Bizarre Bijbel #4 ~ Dochters van Lot op drift

Genesis 19,30-38 ~ Dochters van Lot op drift

Omdat Lot niet in Soar durfde te blijven, verliet hij die plaats en ging in de bergen wonen, samen met zijn twee dochters. Daar woonden ze met elkaar in een grot.

Op een dag zei de oudste dochter tegen de jongste: ‘Onze vader is al oud, en er is in dit gebied nergens meer een man die met ons kan doen wat op de hele wereld de gewoonte is. Laten we daarom onze vader dronken voeren en met hem slapen; dan kunnen we kinderen krijgen van onze vader.’

Nog diezelfde nacht gaven ze hun vader wijn te drinken, en de oudste sliep met haar vader, zodat dat hij er ook maar iets van merkte dat ze bij hem kwam en weer wegging.

[…] Zo werden Lots beide dochters zwanger van hun vader.

Wat een bizarre ingeving hebben die dochters!

Hans Debel • De ingeving van de dochters is om meerdere redenen bijzonder vreemd. Ze komen net uit Soar. Zo ver kan die stad niet zijn. Konden ze dan daar geen man vinden? Of willen ze hun vader een koekje van eigen deeg geven, nadat die zijn eigen dochters had aangeboden aan een troep mannen die de engelen wilden lastig vallen?

De clou van dit verhaal ligt in de naam die de vrouwen aan hun kinderen geven: Moab en Ben-Ammi, stamvaders van de Moabieten en de Ammonieten.

Net als in het verhaal van de vervloeking van Kanaän krijgen we hier een rechtvaardiging voor een latere twist tussen Israël en deze volkeren. In Deuteronomium 23,4 lezen we: Hetzelfde geldt voor de Ammonieten en de Moabieten: nooit of te nimmer zullen ze tot de gemeenschap worden toegelaten. 

Wie was Lot ook alweer?

Lot is de neef van Abraham. Hij trekt mee weg uit Ur, maar kiest om zich elders te settelen. Niet veel later wordt hij verdreven en gevangen gehouden in Sodom. Ondertussen laat God aan Abraham weten dat hij Sodom en Gomorra gaat vernietigen vanwege de wandaden in die steden. Abraham vraagt God om rechtvaardige mensen te sparen, en ook zijn neef Lot. 

En zo komt het dat engelen Lot komen verwittigen. Hij vlucht naar Soar en vandaar naar de bergen. Onderweg kijkt zijn vrouw achterom, waardoor ze versteent. Zo zijn ze nu nog maar met z’n drieën: Lot en zijn twee dochters. Dit bizarre verhaal is het laatste wat we van Lot vernemen in de Bijbel.

Dat verhaal over verstening komt ook voor in een Griekse tragedie. Toeval?

Er zijn wel meerdere verbanden te leggen met Griekse en andere culturen. Dat toont opnieuw hoe rijk en dynamisch de vroege geschiedenis en vertelcultuur van het joodse volk was.

Een erg verheven tekst is het niet, maar toch inspirerend op de een of andere manier?

Wat ik heel mooi vind aan de hele geschiedenis van Lot, is dat het verbond van God met de mensen blijkbaar zo ver gaat dat God ook een uiterst dubbelzinnige figuur als Lot wil redden. Gewoon ter wille van Abraham.

God verwacht niet dat we supermensen zijn. De Bijbelse mens is iemand als jij en ik.

Ook interessant aan dit verhaal is dat ook hier de rode draad door Genesis naar boven komt: het thema van de (on)vruchtbaarheid. De dochters van Lot doen het onvoorstelbare om toch maar zwanger te geraken, net als Abraham en Sara die hun toevlucht namen tot een andere bizarre gewoonte, waaruit Ismaël geboren werd. In plaats van te vertrouwen op God en zijn belofte.

Hans Debel is oudtestamenticus en werkt mee aan het tijdschrift Ezra.