Paus ontvangt 200 kunstenaars, onder wie David Van Reybrouck

Naar aanleiding van de 50ste verjaardag van de inhuldiging van de collectie hedendaagse religieuze kunst uit de Vaticaanse Musea, een van de belangrijkste en omvangrijkste collecties religieuze kunst wereldwijd, nodigde paus Franciscus200 schrijvers, schilders, beeldhouwers, filmmakers, fotografen, ontwerpers en andere kunstenaars uit de hele wereld uit voor een ontmoeting in de Sixtijnse kapel. Onder de aanwezigen ook de Britse filmmaker Ken Loach, de Nederlandse violist André Rieu, de Franse auteur en regisseur Eric-Emmanuel Schmitt, de Britse beeldhouwer Anish Kapoor, maar ook de Belgische schrijfster Amélie Nothomb en historicus en auteur David Van Reybrouck, bekend van onder meer Congo.

Eeuwenoude bondgenootschap

In zijn toespraak benadrukte Franciscus de eeuwenoude natuurlijke vriendschap tussen kunst en de katholieke kerk. Hij omschreef kunst als het kritische geweten van de samenleving en vergeleek de kunstenaars met profeten, omdat zij ogen hebben die zien en die dromen. Paus Franciscus omschreef hen ook als belangrijke bondgenoten van de kerk bij de verdediging van het menselijk leven, de inzet voor sociale rechtvaardigheid of de zorg voor natuur en klimaatbescherming.

Hij drukte hen op het hart om de armen niet te vergeten.

Franciscus vertelde dat kunst het geweten niet moet verdoven, maar in de plaats daarvan juist moet wakker houden. Door originaliteit en creativiteit brengen kunstenaars iets nieuw tot stand en zijn zij bondgenoten van Gods droom. Hij sprak ook de wens uit dat zij ogen zouden hebben die kijken en dromen en durven dagdromen van nieuwe versies van de wereld. Tegelijk worden zij uitgenodigd om te zoeken naar "ware schoonheid", die ons weet te bevrijden van de zogenaamde kunstmatige en oppervlakkige schoonheid die tegenwoordig heerst.

Maar het is ook de missie van de kunstenaar om de werkelijkheid in zijn tegenstrijdigheden te laten zien en om ons te confronteren met dingen die soms verontrusten, door kritiek te leveren op de valse mythen van vandaag, de nieuwe idolen, banale toespraken, valkuilen van consumptie en de trucs van de macht.

‘Ontroerende, deugddoende woorden’

Ook de Belgische cultuurhistoricus en schrijver David Van Reybrouck was uitgenodigd. Hij schreef daarover op zijn Facebookpagina: ‘Vier weken geleden had ik een mail gekregen met als titel Pope meets Artists. Zoals velen dacht ik dat het om een grap ging. Toen eenmaal duidelijk werd dat dat niet het geval was, wist ik tot vrijdagmorgen niet wie de andere aanwezige kunstenaars zouden zijn (…) De paus kwam de kapel binnengereden in een rolstoel. Hij  had er, ondanks het advies van zijn artsen om het voorzichtig aan te doen na zijn operatie, helemaal zin in.

Hij lachte en zwaaide en klom op het spreekgestoelte.

'Broeders en zusters,' begon hij zijn zelfgeschreven tekst, 'dank om mijn uitnodiging aanvaard te hebben; ik ben gelukkig hier met u te zijn’. Met zijn fijne, tamelijk hoge stem onderbrak hij af en toe de lectuur van zijn tekst om te improviseren, te verduidelijken, live na te denken. Stilaan kwam hij tot de kern van zijn betoog: 'Als visionairen, als mannen en vrouwen van het kritisch, onderscheidende bewustzijn beschouw ik jullie als bondgenoten in zoveel zaken die mij nauw aan het hart liggen, zoals de verdediging van het menselijke leven, sociale rechtvaardigheid, zorg voor de armen, zorg voor ons gemeenschappelijke huis, universele menselijke broederlijkheid. L'umanità dell'umanità is mij dierbaar.'

(Lees verder onder de foto's.)

De paus voegde eraan toe: 'We zijn niet alleen maar licht, en u herinnert ons daaraan. Tegelijkertijd is er zo'n nood om het licht van de hoop te laten schijnen in de duisternis, te midden van onze onverschilligheid en ons egoïsme.

Help ons een glimp van dat licht te zien, van die schoonheid die redt.

Als schrijver die de voorbije tien jaar worstelt om een evenwicht te vinden tussen de literaire creatiedrang en de maatschappelijke verantwoordelijkheid, tussen wat ik graag doe en waar ik mij zorgen over maak, vond ik dat ontroerende, deugddoende woorden.

Paus Paulus VI

De collectie hedendaagse kunst van de Vaticaanse Musea werd net vijftig jaar geleden gestart op initiatief van paus Paulus VI (1963-1978), omdat die de kloof tussen de kerk en de hedendaagse cultuur als een van de grootste problemen van de moderniteit beschouwde. Hij hoopte dat de collectie religieuze kunst zou helpen om die kloof te helpen overbruggen. De collectie moderne kunst bestond aanvankelijk uit 700 objecten van 250 kunstenaars, waaronder kunst van Francis Bacon, Marc Chagall, Giorgio de Chirico, Giacomo Manzu, Giuseppe Capogrossi en Henri Matisse, die sinds 2011 ook een eigen ruimte kreeg in het Vaticaanse museum.

Bron: VIS/I.Media/Kathpress.at