Jan Maes: ‘Als historicus zal ik onderzoek doen naar al die joodse slachtoffers in België. Als godsdienstleerkracht zal ik kijken hoe we kunnen voorkomen dat het ooit opnieuw gebeurt.’ © JM
Nieuw licht op vergeten geschiedenis Gereformeerde Jodenzending
11/02/2020 - 12:03
Godsdienstleraar Jan Maes staat al een tijdje voor de klas als hij terugverlangt naar de universiteit. Dat brengt hem in 2005 als werkstudent bij theoloog Didier Pollefeyt (KULeuven). De opdracht om een paper van 25 bladzijden over de Holocaust resulteerde na zeven jaar onderzoek in het boek: De ster en het kruis - De Gereformeerde Jodenzending in Antwerpen en Brussel (1931-1948). Maes stuit op een netwerk van vijftien protestanten die tijdens WOII probeerden het leven van 29 joden te redden. Een van de 22 die overleven is Sylvie Reichman, die hij terugvindt in de Verenigde Staten. Zichtbaar aangedaan vertelt de historicus: Dat ik haar weer in contact kon brengen met de familie Rooze en met de familie Sluys, was een van de mooiste momenten van mijn leven.
Jodenzendelingen
In mijn boek laat ik de Jodenzendelingen zoveel mogelijk zelf aan het woord, zegt Maes. Zij zagen het als hun opdracht alleen die individuele joodse ‘rechtvaardigen te redden’ die bereid waren Jezus te erkennen als hun Messias. Antwerpen stond bekend om het orthodoxe jodendom. Bijzonder interessant voor protestanten, want zij dachten met de Bijbel in de hand en met die messiaanse teksten uit het Oude Testament de joden wel te kunnen overtuigen. Zijn stopt in 1948. Bewust. Ik had een dubbele motivatie. Ik vond de oprichting van de staat Israël een belangrijk moment om op te houden. Als je doorgaat, kom je bovendien steeds meer terecht in de persoonlijke sfeer van de mensen die nog leven.
Verklikkers in Antwerpen
Hoewel de Jodenzending op zich weinig return on investment kent, laat ze de wereld een schat aan informatie na. De informatie die we hebben over de joodse mensen is kostbaar, zeker nu het antisemitisme weer zo de kop opsteekt, zegt Maes. Ik krijg elke dag berichten van incidenten op vele plaatsen in de wereld. Ik vind dat elke snipper informatie die we nog kunnen vinden, moet worden opgedolven en bekendgemaakt. De Holocaust is de enige genocide die zich op ons eigen grondgebied heeft afgespeeld. De Duitsers waren met weinig, maar er waren meer dan 1.000 verklikkers en vrijwilligers in Antwerpen, Vlamingen, die voor onze ogen die mensen hebben weggevoerd en het ‘vuile werk’ lieten opknappen in Auschwitz-Birkenau. Wij hebben dat als land laten gebeuren.
- Lees het integrale interview van Kelly Keasberry met Jan Maes in Tertio nr. 1044 van woensdag 12 februari 2020.
- Boekpresentaties van De ster en het kruis - De Gereformeerde Jodenzending in Antwerpen en Brussel (1931-1948) vinden plaats op
- 17/2 om 20 uur in de Protestantse Kerk De Wijngaard in Antwerpen,
- 20/2 om 20 uur in de Pastorie Heilig-Kruis in Mortsel,
- 1/3 om 11.45 uur in de Protestantse Kerk in Brussel en
- 5/3 om 20 uur in boekhandel De Boekuil in Mortsel. Info via jan.maes3@telenet.be
- Voor een gratis proefnummer van of een abonnement op Tertio.
