Bevrijdingstheoloog Ernesto Cardenal overleden

De Nicaraguaanse priester, dichter en bevrijdingstheoloog Ernesto Cardenal (95) is gisteren zondag 1 maart 2020 in Managua overleden.  Dat heeft zijn persoonlijke assistent, LuzMarina Acosta bekendgemaakt. Hij was enkele dagen eerder in het ziekenhuis opgenomen wegens hartproblemen. Cardenal was in de jaren 1980 een boegbeeld van de Nicaraguaanse revolutie en van de bevrijdingstheologie, een christelijke beweging geworteld in marxistische principes en toegewijd aan sociale rechtvaardigheid en het verheffen van de armen. In eigen land werd hij beschouwd als een van de beste dichters van Latijns-Amerika. In 2005 werd hij genomineerd voor de Nobelprijs voor de Literatuur. Hij was ook  essayist en beeldhouwer. De uitvaart zal op 3 maart in de kathedraal van Managua plaatsvinden. 

Ernesto Cardenal werd op 20 januari 1925 geboren in een gegoede familie. Na de mislukte aprilopstand van 1954 tegen de dictator Anastasio Somoza García, trok hij naar het trappistenklooster van Gethsemani (Kentucky) in de VS, waar hij twee jaar lang begeleid werd door trappist Thomas Merton. Daarna studeerde hij theologie in Mexico en in 1965 werd hij tot priester gewijd. In 1966 richtte hij de gemeenschap van Solentiname op het eiland Mancarron op, een commune van boeren die leven volgens het model van de eerste christenen.

Na de omverwerping van de dictator Somoza García (1979) was Cardenal tot 1987 minister van Cultuur onder de Sandinistische regering in Nicaragua. In die functie verwelkomde hij, die zich ondanks het protest van Rome politiek had geëngageerd, in 1983 paus Joannes Paulus II tijdens diens bezoek aan Nicaragua. Toen hij knielde en de Poolse paus zijn hand wilde kussen, trokde pauszijn hand terug en richtte voor het oog van de hele wereld vermanend zijn vinger naar hem. Een jaar later verbood de paus hem samen met zijn broer Fernando Cardenal, die toen minister van OInderwijs was, nog voor te gaan in de eucharistie en de bediening van de andere sacramenten.

In 1994 verbrak Ernesto Cardenal zijn banden met de Sandinisten, wegens hun autoritaire bewind. De voorbije jaren haalde hij nog het nieuws met zijn scherpe kritiek op de linkse Nicaraguaanse president en zijn voormalige medestander bij de sandinisten, Daniel Ortega. Cardenal verweet de dictator dat hij de principes van de revolutie had verraden en zich schuldig maakte aan schendingen van de mensenrechten. Na die kritiek kreeg hij tal van juridische problemen – de priester zelf sprak over een politieke vervolging - vanwege zijn kritiek op Ortega en Rosario Murillo, de echtgenote van Daniel Ortega en momenteel vicepresident.

Cardenal bracht meermaals hulde aan paus Franciscus, de eerste Latijns-Amerikaanse paus  in de geschiedenis, wegens diens onvermoeibare inzet voor een betere wereld voor de mensen in de marge van de samenleving. Vorig jaar schrapte de paus alle kerkelijke sancties tegen Ernesto Cardenal, die toen al ernstig ziek was.