Oecumenische studiedag over synodaliteit in de Kerk

De aanleiding voor deze oecumenische studiedag is het verschijnen in 2018 van een document van de Internationale Theologische Commissie over synodaliteit in het leven en de zending van de Kerk, zegt prof Peter De Mey, prof aan de KU Leuven en voorzitter van de Katholieke Nationale Commissie voor Oecumene (KNCO), die elk jaar een ontmoetings- en studiedag organiseert. Als rooms-katholieke commissie voor oecumene willen we ons steentje bijdragen om dit document, dat het pastorale beleid van paus Franciscus wil ondersteunen, beter bekend te maken onder katholieke christenen in België. We hopen dat deze drieënvijftigste oecumenische ontmoetings- en studiedag de deelnemers dan ook een duwtje in de rug heeft gegeven om dit document nu ook effectief te gaan lezen. Het is echt de moeite waard!

Gastsprekers

Geïnspireerd door theologen als metropoliet Zizioulas en kardinaal Walter Kasper beschouwt Vader Amfilochios, orthodox, de wederkerige relaties binnen de Triniteit als het fundament voor de ontwikkeling van een communio-ecclesiologie. In de ogen van Mark Chapman, anglicaan, is dit, gezien de menselijke zondigheid,  eerder een te vermijden theologische benadering. Leo Koffeman, protestant, onderscheidt primaatschap en synodaliteit en bij de uitoefening van synodaliteit zijn zowel de ambtsdragers als de leden van het godsvolk betrokken. De Theologische Commissie van de Katholieke Kerk beschrijft de dynamiek van de synodaliteit (§ 72) als de cirkelbeweging tussen de ‘sensus fidei’, waarmee alle gelovigen zijn gemarkeerd, de onderscheiding die plaatsvindt in de verschillende niveaus waar synodaliteit gerealiseerd wordt, en het gezag van degene die de pastorale dienst van eenheid en bestuur uitoefent. (ibid.) Daarom ook maakt het katholieke document een onderscheid tussen ‘decision-making’ en ‘decision-taking’, terwijl Leo Koffeman het in navolging van het Faith & Order document over de kerk over ‘common decision-making’ (‘gemeenschappelijke besluitvorming’) heeft.

Consensus

Daar waar we verwacht hadden dat de divergenties tussen onze sprekers zich vooral zouden situeren op het vlak van de synodale praktijk, tekende zich juist daar een merkwaardige consensus af, zij het in de beschrijving van een resterend werkpunt inzake synodale praxis. Alle sprekers benadrukten immers dat er zich op het niveau van de lokale gemeenschap een zekere vervreemding van het kerkgebeuren voordoet. Zr. Carine Devogelaere, katholiek, beschrijft de moeilijkheid om in een synodaal proces recht te doen aan de inbreng van allen, vooral omdat katholieke leken vaak moeilijk ertoe te bewegen zijn tijd te investeren in het leven van de kerk buiten de vieringen om.

Diocesane synode

Vader Amfilochios wijst de katholieke Kerk in België erop dat ze een belangrijke hefboom in de richting van een grotere synodaliteit in haar eigen traditie vindt, en wel in de institutie van de diocesane of provinciale synode. De organisatie ervan zou, zoals Leo Koffeman weet, een belangrijke oefening in wederzijdse verantwoording (mutual accountability) zijn, omdat, zo opnieuw Vader Amfilochios, de bisschop of bisschoppen in feite het advies dat samen door de synodedeelnemers wordt gedragen, niet kunnen negeren. De viering van zo’n synode zal ook bij ons, zo hebben we van Mark Chapman geleerd, een plek van veelvuldig conflict zijn, maar hij eindigde zijn lezing met de suggestie dat de Kerk misschien juist meer angst heeft voor conflict dan zij eigenlijk zou moeten hebben. De katholieke Kerk in Duitsland en in Australië zijn al op de uitnodiging van paus Franciscus ingegaan om de synodale weg te bewandelen. Kan de Belgische kerkprovincie achterblijven?

• Lees de integrale tekst van de conclusies van prof Peter Demey van de 53^ste ontmoetings- en studiedag van de Katholieke Nationale Comsissie voor Oecumene.
• Bezoek de website van de KNCO.