Brutalisme in religieuze architectuur: 7 voorbeelden

Kapel van Kerselare in Oudenaarde 

Eén van de koninginnestukken van het brutalisme in de religieuze architectuur staat in eigen land, in Oudenaarde. De Onze-Lieve-Vrouw van Kerselarekapel is onderdeel van een bedevaartsoord dat vooral in de meimaand (Mariamaand) druk wordt bezocht. De kapel werd in 1966 voltooid naar een ontwerp van Juliaan Lampens. Ze wordt al jaren ontsierd door gele steunpalen omdat het gebouw ernstig door betonrot zou zijn aangetast. Recent onderzoek lijkt echter uit te wijzen dat de situatie minder erg is dan gedacht en dat de gele steunpalen overbodig zijn. Lees hierover ook dit bericht.

Parochiekerk Pius X in Wilrijk

Parochiekerk in brutalistische stijl aan de Groenenborgerlaan in Wilrijk, naar een ontwerp van architecten Paul Meekels en Lode Wouters uit 1961, later herzien in functie van het Tweede Vaticaans Concilie. De inzegening van de voltooide Pius X-kerk was op 16 december 1967. Eén van de meest karaktervolle ‘moderne’ religieuze gebouwen in het Antwerpse.

Parochiekerk Sint-Rita in Harelbeke

De Sint-Ritakerk in Harelbeke is één van de laatste grote realisaties van Léon Stynen (1899-1990), een belangrijke vertegenwoordiger van het modernisme in de Belgische architectuur. Een afgetopte piramide, een ‘woontent voor God’ te midden van zijn volk. Een uitzonderlijk ontwerp, bedoeld als ode aan zijn inspirator Le Corbusier. Gebouwd tussen 1961 en 1968.

Sint-Johannes-XXII-kerk in Keulen (Duitsland)

In Keulen, Duitsland, vind je de Sint-Johannes-XXII-kerk (1969), gebouwd door architect Hans Buchmann en beeldhouwer Josef Rikus in samenwerking met theoloog Wilhelm Nyssen. Waarom die theoloog? Wel, de vorm is gebaseerd op een afbeelding van de ‘(stam)boom van Jesse’. Jesse woonde in Betlehem en was de vader van koning David. Op sommige afbeeldingen is te zien hoe uit de zij van de slapende Jesse een (stam)boom ontspringt, met in de vertakkingen koningen en profeten en in de top Maria met het kind Jezus.

Sint-Nicolaskerk in Hérémence (Zwitserland)

Eén van de topwerken van de Zwitserse architect Walter Förderer. Die bouwde in de jaren 1960 in totaal acht kerken in Zwitserland en Duitsland, fel beïnvloed door zijn landgenoot Le Corbusier.

De Kerk van de heilige Drievuldigheid (Wotrubakerk) in Wenen (Oostenrijk)

De kerk werd tussen 1974 en 1976 gebouwd in Wenen naar een ontwerp van beeldhouwer Fritz Wotruba — ze wordt daarom ook soms de Wotrubakerk genoemd. Het initiatief kwam van een diepgelovige Oostenrijkse vrouw, Margarethe Ottillinger, ‘omin een Europa, waar het geloof in God tanende is, een statement te maken om zo de mensen op te wekken en te laten zien dat er ondanks dat toch krachten werken die de geest van het ongeloof weerstaan’. Het ongewone ontwerp van de kerk veroorzaakte heftige weerstand bij de bewoners.

Initiatiefneemster Margarethe Ottilinger was succesvolle zakenvrouw in Oostenrijk. In volle Koude Oorlog werd ze door Sovjetsoldaten ontvoerd en zeven jaar gevangengezet wegens vermeende spionage voor de Amerikanen.

De Kerk van de Onbevlekte Ontvangenis in Orșova (Roemenië)

Dit meesterwerk van de Roemeense architect Hans Fackelmann, voltooid in 1976, ligt in een stadje aan de Donau en kent een bijzondere ontstaansgeschiedenis. Het was de enige katholieke kerk die gebouwd mocht worden van de toen communistische machthebbers. Dat gold als compensatie voor de inwoners van een aantal naburige steden en gemeenten, die werden onteigend voor de bouw van een waterkrachtcentrale.

Geboeid door deze 'brutalistische' stijl? Neem dan een kijkje op de website SOS Brutalism, die pleit voor het behoud en onderhoud van brutalistische gebouwen.