Waarom een nieuwe studiecommissie voor vrouwelijke diakens?

De recente benoeming van twaalf leden van een nieuwe studiecommissie over de rol van vrouwelijke diakens in de vroege Kerk deed hier en daar ongetwijfeld wenkbrauwen fronsen. Had paus Franciscus in 2016 al niet zo’n commissie opgericht die het diaconaat voor vrouwen vanuit een historische invalshoek moest onderzoeken en had die al niet een rapport voorgesteld? Die eerste werkgroep heeft de vragen van de paus niet afdoende beantwoord.

Onze landgenoot, hoogleraar en jezuïet Bernard Pottier legde in 2019 in een interview met Salt and Light TV uit dat de leden van de werkgroep het alvast erover eens waren dat het bestaan ​​van vrouwelijke diakenen in de begintijd van de Kerk niet kan worden ontkend. Dat wordt bewezen door vele documenten. Het is echter nog een andere vraag of deze 'diaconessen' toen ook een 'sacramentele wijding' hebben ontvangen. Net die laatste vraag zorgde voor verdeeldheid bij de leden van de commissie van 2016, waarvan pater Pottier de leiding had.

De paus suggereerde bij zijn terugkeer uit Noord-Macedonië, in mei 2019, dat de aanstelling van diaconessen in de vroege Kerk gelijkenis vertoont met de zegening bij de aanstelling van een abdis vandaag (met handoplegging, in plaats van een wijding, redactie). In het debat over de rol van diaconessen in de eerste Kerk rijst dus de vraag of deze bediening, als ze zou worden gecreëerd, verschilt van de diakenwijding van mannen. In dat verband benadrukken verschillende experts dat de sacramentele wijding historisch altijd voorbehouden is gebleven voor mannen. Dat onderscheid is géén detail. Want als vrouwen tot diaken kunnen gewijd worden, dan belet niets nog om hen later ook tot priester te wijden.

Prof Pottier waarschuwde in het interview ervoor om niet in dat debat over de wijding van vrouwelijke diakens vast te lopen. Hij stelt voor om de mogelijkheden die het Tweede Vaticaans Concilie voor het permanente diaconaat heeft geschapen beter te benutten. Volgens hem kunnen wij ons perfect een geordend diaconaat voorstellen dat sterk op dat van mannen lijkt. Des te meer omdat diakens sinds het Motu proprio Omnium in mentent van paus Benedictus XVI in 2009 niet langer canoniek worden geassocieerd met de functies van onderwijs, heiliging en bestuur binnen de Kerk.

Phyllis Zagano, lid van de commissie van 2016, herinnert eraan dat het debat over de diaconessen al zeker terug gaat tot de 17de eeuw. Dat de paus daarvoor destijds een commissie heeft opgericht,: is het resultaat van de vraag van zowel de Amerikaanse als de Duitse bisschoppen. Dat er niet eerder een dergelijke commissie werd opgericht, is volgens prof Pottier een gevolg van het feit dat men zich in 1976 onder Paulus VI, en in 1994 onder Joannes Paulus II eenzijdig heeft toegespitst op de wijding van vrouwelijke diakens. Ook de internationale theologische commissie boog zich tot twee keer (in 1997 en 2003) over de kwestie, maar onderstreepte telkens sterk de band tussen diaconaat en wijding. De aanstelling van een nieuwe commissie kan erop wijzen dat paus Franciscus die piste heeft verlaten.

Bron: I.Media