‘Sociaal gevecht met een warm hart’

Afgelopen weekend zette de Gemeenschap van Sant’Egidio in België met een opendeurdag in Antwerpen, Brussel en Luik, een dankviering in Luik en een academische zitting en dankviering annex feestelijke receptie in Antwerpen een orgelpunt bij de 50ste verjaardag van haar oprichting door Andrea Riccardi in Rome. De opendeurdag op twee locaties in Luik, in de Rijkeklarenstraat in Brussel, in Leuven en Mechelen en op meer dan vijf locaties in Antwerpen bracht veel volk op de been. In Brussel waren nieuwsgierigen van diep in Wallonië naar de hoofdstad afgezakt. Ook in de Antwerpse periferie bijvoorbeeld waren er ballonnen in Merksem en op Linkeroever en taart en een springkasteel in Hoboken.

Sant’Egidio staat voor glocalisation: een globale beweging met lokale wortels.

Op een academische zitting onder voorzitterschap van Hilde Kieboom van Sant’Egidio Benelux in het Antwerpse KBC-auditorium werden na de openingsgroet van Antwerps bisschop Johan Bonny door enkele politici woorden van dank uitgesproken: schepen van Sociale Zaken en OCMW-voorzitter Fons Duchateau (N-VA) namens de stad Antwerpen, vicepremier en minister van Werk, Economie en Consumentenzaken Kris Peeters (CD&V) namens de federale overheid, en Eurocommissaris voor Werkgelegenheid, Sociale Zaken en Arbeidsmobiliteit Marianne Thyssen (CD&V) namens de Europese Instellingen. Deze laatste verraste met de aankondiging dat de drie grote Europese instellingen (Commissie, Raad en Parlement) het eens zijn geworden over een Europese pijler van sociale rechten.

Het concretiseren van deze waarden kan echter niet zonder inzit van de civil society. Marianne Thyssen

De academische zitting werd pas echt interessant toen het panel achter de tafel op het podium het woord nam. Aartsbisschop Vincenzo Paglia – die naderhand ook voorging in de dankviering en daar een blijmoedige homilie hield – kwam nog even terug op de jaren ’68, toen Sant’Egidio in Rome werd gesticht. Op twee verschillende vlakken leek het wel een nieuwe lente: er was de theologische vernieuwing van het Tweede Vaticaans Concilie en er was het maatschappelijke gevoel dat alles kon veranderen en rechtvaardiger worden. Onze specifieke inspiratie bestond erin deze twee perspectieven met elkaar te verbinden: we wilden van het Evangelie de grondslag van de revolutie maken, we wilden evangelische revolutionairen worden.

Het risico is echter te vrijblijvend of te politiek te worden; de remedie daarvoor is het dagelijkse gebed en de concrete inzet voor de armen in de periferie. Mgr. Vincenzo Paglia

Voorzitster Bea Cantillon van het Antwerpse Centrum voor Sociaal Beleid Herman Deleeck houdt naar eigen zeggen een dubbel gevoel over aan het caritatieve werk. Vijfendertig jaar geleden werd mij bij de Delhaize al gevraagd om een zakje voor de Voedselbanken te vullen. Ik kon het niet, want ik vond structurele armoedebestrijding belangrijker. Intussen worden er in Vlaanderen 160.000 mensen door de Voedselbanken geholpen. Ik zweer nog altijd bij de sociale verzorgingsstaat, die wel eens de ‘koele’ solidariteit genoemd wordt. Deze ‘koele’ solidariteit heeft ons een geweldige sociale vooruitgang gebracht. Maar er zijn nog altijd tekortkomingen in de herverdeling, en daar komt bijvoorbeeld het daklozenrestaurant Kamiano aan tegemoet. We moeten politiek blijven vechten voor structurele herverdeling…

…maar intussen bouwt Sant’Egidio aan onderling vertrouwen en is het de kanarie in onze verzorgingsstaat; als de kanarie niet meer fluit, hebben we echt een probleem. Bea Cantillon

Naast de poëtische evocatie van een kwarteeuw interreligieuze vriendschap van opperrabbijn Albert Guigui en de oproep van minister van Staat Herman Van Rompuy voor een révolution des modérés – We moeten niet één worden, maar meer eendrachtig – waren het vooral de woorden van voormalig editorialist Luc Van der Kelen van Het Laatste Nieuws die de aanwezigen beroerden. Van der Kelen is agnost, maar vanuit zijn respect voor gelovigen betreurt hij dat jongeren de grote verhalen onvoldoende leren kennen. In de geschiedenis had de individuele burger nog nooit zoveel zekerheid, maar wat telt is het verbinden van mensen: religare. Ik weet niet veel zeker, maar als ik ooit in nood ben, weet ik wel dat ik bij Sant’Egidio echte vrienden heb gevonden.

Sant’Egidio wordt al vijftig jaar lang ‘nieuwe beweging’ genoemd, omdat ze sociaal en warmhartig is als de gemeenschappen die tweeduizend jaar geleden in het oude Romeinse Rijk ontstonden. Luc Van der Kelen