Wat we vandaag kunnen leren van Roger Schutz, stichter van Taizé
Roger Schutz werd geboren in Zwitserland in 1915. Hij was al een kwetsbare oude man toen hij op 16 augustus 2005 neergestoken werd door een verwarde vrouw tijdens het avondgebed.
Taizé kennen velen door de typische meditatieve liederen in vele talen, die eenheid in verscheidenheid uitdrukken. Met de verbondenheid die je voelt als je daar deel van kan uitmaken. Kortom, met meer van datgene wat Roger Schutz er tot bloei bracht en waar al sinds de jaren 70 een enorme aantrekkingskracht van uitgaat.
Taizé, een lente voor de kerk
Roger Schutz groeide op in het hopeloos verdeelde Europa van na de Eerste Wereldoorlog. Zelf werd hij geboren in het neutrale Zwitserland, maar zijn grootmoeder uit Frankrijk vertelde verhalen over de opvang van vluchtelingen, over een bom in haar tuin, over alle angsten die ze had uitgestaan.
Hoe is het mogelijk dat christenen elkaar zo naar het leven staan? Dat werd de centrale vraag in Rogers leven.
In het protestantisme bestaat geen kloosterleven. Roger Schutz verlangde naar een gelijkenis van gemeenschap waar christenen van alle denominaties samen konden leven en bidden. De eenvoudige vraag van een oude vrouw, die hem aan zijn grootmoeder deed denken, maakte dat die gemeenschap ontstond in het godverlaten Bourgondisch dorp Taizé.
In 1958 ontmoetten de broeders de pas verkozen paus Johannes XXIII, die hen uitnodigde om als waarnemer deel te nemen aan het Tweede Vaticaans Concilie. Deze paus zou Taizé later een lente voor de kerk noemen.
Terug naar de bron om verdeeldheid te overstijgen
Van huis uit was frère Roger protestant en dat was hij formeel bij zijn dood nog steeds. Maar met zijn hele leven heeft de broeder geprobeerd om de verdeeldheid tussen denominaties te overstijgen. Dat deed hij door op zoek te gaan naar de kerk van vóór de verdeeldheid.
Ik bracht in mijzelf een verzoening tot stand tussen het geloof van mijn wortels en het mysterie van het katholieke geloof, zonder de verbondenheid met wie dan ook te verbreken. Roger Schutz
Niet de letter, maar de Geest
In de jaren 50 schreef Roger Schutz de Regel van Taizé neer, die de basis vormt voor het samenleven en de spiritualiteit van de broeders. Hij bewerkte de regel meermaals. Alsof hij voor ons wilde benadrukken dat we ons niet aan de letter of aan structuren moeten hechten, maar ons altijd moeten overgeven aan de ademtocht van de heilige Geest, zegt zijn opvolger frère Aloïs daarover. Die instelling toont de nederigheid van de stichter, die zelf geen bron wilde zijn, maar enkel wilde verwijzen naar de bron.
Is dat ook de reden waarom frère Roger de stilte zo’n voorname plaats gaf in het gebed? Wie dat ooit meemaakte, weet hoe sprekend stilte kan zijn midden in een massa biddende mensen. Roger Schutz hield zelden een preek, en al helemaal geen lange.
Waar woorden zo vaak verdeeldheid stichten, bezit de stilte net een verbindende kracht.
Roger Schutz wilde geen spirituele leermeester zijn
Frère Roger riep zijn broeders op om geen spirituele leermeesters te zijn, maar vooral te luisteren naar wie bij hen kwam. Zo deed hij het ook zelf. Dat jonge mensen allerlei hindernissen tegenkwamen om de verbondenheid met God te beleven, was voor frère Roger een grote zorg. In Taizé wilde hij hen de gelegenheid geven om Hem zo direct mogelijk te ontmoeten. Daar wilde hij niet tussen staan door veel te praten. Hooguit luisterde hij naar wie bij hem kwam.
Christus is niet op aarde gekomen om een nieuwe religie te stichten, maar om aan elke mens verbondenheid in God te schenken. Roger Schutz
Zijn belangrijkste boodschap aan jongeren, was dat God niet anders kan dan ons liefhebben. Een citaat dat hij vaak van Augustinus aanhaalde, was: Heb lief en draag dat uit in je leven.
Zijn buitengewoon getuigenis ligt vervat in dit mooie gebed.
Christus,
U ziet dat wij soms vreemdelingen op aarde zijn,
verbijsterd door al het geweld
en de harde tegenstellingen.
Maar U laat een zachte bries waaien
over de verdroogde grond van onze twijfels,
om ons voor te bereiden
dragers van vrede en verzoening te zijn.
Roger Schutz, Liederen en gebeden uit Taizé, Baarn, Gooi en Sticht, 1994.