‘Schapenheld’, de film die iedere pastor moet zien ~ 5 duotickets

We ontmoeten Stijn en Ton in het hotel in Brussel met de toepasselijke naam Le Berger. De film won intussen prijzen op allerlei festivals. Maar dat verandert weinig aan de realiteit voor Stijn: die heeft intussen geen schapen meer.

Overleven in een wereld die haaks staat op je idealen. De ondertitel vat het goed samen. Hoe gaat het nu met jou?

Stijn • Gemengde gevoelens. Ik heb intussen al een jaar geen schaap meer aangeraakt. Ik mis het echt. Mijn lichaam hangt aan dat systeem vast. Tegelijk geniet ik wel even van de vrijheid. Ik ben meteen een paar kg bijgekomen.

Dat zal me ook van pas komen als ik straks naar de Pyreneeën vertrek. Een vriendin van ons - in de slow living community kent iedereen elkaar - is onlangs overleden. Ik trek met haar kudde 4 maand rond.

Je staat dus voor de zware keuze: je gezin of je idealen?

Stijn • Het kwam zó uit dat Anna zei: Die kans moet je gewoon grijpen. Maar in de Pyreneeën, op 2500 m hoogte, kunnen kinderen niet naar school. Mijn gezin gaat proberen een bestaan uit te bouwen in Nederland. Zij kunnen mij bezoeken, maar ik hen niet. Dat is best hard.

Ik hoop in Frankrijk expertise op te doen in het uitbouwen van een gezonde herderscultuur en die weer in Nederland te verspreiden. Misschien kan er ook een deel hulpverlening in zitten. Ik ben ervan overtuigd dat een week of maand met een herder optrekken veel deugd zou doen aan jongeren met problemen.

Misschien moeten mensen met pastorale taken in de kerk ook wel eens optrekken met een echte herder.

Stijn • Ja, waarom niet? Als ze willen begrijpen wat pastoraal oorspronkelijk betekent…

Herken je je in de Bijbelse beeldspraak over herders?

Stijn • Herderschap is een heel oud beroep. De kudde was ooit de hele rijkdom van een gezin of stam. Maar vanaf het ontstaan van steden, geraken herders in de marginaliteit. Vaak zijn het buitenstaanders. Tja, daar herken ik me wel in.

Ik kies er niet voor een buitenstaander te zijn, maar het is wel het onvermijdelijke gevolg van mijn onvrede met overconsumptie en afbraak van de planeet.

Lees verder onder de foto. 

Ton van Zantvoort (foto) • Stijn heeft ook wel iets van de Goede Herder, vind ik. Toen hij hoorde over de ellendige toestand van vluchtelingen in een geïmproviseerd kamp in Calais, heeft hij meteen enkele schapen geslacht en de mensen het voedsel gebracht. Zijn hart zit op de goede plek.

Stijn • De nieuwe banden die daar werden gesmeed, zijn onbetaalbaar. Voor mij is dat de meerwaarde van mijn werk. Maar in economische termen is het een manco.  

Welke boodschap willen jullie brengen met deze film?

Ton • We willen mensen laten nadenken over de wereld waarin we leven. We bejubelen de vrijheid van het Westen, maar hoe vrij zijn we echt? Zijn we niet de gevangenen van tijd en neoliberale wetten?

Stijn • Als Nederland een vrijer land was, dan kon ik perfect met mijn schapen leven. In Frankrijk kunnen schapenhoeders wel leven van de opbrengst van hun lammeren. Daar gelden graasrechten 25 jaar. De vrije markt maakt dat we elkaar in Nederland kapot concurreren. Ik reed jaarlijks 70.000 km om mijn schapen te zien. Elk jaar moet ik opnieuw toestemming krijgen voor een lapje grond. De goedkoopste herder wint het pleit.

Ton • Ooit kreeg Stijn in België een boete voor keutels die zijn moeder intussen al aan het opruimen was. Vroeger werden ze als mest verkocht omdat op de arme Kempische zandgrond anders niets groeide! Dit is toch de omgekeerde wereld?

Je stelt je als herder kwetsbaar op door als ondernemer te investeren in ecologisch landbeheer en het voortbestaan van zeldzame schapensoorten. Maar al Stijns creatieve pogingen om het hoofd boven water te houden - toeristische activiteiten, de hulp van vrijwilligers, noem maar op - werden telkens onmogelijk gemaakt.

We moeten ons als maatschappij afvragen wat het ons waard is om ons landschap en erfgoed te vrijwaren.

Is er reden tot hoop of is alles verloren?

Ton • De film suggereert dat dit het einde is. Stijn is zijn veestapel kwijt. Het beroep en de levensstijl sterven uit. Tenzij … we er echt iets aan gaan doen. Het feit dat de film zoveel succes heeft, is voor ons een teken van hoop. Er kan nog iets veranderen.

Kerknet mag 5 duotickets weggeven voor de film Schapenheld. Vul gauw het wedstrijdformulier in.

Speellijst in Vlaanderen

• BUDA (Kortrijk) )- vanaf 08/05
• SPHINX (Gent) - vanaf 15/05
• UGC Antwerpen - vanaf 15/05
• FILMHUIS (Mechelen) op 10 & 11/06
• UGC TURNHOUT – MOOOV op 13/06