COPAL in Leuven viert een bijzondere 70ste verjaardag

Vandaag, zaterdag 25 februari 2023, exact 70 jaar geleden, hielden de bisschoppen van ons land het Collegium pro America Latina (COPAL) boven de doopvont. Hoewel het seminarie intussen gesloten werd, wordt het  gekoesterd door de vele oud-seminaristen die er hun opleiding kregen. Voor hen is de 70ste verjaardag een gelegenheid om dankbaar terug te kijken. En een uitnodiging om deze bladzijde uit de geschiedenis van de katholieke Kerk in België niet zomaar om te slaan.

Amerikaans College

De beslissing om een nieuw seminarie te stichten kwam destijds niet uit de lucht vallen. Er ging een lange geschiedenis aan vooraf. Eentje van bijna honderd jaar. In het midden van de 19de eeuw wordt Noord-Amerika overspoeld door migranten uit Europa. De Noord-Amerikaanse bisschoppen gaan verwoed op zoek naar priesters in de landen waar de migranten vandaan komen. In 1857 stichten ze daartoe een soort bruggenhoofd aan de KU Leuven: het Amerikaans College. Het college dient een dubbel doel: jonge priesters uit Europa opleiden voor missioneringswerk in Noord-Amerika en aan getalenteerde Amerikaanse seminaristen de mogelijkheid bieden een hogere theologische opleiding te volgen aan de gerenommeerde Leuvense Alma Mater.

Overdoen

Een kleine honderd jaar later organiseren de bisschoppen van Latijns-Amerika in Argentinië een congres over priesterroepingen. Ze zoeken naar een antwoord op het protestantisme, dat sterk groeit onder invloed van de vele Europeanen en Noord-Amerikanen die immigreren. Kardinaal Giuseppe Pizzardo, de afgezant van de paus, pleit er voor het aantrekken van priesters uit België. Daar worden op dat moment meer diocesane priesters gewijd dan er ter plaatse nodig zijn. Hij neemt contact op met kardinaal Jozef Van Roey, de toenmalige aartsbisschop van Mechelen. Of België voor Latijns-Amerika hetzelfde zou kunnen doen als wat het honderd jaar eerder voor Noord-Amerika had gedaan?

Lees verder onder de foto

Blitzstart

Kardinaal Van Roey plaatst de vraag op de agenda van de bisschoppenconferentie op 27en 28 juli 1952. Een klein jaar later, op 25 februari 1953, beslissen de bisschoppen om, met de steun van de KU Leuven, een seminarie te stichten met als doel diocesane priesters op te leiden voor de Kerk in Latijns-Amerika. Het krijgt de naam Collegium pro America-Latina, kortweg COPAL. De oprichting werd officieel aangekondigd bij de opening van het nieuwe academiejaar, op 5 oktober 1953. Maar toen waren de eerste seminaristen al ingetrokken in een huis van de KU Leuven. Die snelle start werd mee mogelijk gemaakt door de hulp van een priester uit het bisdom Doornik, die eerder op eigen initiatief in Argentinië had gewerkt.

Groei en bloei

Twee jaar later werden de eerste priesters naar Latijns-Amerika gezonden. Het waren seminaristen die het grootste gedeelte van hun opleiding hadden gevolgd in hun eigen bisdom. Om enkele pioniers bij hun naam te noemen: Albert Gruson (bisdom Doornik), Gabriel Hoflack (bisdom Brugge), Pierre Bogaerts (aartsbisdom Mechelen), Raf De Moor en Charles Parent (bisdom Namen). Op 27 maart 1955 werd de eerste COPAL-seminarist door de toenmalige KU Leuvenrector Van Waeyenbergh tot priester gewijd: Richard Wolters van het bisdom Doornik. Het aantal seminaristen groeide van 9 in 1954 tot 113 in 1967. Zoals in alle seminaries, begon het aantal sindsdien terug af te nemen. In 1972 waren er nog maar 19 en in 1981 was er geen enkele meer.

(vervolg na de foto)

Impact

Nu, 70 jaar later, werken nog altijd een dertigtal priesters van hier in de Latijns-Amerikaanse Kerk. Ze worden Fidei Donumpriesters genoemd, naar de eerste woorden uit de encycliek van paus Pius XII, uitgevaardigd op 21 april 1957. Daarin vroeg hij aan de Europese bisschoppenconferenties om diocesane priesters ter beschikking te stellen van bisdommen in Afrika en Zuid-Amerika met een tekort aan priesters .

In Latijns-Amerika is men het werk van onze Fidei Donumpriesters niet vergeten. Waar ze actief waren, leeft de herinnering aan hen voort in het onderwijs en het sociale leven dat ze opgebouwd en georganiseerd hebben. Hun invloed is ook voelbaar in de Kerk: in de theologische dialoog, in de opleiding en begeleiding van de plaatselijke clerus en de pastorale werk(st)ers, in catechese en in de evangelisatie. Misschien nog het meest in de synodaliteit.

De 70ste verjaardag van COPAL is een goede gelegenheid om hen ook hier in België te eren en te danken: de priesters die nog in Latijns-Amerika actief zijn, de priesters die ondertussen zijn teruggekomen, de priesters die dispensatie gevraagd hebben om te huwen en intussen grootouder geworden zijn, en niet te vergeten: de priesters die overleden zijn. Laat het vandaag ook een feestdag zijn voor de vele families, vrienden en kennissen die van hieruit met de priesters meegeleefd hebben en met donaties en inzamelacties hun werk ginder mee mogelijk gemaakt hebben.

Bron: Missio