Zwitserland: vernietigend rapport over misbruik

De Universiteit van Zürich heeft vandaag een vernietigend rapport gepubliceerd over seksueel misbruik door katholieke geestelijken in Zwitserland in de periode van 1950 tot 2022. De Zwitserse Bisschoppenconferentie (SBK) gaf in 2022 opdracht voor deze onafhankelijke studie, die grotendeels door twee geschiedkundigen van de Universiteit van Zürich werd verricht.

Monika Dommann en Marietta Meier kregen daarbij toegang tot de archieven, spraken met slachtoffers en analyseerden tal van documenten met betrekking tot het misbruik.

Hun conclusie: het misbruik was veel ruimer verspreid dan gedacht en het heeft systematisch plaatsgevonden.

In totaal identificeerde het vooronderzoek 510 verdachten en 921 getroffen mensen. Op enkele uitzonderingen na waren de verdachten steeds mannen, voornamelijk priesters. Het misbruik vond vooral plaats in een pastorale context. 30 procent van de gevallen van seksueel misbruik had betrekking op de onderwijs- en welzijnssector. 

Helft van de gevallen voor de jaren 1970

Bij de voorstelling van de bevindingen werd gezegd dat alle leeftijdscategoriën bij de grote groep slachtoffers waren vertegenwoordigd. Het misbruik werd voornamelijk door geestelijken gepleegd.

Volgens het rapport heerste er een zwijgcultuur en werd het misbruik vaak geminimaliseerd.

Bijna 22 procent van meldingen had betrekking op de periode tussen 1950 en 1959, 25 procent vond plaats tussen 1960 en 1969. 12 procent van de geëvalueerde gevallen gebeurde tussen 2000 en 2022. Maar daarbij wordt beklemtoond dat slachtoffers van seksueel misbruik dat pas veel later melden. ‘De geïdentificeerde gevallen zijn bovendien wellicht slechts het topje van de ijsberg’, aldus Dommann en Meier.

Misbruik van macht

‘Tot op zekere hoogte vertegenwoordigen priesters – en in bijzondere mate bisschoppen – tegelijkertijd de wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht. Hoewel macht niet automatisch tot misbruik leidt, is misbruik zonder macht ondenkbaar’, aldus het rapport.

De Zwitserse katholieke Kerk wachtte bovendien erg lang met doortastende maatregelen. ‘Het resultaat was dat seksueel misbruik tientallen jaren werd gebagatelliseerd en verdoezeld. Beschuldigden werden naar een andere parochie overgeplaatst en als zij door het gerecht dreigden vervolgd te worden zelfs naar het buitenland gestuurd. Die praktijk kon decennialang plaatsvinden. Daardoor werden daders niet enkel beschermd, maar konden zij ook opnieuw misdrijven plegen.’

Pas in 2001 gaf de SBK opdracht om in elk bisdom een commissie voor Seksueel Geweld in de Pastorale Zorg op te richten. 65% van alle meldingen dateert van na de oprichting van die commissies. Pas in 2019 werd effectief een meldingsplicht opgelegd. De onderzoekers betreuren in hun verslag dat deze commissies tot op vandaag slechts aanbevelingen mogen doen en suggesties geven. 

Bron: SBK/watson.ch