Magister dominicanen: ‘Europa is missiegebied geworden’

Met de Filipijnse pater Gerard Francisco Timoner III kwam in de zomer van 2019 voor het eerst in de geschiedenis van de orde een Aziaat als magister aan het hoofd van de dominicanen, die dit jaar ook de 800ste verjaardag van het overlijden van hun stichter Sint-Dominicus de Guzman vieren. In een uitvoerig interview naar aanleiding van die verjaardag zegt Timoner dat de hele wereldkerk nog veel kan leren van de synodaliteit die er binnen zijn orde bestaat. Hij stelt ook vast dat Europa vandaag een missiegebied is geworden. Maar dat hoeft geen ramp te zijn, voegt hij meteen eraan toe.

Predikheren

Magister Gerard Timoner III vindt het jammer dat er vele vieringen en evenementen in het kader van de jubileumviering voor de 800^ste verjaardag door de coronapandemie noodgedwongen werden afgelast. Maar dat is geen ramp, want onder mijn voorganger Bruno Cadoré heeft de orde in 2016 al uitvoerig de 800ste verjaardag van de oprichting gevierd. Bovendien staat tijdens deze viering niet alleen de heilige Dominicus, maar eerder zijn roeping om te prediken centraal. Wij willen vooral de gemeenschappelijke missie van alle broeders om te prediken centraal plaatsen. Kardinaal Zuppi, de aartsbisschop van Bologna, waar het graf van Sint-Dominicus zich bevindt, vertelde mij onlangs dat onze stichter dat leuk zou gevonden hebben omdat hij zelf liever op de achtergrond bleef. Dat is ook de reden waarom vele heiligen van onze orde zoals Albertus Magnus, Thomas van Aquino of Catharina van Siena veel bekender zijn dan onze stichter.

Boodschap en missie van de orde

De magister van de dominicanen vindt dat die relatieve onbekendheid van de stichter zo zijn voordelen heeft. Het biedt de kans om zijn boodschap en de missie van de orde centraal te plaatsen. Onze stichter is geen oogverblindende persoonlijkheid zoals Sint-Franciscus en zijn leven kent geen dramatische bekering zoals die van Sint-Ignatius. Het is veelbetekenend dat er ons geen enkele toespraak of preek is overgeleverd van de stichter van de orde van predikheren. Ook vandaag nog prediken dominicanen het Evangelie op erg verschillende manieren: door de verkondiging in de eredienst, in het dagelijkse leven, door kunst, door de toewijding aan gerechtigheid of in de dialoog tussen theologie en wetenschap. 800 jaar na de stichting lijken de uitdagingen voor de Kerk nog altijd dezelfde. Dominicus begreep al in de late middeleeuwen dat er een nieuwe manier van prediken van het christelijke geloof nodig was. Vandaag zouden wij dit een nieuwe evangelisatie noemen. Ook vandaag nog hebben wij veel te zeggen, omdat onze boodschap tijdloos is.

Zendingsgebied

Tegenwoordig is Europa een zendingsgebied geworden. Het heeft predikers, predikers van het geloof nodig, zegt de overste van de dominicanen. Hij schrijft dit onder meer toe aan een generatie ouders die aan de religie niet zo veel belang hebben gehecht. Vanuit die invalshoek is het probleem niet zozeer dat jonge mensen de Kerk verlaten. De meesten van hen zijn er niet eens binnengekomen, al verlangen zij diep in hun hart naar God en geloof. Zij hebben christelijke rolmodellen nodig die ze kunnen vertrouwen en die hen doen ervaren dat er in de Kerk iets speciaals is te vinden. Dat toont ons ook een weg voor de evangelisatie in Europa en elders. Er is niet alleen nood aan een getuigenis van priesters of religieuzen, maar nog meer aan dat van leken, van alle gelovigen.

Het is interessant dat de leken verreweg de grootste groep vormen binnen de familie van de orde van de dominicanen. Niet alleen in Europa, maar in heel de wereldkerk zullen de leken almaar belangrijker worden. Het Tweede Vaticaans Concilie heeft ons duidelijk gemaakt dat het priesterschap altijd een dienst moet zijn. Het is onze taak als geestelijken om de leken te dienen. Maar de Kerk mag ook niet vergeten dat alle gelovigen een aandeel hebben in het priesterschap.

Synodaliteit

Volgens magister Timoner III bestaat er een grote verscheidenheid in zijn orde op het vlak van spiritualiteit en theologie. Zo zijn er meer liberale dominicanen in Duitsland en eerder conservatievere broeders in de VS. Naar mijn mening heeft dit te maken met de verschillende generaties dominicanen: de ouderen behoren tot de generatie van Vaticanum II, die veel innovaties heeft gebracht en de weg heeft vrijgemaakt voor bevrijdingstheologie. Dit wordt soms 'liberaal' genoemd. Anderen verlangen misschien meer naar een Kerk uit het verleden of een nieuwe Kerk die klassiek georiënteerd is, met de nadruk op liturgie en scholastiek. Die verschillende opvattingen en standpunten bestaan ​​niet alleen in de orde, maar in de hele Kerk. Pater Timoner is ervan overtuigd dat de hele wereldkerk veel kan leren van de synodaliteit, die er van oudsher binnen de orde van de predikheren bestaat. Onze constitutie is synodaal in de ware zin van het woord, omdat het betekent dat wij samen op weg zijn. Gemeenschap wordt in dynamische zin opgevat. Soms zijn er strijdgesprekken, zoals op het Apostolische Concilie van Jeruzalem met Petrus en Paulus, omdat de verschillende vertegenwoordigers hartstochtelijk hun standpunt bepleiten. Een synodale constitutie is als een snelweg in die zin dat er ruimte is voor verschillende rijstroken die naar dezelfde bestemming leiden: sommige zijn sneller en sommige zijn langzamer, sommige rijden aan de linkerkant en andere aan de rechterkant, en weer anderen in het midden. Maar wij mogen nooit vergeten dat iedereen op hetzelfde pad zit. Het is een tragedie dat mensen op de rechterrijstrook aannemen dat degenen op de linkerrijstrook een ander pad volgen. Dat is fout, en vice versa. Wij kunnen verschillen in de Kerk, wij zijn divers. Maar dat is ook precies wat het woord 'katholiek' betekent. Soms zijn er ook mensen die hun auto onderweg kapot rijden en vastlopen. Maar wij mogen nooit vergeten dat ze nog onderweg zijn.

Bron: Roland Müller/Katholisch.de