Kerk hielp 3.200 joden onderduiken in Rome tijdens WO II

De ontdekking van een belangrijk historisch document in de archieven van het Pauselijk Bijbelinstituut bevestigt de omvang van de redding en bescherming van joden door de religieuze orden van Rome tijdens de Tweede Wereldoorlog. Volgens de historici die het verloren gewaande document donderdag in Rome hebben voorgesteld, verstopten zich ruim 4.300 mensen voor de nazi’s in kerkgebouwen in Rome. Daarvan wordt de naam van 3.600  mensen, van wie de meesten joden, ook expliciet vermeld: ‘Ongeveer 3.200 joden konden vluchten en onderdak vinden bij 155 religieuze congregaties in Rome en zo ontkomen aan de vervolging van de fascisten en de nazi’s’, aldus de onderzoekers. 

Het document werd tussen 1944 en 1945 samengesteld door de Gozzolino Birolo op verzoek van de toekomstige kardinaal Augustin Bea, destijds rector van het Pauselijk Bijbelinstituut en een belangrijke speler in de naoorlogse dialoog tussen joden en christenen – in het bijzonder het Nostra- Aetatedocument van Vaticanum II.

Het optreden van de katholieke Kerk tegen de Holocaust tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft vooral sinds het toneelstuk Der Stellvertreter (1962) van Rolf Hochhuth, waarin paus Pius XII werd verweten dat hij onvoldoende had gedaan om joden te redden, aanleiding gegeven tot veel controverses en polemieken. 

De opening van de archieven van pontificaat van paus Pius XII in 2020 wierp al eens eerder duidelijker licht op deze complexe periode. De lijst van Birolo die in de archieven van het Pauselijk Bijbelinstituut is teruggevonden, werd decennialang als verloren beschouwd. In 1961 documenteerde de fascisme-onderzoeker Renzo de Felice al dat 155 huizen van vrouwen- en mannenordes in de periode van WOII vervolgden bescherming boden tegen de nazi's. De Felice telt net zoveel slachtoffers in kerkelijke onderduikplaatsen als Birolo – zij het zonder naam.

Bron: I.Media

Beluister de audiodocumentaire Paus Pius XII: Stille kracht of kille zwijger?