De kruiden van Coleta en andere rariteiten

Een hele vitrinekast vol attributen van mijn patroonheilige Coleta, daarmee word ik onverwacht geconfronteerd op de tentoonstelling Van de wereld. Beelden van beslotenheid en bevrijding in Parcum, het nieuwe dialoogmuseum voor religie, kunst en cultuur in de Parkabdij in Leuven. Er liggen doekjes en boekjes en een mysterieus wit zakje.

Coleta was een tijdlang kluizenares, voordat ze het plan opvatte om de orde van de Clarissen te hervormen.

Terug naar de oorspronkelijke armoede, was de leuze.

In dat kader had ze altijd dat merkwaardige linnen zakje met bittere kruiden bij, die ze naar verluidt over haar maaltijden uitstrooide om ze zeker niet te lekker te laten smaken. Tja. Ik leg in mijn leven toch wel andere accenten, patroonheilige of niet. (Foto: Schuifraam van de Heilige Coleta, 15de eeuw, Gent.)

Naar wat Coleta echt bewoog, is het wat dieper graven.

Ze was van geen kleintje vervaard, reisde zelfs naar de paus om een mandaat te krijgen voor haar plan. In de veertiende eeuw was een ambitieuze en gedreven vrouw op haar plaats in de kerk. Door helemaal naar haar binnenkant te gaan, kon ze veel bereiken met haar buitenkant. Een heel actuele insteek.

Vol in de maag

Er is ook een indringend vijftiende-eeuws Christusbeeld uit Zoutleeuw te zien. En als een echo daarnaast een hele wand vol Jezusgezichten van Marlene Dumas. Gezichten met een blik die door je heen kijkt, die je raakt, maar niet aanraakt. Het fascineert, maar ik denk aan een wand vol close-ups van mensen met verdriet, die ik ooit zag en die ik meer vond aansluiten bij het lijdende Christusbeeld.

Maar een zaal verder treft het schilderij van Christus in de woestijn van Gustave van de Woestyne me wel vol in de maag.

Net als de optocht van zoeterige Jezusbeelden die gekoesterd werden in kloostercellen van zusters, die zich bruiden van Christus voelden. (Foto: Jezuskindjes, ca. 1900, collectie gasthuiszusters-augustinessen Antwerpen)

Er zijn veel merkwaardige bezienswaardigheden te zien op de tentoonstelling: een beeld waar Bernardus een druppel melk uit de borst van Maria krijgt, een schilderij van Catharina van Siena die aan de bloedende zijwonde van Christus likt, een gekruisigde vrouwelijke heilige met een baard, de fictieve Wilgefortis.

Het leidt de aandacht wat af van wat het echt betekent om je binnenste helemaal naar God te keren.

Om vanuit de stevigheid en kracht die je daardoor opdoet een beeld van God te kunnen zijn voor de mensen om je heen.

Veel moois te sprokkelen

Je ogen en je fantasie blijven haken aan die ‘rariteiten’. Dat is de valkuil van de tentoonstelling. Maar voor wie daar niet intrapt, is er veel moois te sprokkelen. Levensverhalen van mannen en vrouwen die durfden tot de kern te gaan om zin te vinden in hun leven.

Die vanuit die basis opkwamen voor wie het nodig had.

Van Martinus en Norbertus wordt getoond waar ze voor stonden en wat ze verwezenlijkten. Bij de schimmige woudvrouw Dymphna van Geel horen we niets over de zorg voor psychisch zieken die in het spoor van haar legende is ontstaan. Verder gaat het over besloten hofjes en begijnhoven. Met telkens mooie beelden die de weg naar binnen ondersteunden.

Citaat van Jeanne Devos

Een citaat van zuster Jeanne Devos had bijvoorbeeld niet misstaan op deze tentoonstelling:

Een mantra telt zeven woordjes: ik dank u voor de blije dag. Als je dat vijf keer na elkaar herhaalt, dan wordt het ook een blije dag. Met die meditatie wordt een mens zich heel bewust van het onderbewuste. Bij zo'n meditatie voel je de moleculen op je lichaam tintelen, het geeft een vredig gevoel, een eenheid.

Daaruit haalt zuster Jeanne Devos de kracht voor haar inzet voor de dienstmeisjes in India, elke dag opnieuw. Van de wereld. Zo werkt dat nu en zo werkte dat toen, eeuwenlang. Dat zou pas een eye opener geweest zijn.

(Foto: Kloostercel in miniatuur door de zusters clarissen vervaardigd en bij intrede aan de familie geschonken, 20ste eeuw – diverse materialen en afmetingen – Sint-Truiden, Museum De Mindere.)

De plek waar het nieuwe museum gevestigd is, is zelf een ontmoetingspunt van binnen en buiten.

Een eeuwenoude abdij die tot op vandaag veel mensen bereikt die komen proeven van wat hen kan sterken. Een plek waar alle zoekende mensen van welke traditie ook hun ogen kunnen laven en hun hart ophalen. Want we zijn allemaal ‘van de wereld’.

Lees verder:

• PARCUM: 20 eeuwen beslotenheid om open te staan voor God
• Vlaanderen heeft eindelijk een museum voor religieuze kunst
• De blogs van Kolet Janssen

De tentoonstelling 'Van de wereld' in PARCUM Leuven loopt nog tot 25 februari. Meer praktische info op de website van het museum.