Vaticaan: 'Wereld moet zich bezinnen over de ouderenzorg'

Niet alleen in onze rust- en verzorgingstehuizen, maar ook wereldwijd heeft de coronapandemie een zware tol geëist bij de senioren. Volgens het Vaticaan moet dat een aansporing zijn om ons te bezinnen over de manier waarop wij in onze samenleving omgaan met ouderen. De oproep werd in Rome gelanceerd bij de voorstelling van Ouderdom: onze toekomst - Ouderen na de pandemie, een gezamenlijk document van de Pauselijke Academie voor het Leven en het Dicasterie voor de Bevordering van de Integrale Menselijke Ontwikkeling. Het onderzoekt welke lessen wij kunnen trekken uit de pandemie op het vlak van de ouderenzorg. En het doet een aantal aanbevelingen voor de verbetering van de maatschappelijke en pastorale zorg voor ouderen.

‘Bloedbad’ onder de ouderen

Tot op vandaag zouden meer dan 2,3 miljoen oudere mensen overleden zijn aan het coronavirus. De meerderheid daarvan was ouder dan 75. Wij kunnen spreken van een echt bloedbad onder ouderen, stelde aartsbisschop Vincenzo Paglia, de voorzitter van de Pauselijke Academie voor het Leven, bij de voorstelling van het rapport. Het merendeel van de coronaslachtoffers onder de senioren raakte besmet in zorginstellingen, terwijl uitgerekend die plaatsen de meest kwetsbaren uit onze samenleving extra hadden moeten beschermen. Daarom roept het document op tot een diepgaande mentaliteitsverandering, maar ook van de benadering van de zorg voor ouderen. Mgr. Paglia verwees onder meer naar een studie van de Universiteit van Tel Aviv over de zorg in Europa, die duidelijk heeft gemaakt dat het aantal oudere slachtoffers hoger lag naarmate in een land meer bedden in rusthuizen ter beschikking zijn.

Het aan de kant schuiven van ouderen om louter productieve redenen, heeft een onschatbare armoede veroorzaakt en resulteerde in een onvergeeflijk verlies van wijsheid en menselijkheid.

Herstel van de banden tussen generaties

De Franse pater Bruno-Marie Duffè, secretaris van het Dicasterie ter Bevordering van de Integrale Menselijke Ontwikkeling, erkende dat wij met een niet eerder geziene noodsituatie werden geconfronteerd. Maar die heeft meteen ook onmiskenbaar en pijnlijk duidelijk gemaakt dat wie niet langer deelneemt aan de economische productieprocessen niet langer als een prioriteit worden beschouwd. Hoewel zij veel kwetsbaarder waren, kregen zij vaak pas na de productieve mensen de nodige zorg. De pandemie heeft ons duidelijk gemaakt hoe de banden tussen de verschillende generaties verbroken zijn. Duffè vestigde ook de aandacht op de gevolgen van het beperken van het bezoek aan senioren. Dat heeft bij soms ook geleid tot psychische stoornissen. Mensen, en vooral ook senioren, kunnen ook sterven aan een ander virus: dat van het verdriet.

Met de coronapandemie zitten wij allemaal in dezelfde storm, maar nog dagelijkse zinken de minst zeewaardige boten.

Herstel van de waardigheid

Het document met als titel: Ouderdom: onze toekomst pleit voor het herstel van de menselijke waardigheid van iedereen, zonder onderscheid. Het roept ook alle mensen, instellingen en overheden op om zich tot het uiterste in te spannen opdat de groeiende groep ouderen thuis kunnen blijven wonen en in ieder geval in een vertrouwde omgeving, die meer op een huis dan op een ziekenhuis lijken. Het document is blij met de institutionalisering van de zorg voor de ouderen, maar benadrukt dat wij dit nooit als enige mogelijke oplossing mogen beschouwen om voor kwetsbaren te zorgen. Te vaak illustreert zo’n instutitionalisering een gebrek aan bezorgdheid en gevoeligheid voor de zwakken. Het waarschuwt ook voor een wegwerpcultuur, die ouderen almaar sterker dreigt te isoleren.

Verdere ontwikkeling van de thuiszorg is cruciaal

Tegen de achtergrond van de risico’s waarmee ouderen te kampen krijgen, zoals eenzaamheid, desoriëntatie en daaruit voortvloeiende verwarring, verlies van geheugen en identiteit, en cognitieve achteruitgang, is het document een pleidooi voor de volledige eerbiediging van de waardigheid van ouderen, ook al is hun pad vaak gekenmerkt door lijden. Dat kan onder meer door het herdenken van de ouderenzorg, waarbij onze bejaarden meer vormen van zorg op maat aan huis kunnen krijgen, tot en met ziekenhuisopname thuis.

Bron: VIS/SIR/CNA