Paus: ‘Onze wortels nooit vergeten en bruggen bouwen’ [Catechese]

Geliefde broeders en zusters, goedendag!

Drie dagen geleden ben ik teruggekeerd van mijn reis naar Hongarije. Ik wil iedereen danken die dit bezoek met hun gebed hebben voorbereid en begeleid. Ik hernieuw mijn erkentelijkheid aan de overheden, aan de lokale Kerk en aan het Hongaarse volk dat een moedig volk is, rijk aan herinneringen. Tijdens mijn verblijf in Boedapest heb ik de liefde van alle Hongaren mogen ervaren. Vandaag zou ik jullie over dit bezoek willen spreken bij middel van twee beelden: de wortels en de bruggen.

Wortels

De wortels. Ik ben als pelgrim naar een volk gegaan wiens geschiedenis – zoals de heilige Johannes Paulus II zegde – getekend is door vele heiligen en helden, omgeven door eenvoudige en werkende mensen (Toespraak t.g.v. de welkomstplechtigheid, Boedapest, 6 september 1996).  Dat is echt waar: ik heb ontelbare eenvoudige en werkende mensen gezien die met fierheid de band met hun eigen wortels koesteren. En onder deze wortels, dat hebben de getuigenissen en ontmoetingen met de lokale Kerk en met de jongeren duidelijk gemaakt zijn er vooral de heiligen. Heiligen die hun leven hebben gegeven voor het volk. Heiligen die getuigden van het Evangelie der liefde en die lichten waren in duistere omstandigheden. Zoveel heiligen die vandaag aansporen het gevaar van ontmoediging en van angst voor morgen te overstijgen door te gedenken dat Christus onze toekomst is.

Dat brengen de heiligen ons in herinnering: Christus is onze toekomst.

Beproeving

De stevige christelijke wortels van het Hongaarse volk werden ook op de proef gesteld. Hun geloof werd door het vuur beproefd. Tijdens de atheïstische vervolging in de jaren 1900 werden de christenen gewelddadig getroffen, met bisschoppen, priesters, godgewijde mensen en leken die gedood werden of van hun vrijheid beroofd.

Maar, terwijl men poogde de boom van het geloof te vellen, bleven de wortels ongerept.

Er ontstond een ondergrondse Kerk, levend en sterk , door de kracht van het Evangelie. In Hongarije werd de communistische vervolging voorafgegaan door de nazistische met de tragische deportatie van veel joodse mensen. Maar tijdens die wrede volkerenmoord waren er velen die zich onderscheidden door hun weerstand en door de bekwaamheid in het beschermen van de slachtoffers. Dat was mogelijk omdat de wortels van het samenleven zo stevig waren. In Rome hebben we een dappere Hongaarse dichteres die deze beproeving heeft meegemaakt en aan de jeugd vertelt over de noodzaak om voor een ideaal te strijden om niet overwonnen te worden door vervolging en ontmoediging. Deze dichteres wordt vandaag 92. Veel gelukwensen, Edith Bruck!

Consumentisme

Maar ook vandaag, zo bleek uit de ontmoetingen met de jongeren en met de wereld van de cultuur, wordt de vrijheid bedreigd. Hoe? Vooral door de witte handschoenen van een consumentisme dat verdooft, waardoor men zich tevreden stelt met wat materieel welzijn en men, met geheugenverlies van het verleden, zich laat ‘drijven’ in een heden gemaakt op individuele maat. Dit is de gevaarlijke vervolging door het mondaine, bevorderd door het consumentisme.

Maar, als het enige dat telt aan zichzelf denken is en doen wat lijkt en wat men graag heeft, dan stikken de wortels.

Dit is een probleem dat heel Europa aangaat, waar zich aan de anderen wijden, zich gemeenschap weten, de schoonheid ervaren van het samen dromen, een groot gezin vormen in crisis verkeert. Heel Europa verkeert in crisis. Laten we daarom nadenken over het belang om de wortels te bewaren, want alleen door in de diepte te gaan kunnen de takken in de hoogte groeien en kunnen ze vruchten dragen. Ieder van ons kan zich de vraag stellen, ook als volk, ieder van ons: welke zijn de meest belangrijke wortels in mijn leven?  Waar ben ik geworteld? Denk ik daaraan, draag ik er zorg voor?

Bruggen

Na de wortels nu het tweede beeld: de bruggen. Boedapest, 150 jaar geleden geboren uit de eenwording van drie steden, is beroemd omwille van de bruggen die er liggen en de delen tot eenheid maken. Dit heeft, vooral bij gelegenheid van de ontmoetingen met de overheden, het belang in herinnering gebracht om tussen de verschillende volkeren bruggen van vrede te bouwen.

Dat is vooral de roeping van Europa, geroepen om als ‘bruggenbouwer van de vrede’ de verschillen in te sluiten en open te staan voor wie aan zijn deuren klopt.

In die zin is het mooi dat een humanitaire brug werd gebouwd om de vele vluchtelingen op te vangen afkomstig uit het naburige Oekraïne, die ik heb kunnen ontmoeten, vol bewondering voor het grote caritatieve netwerk van de Hongaarse Kerk.

Eenheid

Het land is verder ook sterk bezig met het bouwen van ‘bruggen voor morgen’: grote aandacht gaat naar ecologische zorg – en dat is iets zeer, zeer mooi van Hongarije – ecologische zorg voor een haalbare toekomst. Men werkt ook aan een brug tussen generaties, tussen ouderen en jongeren, een onontkoombare uitdaging voor allen. Er zijn ook bruggen die de Kerk – zo bleek uit de bedoelde ontmoeting – geroepen is te bouwen naar de mens van vandaag. Immers, de verkondiging van Christus kan niet louter bestaan uit het herhalen van het verleden, maar heeft steeds nood aan modernisering om zo vrouwen en mannen van onze tijd te helpen Jezus opnieuw te ontdekken. En, tenslotte denk ik, vanuit de dankbare herinnering aan mooie liturgische momenten, het gebed met de Grieks-katholieke gemeenschap en de plechtige eucharistieviering met ruime deelname, aan de schoonheid van het bouwen van bruggen tussen de gelovigen: in de mis op zondag waren christenen aanwezig van verschillende riten en landen en belijdenissen, die in Hongarije goed samenwerken. Bruggen bouwen, bruggen van eensgezindheid, bruggen van eenheid.

Tijdens dit bezoek werd ik getroffen door het belang van de muziek, die een kenmerkende eigenheid is van de Hongaarse cultuur.

Mariamaand

Het doet mij genoegen, bij het begin van de maand mei, te herinneren aan het feit dat de Hongaren zeer toegewijd zijn aan de Heilige Moeder van God. Door de eerste koning Stefanus werden zij aan haar toegewijd. Uit eerbied waren zij gewoon zich tot Haar te richten zonder haar naam uit te spreken. Ze werd aanroepen met de titels van de koningin. Aan de Koningin van Hongarije wijden we dit geliefde land toe. Aan de Koningin van de Vrede wijden we het bouwen van bruggen in de wereld toe. Aan de Koningin van de Hemel die wij toejuichen wijden wij in deze paastijd onze harten toe opdat zij geworteld zouden zijn in de liefde van God.

• Vertaling uit het Italiaans: Marcel De Pauw msc
• Lees alles van paus Franciscus op Kerknet