Vaticaanse Musea helpen de wereld van Folon (her)ontdekken

Op een heuvel in Waha, een deelgemeente van Marche-en-Famenne in de provincie Luxemburg, staat een unieke Romaanse kerk uit 1050, met enkele werken van de mysterieuze Meester van Waha. Het opmerkelijke gebouw, dat dagelijks toegankelijk is van 9 tot 18 uur, is een van de oudste romaanse kerken van ons land. Sinds 1972 is de Sint-Stefanuskerk ook terecht geklasseerd als Waals Onroerend Erfgoed. De herdenkingssteen geeft goed aan hoe de kerk in 1050 door bisschop Théoduin van Luik werd ingewijd.

Wat het kerkgebouw, dat door zijn ingetogenheid en intimiteit aanzet tot stilte en gebed, echt uitzonderlijk maakt is echter het prachtige kleurenspel dankzij de prachtige gebrandschilderde ramen van Jean-Michel Folon (1934-2005), waarop het martelaarschap van Sint- Stefanus staat afgebeeld. Daardoor wordt vanop elke plaats in de kerk een nieuwe wereld van verbeelding en licht ontsluierd. De Belgische kunstenaar ontwierp het verbeelding- en lichtspel destijds op persoonlijke vraag van de toenmalige burgemeester van Marche-en-Famenne, die zijn mooie glas-in-loodramen voor privékapellen in het zuiden van Frankrijk had leren kennen. Folon stuurde zijn aquarellen op naar een atelier in de Loire (Frankrijk) en liet ze daar als glasraam uitwerken. In 2004, een jaar voor zijn dood, kregen zij hun definitieve plaats in het kerkgebouw en werden zij ingehuldigd.

Veelzijdige dromer en idealist

Jean-Michel Folon vestigde zich al op jonge leeftijd in Parijs, nadat hij zijn opleiding architectuur in Brussel voortijdig had stopgezet. Toch kende de kunstenaar die vooral bekend werd met zijn eigenzinnige prenten in waterverf, met schematische figuren zonder uitdrukking die vaak gezichtloos zweven in raadselachtige ruimten, aanvankelijk weinig succes. Daar kwam verandering in toen hij besloot om enkele van zijn ontwerpen door te sturen naar gerenommeerde tijdschriften in New York. In 1969 volgde een eerste tentoonstelling in New York. Vanaf dan werd zijn soms raadselachtige en rebelse werk tentoongesteld in de meest prestigieuze musea wereldwijd. De iconische status van de Belg werd nog versterkt door zijn veelzijdigheid. Folon, die geboren werd in Ukkel, was niet alleen waterverfkunstenaar, maar onder meer ook nog schilder, graveur en beeldhouwer. Hij illustreerde boeken, maakte theaterdecors of grootschalige wanddecoraties voor onder meer Milaan, Rome of het metrostation Montgomery in Brussel en Waterloo Station in Londen, ontwierp wandtapijten, illustreerde postzegels en beeldhouwde bronzen sculpturen voor onder meer het strand van Knokke, het Koninklijk Park van Brussel en de nationale luchthaven in Zaventem.

Folon was bovendien sterk maatschappelijk geëngageerd. Zo maakte hij in 1988 illustraties voor de Verklaring van de Rechten van de Mens. Zijn kunst zit vol poëzie en spoort de kijker aan tot een spirituele reis en verkenning van het innerlijk. Zijn oeuvre illustreert ook zijn grote belangstelling voor de zwaksten, burgerrechten en respect voor het milieu. Tegelijk getuigt hij telkens opnieuw van zijn grote geloof in de mens.

De poëzie van de wereld van Folon

Vanaf 18 maart laten ook de Vaticaanse Musea, in samenwerking met deFolonstichting uit Terhulpen, bezoekers in L'etica della poesia kennismaken met de unieke verbeeldingswereld, het engagement en de poëzie van de Belgische kunstenaar. Voor de gelegenheid selecteerden Micol Forti, de curator van de Collectie Hedendaagse Kunst van de Vaticaanse Musea en directeur Stéphanie Angelroth en kunsthistorica Marilena Pasquali, allebei van de Folon Stichting, 80 tekeningen en aquarellen van werken van Folons jeugd tot bekende aquarellen uit de jaren 1980 en 1990 en raadselachtige sculpturen uit zijn laatste periode, tot kort voor zijn dood in 2005 in Monaco. Als extra exposeert L'etica della poesia ook nog zijn hele collectie etsen over de schepping, About Creation, uit 1988 samen met acht gravures uit de eigen collectie van de Vaticaanse Musea.