'België was rustplaats voor terroristen'

Al van bij de eeuwwisseling signaleerden onze veiligheidsdiensten dat terroristen hier steunpunten uitbouwden voor geweldacties in andere landen, zegt Hugo Vandenberghe in Tertio. Hij volgde als senator achttien jaar lang de inlichtingendiensten van nabij. Veel van wat sinds de aanslagen van 22 maart wordt verteld, weten we al geruime tijd. Het terrorisme dat we meemaken, en dat in ons land een voorlopig dieptepunt kende met de aanslagen in Brussel en Zaventem op 22 maart, komt volgens hem dan ook niet zomaar uit de lucht vallen. Het is het resultaat van een lange evolutie waarvan hij een bevoorrechte getuige was als lid, tussen 1992 en 2010, van de parlementaire begeleidingscommissie van het het Comité I, het vast comité van toezicht op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten.  

Stroeve informatiedoorstroming en ontoereikend veiligheidsapparaat

Voor zijn uitleg grijpt Vandenberghe terug naar een rapport van het Comité I van 2007 over alle onderzoeken rond de radicale islam na de aanslagen van 9/11. Een steeds terugkerend pijnpunt is de stroeve doorstroming van de informatie. Uit die studie blijkt ook de ontoereikendheid van ons veiligheidsapparaat. De staatsveiligheid bijvoorbeeld beschikt over te weinig mensen en middelen om haar taak naar behoren te kunnen vervullen. De vragen die toen rezen, rijzen opnieuw”, merkt Vandenberghe op. “Stigmatisering en veralgemening zijn alweer aan de orde. En die bemoeilijken het debat, want voor sommigen, in het bijzonder de PS, mag je de zaken nog altijd niet benoemen omdat de islam zich anders aangevallen zou voelen. Die terughoudendheid om publiek over die kwesties te discussiëren, de schrik om de zaken te benoemen zoals ze zijn, is nefast.”

Terroristische steunpunten in ons land

Voor Vandenberghe is het duidelijk dat terroristen in ons land al sinds de eeuwwisseling steunpunten uitbouwden en dat de veiligheidsdiensten dat toen al signaleerden. Alleen, zij waren ervan overtuigd dat het netwerk bedoeld was voor geweldacties in andere landen. Wij liepen niet in het vizier. De Amerikanen en de Israëli waren de grote boemannen; die waren de hoofddoelen van de islamfundamentalisten. België was als het ware een rustplaats waar de terroristen zich terugtrokken. 

Goede werking van de instellingen is essentieel

Veel van wat sinds de aanslagen van 22 maart wordt verteld, weten we al geruime tijd, zegt Vandenberghe. Er is blijvend onvoldoende geïnvesteerd in justitie en staatsveiligheid. De publieke opinie ziet niet meer in dat een staat en een samenleving slechts bijeen te houden zijn door de goede werking van de instellingen, die de woning zijn waarin een gemeenschap verblijft en waarvan veel onzichtbaar blijft. Het heeft te maken met een hoop regels die de boel samenhouden. Bij ons is het instellingendiscours vooral communautair, terwijl instellingen zelf onder druk zijn komen te staan. Gelukkig gooide de regering-Michel het roer om en gaat er meer geld naar justitie en staatsveiligheid.

Lees het integrale interview van Tertio met Hugo Vandenberghe. Het maakt deel uit van het coverdossier over de Belgische inlichtingendiensten.

Bron: Tertio