Vaticaan distantieert zich van koloniale ontdekkingsdoctrine

De Heilige Stoel heeft gisteren donderdag een kritische verklaring gepubliceerd over de Leer van de Ontdekking, die onder meer door Spanje en Portugal werd ingeroepen ter rechtvaardiging van hun ontdekkingsreizen. Ze kregen daarvoor destijds de zegen van de katholieke Kerk, bekrachtigd door decreten van enkele pausen uit de 15de eeuw. De doctrine werd in verschillende delen van de wereld door verschillende koloniale machten ingeroepen als rechtvaardiging voor de onderdrukking van inheemse volkeren en om hen te beroven van hun gronden en geschiedenis, en voor de minachting en de eliminatie van hun culturen. Tot in de jurisprudentie van rechtbanken in de 19de eeuw werd nog regelmatig de opvatting gehuldigd dat de ontdekking van land door kolonisten een exclusief recht verleende om, hetzij door aankoop of verovering, het eigendomsrecht van inheemse volkeren op dat land teniet te doen.

De christelijke gemeenschap mag zich nooit meer in de geschiedenis door de opvatting laten besmetten dat de ene cultuur superieur is aan de andere. Paus Franciscus

Historisch onrecht

Het document, gezamenlijk gepubliceerd door het Dicasterie voor Cultuur en Onderwijs en het Dicasterie voor de Bevordering van Integrale Menselijke Ontwikkeling, benadrukt dat die leer – die diende om de onteigening door soevereine kolonisatoren van inheems land te rechtvaardigen - niet als katholiek kan beschouwd worden. Het erkent dat pauselijke decreten uit die tijd de gelijkwaardigheid en rechten van inheemse volkeren onvoldoende hebben weerspiegeld en door de toenmalige koloniale machten voor politieke doeleinden werden gemanipuleerd om immorele daden tegen inheemse volkeren te rechtvaardigen. Daarom kunnen wij ze vandaag beschouwd als historisch onrecht. Dat deze daden zich lang geleden hebben voorgedaan, mag niet ingeroepen worden om zich niet erover uit te spreken. Wij moeten de menselijke zwakheid en tekortkomingen van de volgelingen van Christus in elke generatie blijven erkennen. Vele christenen hebben slechte daden gepleegd tegenover inheemse volken waarvoor recente pausen bij talloze gelegenheden al om vergeving hebben gevraagd.

(vervolg na de foto)

Dialoog

Het document benadrukt dat de Kerk vanuit haar trouw aan Christus geroepen is tot universele broederlijkheid en respect voor de waardigheid van ieder mens. Verschillende pausen hebben in de loop van de geschiedenis daden van geweld, onderdrukking, sociaal onrecht en slavernij veroordeeld, ook als dat werd gepleegd tegen inheemse volkeren. Vele bisschoppen, priesters, vrouwelijke en mannelijke religieuzen en leken hebben hun leven gegeven ter verdediging van de waardigheid van deze volkeren. Het document roept op om de dialoog met de inheemse volkeren, vooral met degenen die het katholieke geloof belijden, voort te zetten. Dat kan de Kerk ook helpen om hun waarden en culturen beter te begrijpen. Dankzij de dialoog met de inheemse volkeren werd de Kerk zich beter bewust van hun lijden, in het verleden en het heden, als gevolg van de onteigening van hun land en pogingen om hun inheemse culturen te elimineren.

Bron: VIS/SIR/AP