Gène Bervoets ziet wereld anders door bril van Phil Bosmans

De naam Phil Bosmans doet 6 jaar na zijn overlijden bij de meeste Vlamingen nog wel een bel rinkelen. Spreuken als Je wordt niet groter door anderen te kleineren of Wees jezelf. Anderen lopen er al zoveel rond werden door zijn Bond zonder Naam talrijke huiskamers ingestuurd. Ze hingen ook in bussen en trams, herinnert zich Gène Bervoets, die het openbaar vervoer zonder diens spreuken toch een stuk onpersoonlijker vindt. De Antwerpse acteur kruipt in de huid van de Limburgse pater, met wie hij tot zijn eigen verrassing meer gemeen heeft dan gedacht.

De voorstellingenreeks werd een jaar uitgesteld wegens ziekte. Hoe is het nu met je?

Gène Bervoets • Ik kijk ernaar uit om met de voorstellingen te starten. Het afgelopen jaar is er heel wat gebeurd, waardoor ik ze nu heel anders beleef. Ik heb op het randje van een burn-out gestaan. De druppel die de emmer deed overlopen, was het noodweer op het Caraïbische eiland Sint-Maarten, waar twee van mijn kinderen wonen. Orkanen van 500 km/u bliezen het eiland van de kaart. Een week lang had ik geen nieuws van hen. Uiteindelijk bleken ze gelukkig ongedeerd. Maar zelf ben ik toen even gecrasht.

Je beleeft het stuk anders nu, zeg je. Hoezo?

Het is echt een persoonlijk stuk geworden, waarvan mijn echtgenote Tine Laureyns de pen vasthield. De monoloog vertelt niet alleen iets over de relevantie van Phil Bosmans vandaag, maar ook over mijn eigen kwetsbaarheid. Ik kijk letterlijk en figuurlijk naar de wereld door de bril van Phil Bosmans. Het gaat over vluchtelingen, over machtsmisbruik, over je heel klein voelen in een wereld die je zou willen veranderen.

Verbeter de wereld, begin bij jezelf, zegt Bosmans.

Ik ben niet meer piepjong. Het is wel goed om eens de balans op te maken.

Welke keuzes heb ik gemaakt waarvan ik kan zeggen: dat heb ik tenminste gedaan? En hoe ben ik omgegaan met minder goede keuzes? Het is onnozel om spijt te hebben van dingen als ze niet onherroepelijk zijn, vind ik. Dan moet je herstellen wat je kan.

Hoe ver staat Phil Bosmans af van jou?

Ik ben opgegroeid in een socialistisch nest. Het Onzevader leerde ik ooit voor een theaterrol. Om maar te zeggen: ver dus. Maar toch. Mijn vader werkte bij de Commissie van Openbare Onderstand (nu OCMW) en stond in de eerste wijk, het Schipperskwartier. Een wijk getekend door miserie. Zijn verslagen maakten dat schippers, hoeren en boefjes steun konden genieten. Hij stond met empathie in het leven, en dat herken ik sterk bij Phil Bosmans.

Het godvruchtige van Phil Bosmans is mij vreemd, maar zijn discours begrijp ik wel.

Te midden van de mensen staan en jezelf niet hoger achten. Het positieve blijven zien, geloven in de liefde. Niet bezig zijn met de vuiligheid van de mensen, maar met hun schoonheid. Het kleine goede doen, hier en nu.

Ik begrijp niet dat populisme en vreemdelingenhaat blijven aanslaan. Zelf vind ik de aanpak van Bosmans veel relevanter en dynamischer. Daar kun je tenminste iets mee. Het is hoog tijd om dat discours weer te lanceren.

Doe dit discours niet af als wollig of kinderlijk, het gaat om empathie. Om stoppen met naar onze navel te kijken en gedachteloos te consumeren.

De kerk is in crisis en jij kruipt in de rol van een pater. Niet evident, toch?

Ik geef toe dat ik aanvankelijk verbaasd was. Wat heb ik met Phil Bosmans? Ik heb in mijn leven totaal andere keuzes gemaakt en andere prioriteiten gelegd. Maar dat geldt ook voor Rick De Leeuw, die het boek schreef (Verbeter de wereld. De relevantie van Phil Bosmans vandaag), of Ron Reuman van Compagnie Maandacht die het stuk maakt (in opdracht van Huis van Phil in Meeuwen-Gruitrode, waar Phil geboren is). Samen met Bond zonder Naam willen we Phil Bosmans terug van onder het stof halen, want de kern van zijn verhaal is vandaag meer dan ooit relevant.

Toen ik die titel op de cover zag, dacht ik: Als wij het niet doen, wie dan wel?

De vraag wat je kunt doen om de wereld beter te maken, is op zijn minst een reflectie waard. En ook al kreeg ik het geloof niet van thuis uit mee, we waren ook niet anti. Ik leerde altijd: het gaat er niet om wat je gelooft, maar wat je ermee doet.

Zonder schroom en zelfs met fierheid heb ik dus besloten om in de huid van Phil Bosmans te kruipen.  

Het hoeft niet altijd hip te zijn. Omgekeerd, we maken Phil Bosmans weer hip! Hij ging achter het 100ste schaap aan dat verloren gelopen was. Wij ook, al heb ik de indruk dat er vandaag 99 verloren gelopen zijn.

Welke boodschap geef je mee aan de toeschouwers?

De toeschouwer zal soms denken: waar is Phil Bosmans in heel deze monoloog? Want hij wordt lang niet aldoor geciteerd. Maar ik hoop dat uit het hele stuk het verzwegen tweede deel van de titel spreekt: Verbeter de wereld, begin bij jezelf. Als je naar huis gaat, is het aan jou om te bedenken wat jouw deel van het verhaal is.

• De speellijst van de theatermonoloog Verbeter de wereld met Gène Bervoets vind je op de website van Compagnie Maandacht. De première is op 22 september om 20.15 uur in Cultuurpunt Meeuwen-Gruitrode.
• Lees het interview met Rick De Leeuw over Phil Bosmans.
• Ontdek het Huis van Phil, een samenwerking tussen de gemeente Meeuwen-Gruitrode en Bond zonder Naam. Of neem een kijkje op de Pop-up Expo in de commanderij van Gruitrode (9 september tot 28 oktober).
• Bestel het boek Rick De Leeuw & Rombout Nijssen, Verbeter de wereld. De relevantie van Phil Bosmans vandaag.
• Ontdek de favoriete Phil Bosmansspreuken van onze lezers.