was er een korte plechtigheid waarin hulde werd gebracht aan de belangrijke denker uit de 19^de eeuw.  Volgens de anglicaanse priester William Lamb maakte de spirituele reis van Newman aan de oecumenische dialoog duidelijk hoeveel anglicanen en rooms-katholieken gemeen hebben. Maar tot op vandaag beschouwen vele anglicanen de heilige als een verrader en lokt hij bij hen erg verdeelde reacties uit. The Tablet noemt het niet toevallig dat paus Benedictus XVI hem op 19 september 2010 niet in Oxford, maar in Birmingham (vlak bij het Oratory House van Rednal, waar Newman begraven ligt) zalig heeft verklaard. Volgens zijn Engelse biograaf Ian Ker zal dat echter niet beletten dat Newman allicht al op korte termijn ook tot kerkvader wordt uitgeroepen.

Bron: Catholic Herald/The Tablet

Lees ook: Met Newman krijgt de katholieke Kerk een atypische heilige (Tertio).