Met die vraag benaderen we dit jaar een dertigtal muziekliefhebbers. Hun antwoorden vind je op Kerknet en op Spotify, het online muziekplatform waar we bouwen aan een unieke playlist: 'De 100 van Kerknet'.
Deze week luisteren we naar de favorieten van Dieter Van Belle.
Dieter werkt voor CCV in het bisdom Gent en is er ook verbonden aan het Leerhuis van de kerkvaders en het Hoger diocesaan godsdienstinstituut. Een (geestelijk) leven zonder muziek kan hij zich niet voorstellen.
Voor De 100 van Kerknet selecteert hij muziek van Claudio Monteverdi, J.S. Bach en Felix Mendelssohn.
Dieter: 'Ik heb het Salve Regina, die oude Maria-antifoon waarmee de Kerk de dag neerlegt, niet via de liturgie leren kennen en ook niet in de mooie Gregoriaanse zetting. Als 15-jarige kreeg ik eerder door toeval een cd in handen met muziek die Claudio Monteverdi maakte voor de San Marco in Venetië. Toen ik het Salve Regina hoorde in een uitvoering o.l.v. Andrew Parrott, was ik helemaal van mijn melk. Meer dan 25 jaar later vind ik het nog steeds een pareltje. Drie mannenstemmen (bas, tenor, altus) zingen. De ene vertrekt waar de ander eindigt. Dan komt een samenzang waar de dissonanten en de chromatiek de tekst meesterlijk verbeelden. Je kan onmogelijk onbewogen blijven bij ‘Ad te clamamus’ (tot u roepen wij), ‘Ad te suspiramus, gementes et flentes…’ (tot u smeken wij, zuchtend en wenend’). En dan ben je klaar voor de lichtstraal bij het ‘et Jesum… nobis ostende’ (en toon ons Jezus), en dan… kan je de nacht ingaan.'
Dieter: ‘Geroepen’ wordt er ook gedaan in een koraalvoorspel voor orgel van J.S. Bach: ‘Ik roep tot U, Heer Jezus Christus. Ik bid U: hoor mijn klagen’. Beheerst, dat wel, maar niet onbewogen. We horen drie stemmen: die van het koraal uiteraard, de bas in de laagte en dan nog een beweeglijke middenstem. Op de uitvaart van ons dochtertje zat een goede collega aan het orgel. Plots kwam daar dit Ich ruf’ zu Dir. We hadden het niet afgesproken. Het viel er helemaal op zijn plaats. Erna is het nog meer gaan betekenen. Het woord ‘troost’ is versleten, maar als ik zeg dat deze muziek troostend is, dan bedoel ik: de klacht heeft een richting, Iemand zal ze vernemen.
Ik vereenzelvig me graag met de onrustig zwoegende middenstem die zich heel de tijd met de biddende koraalmelodie probeert te verhouden.
Goed om weten: uiteindelijk komt ze op haar bestemming, die middenstem: een beetje onverwacht wordt ze dan toch opgelost in de slotnoot van het koraal.'
Dieter: 'Psalm 42 is een lied tot een afwezige Geliefde. Er is afstand en dus hunker. Die psalm is wondermooi op toon gezet door Mendelssohn. Zijn openingskoor schildert vers 2 breed symfonisch uit: ‘Wie der Hirsch schreit nach frischem Wasser, so schreit meine Seele, Gott, zu Dir’ (‘Zoals een hert schreeuwt om levend water, zo schreeuwt mijn ziel - maar je kan ook met ‘keel’ vertalen - tot U, God’. De muziek uit de Romantiek is normaal niet mijn biotoop, maar hier maak ik graag een uitzondering. Het treft me hoe Mendelssohn alles uit de kast haalt om het Godsverlangen uit te beelden. Als hij ook nog eens de hoorns laat ‘schreeuwen’, heeft hij mij helemaal mee. De sfeer van het openingskoor is echter niet zwaarmoedig. Kon Mendelssohn, op dat ogenblik op huwelijksreis in het Zwarte Woud, zich wel inleven in de tranen van de psalmist? Of heeft hij ook al aan het einde van de psalm gedacht? Daar wordt een vraag gesteld: waarom ben je bedroefd, vol zelfbeklag? Wacht op God, eens komt er een dag dat je Hem danken mag. Ik volg hem graag.'
