Stap voor stap van ons leven een eucharistie of dankzegging maken

Geliefde broers en zussen, goedendag!

We gaan verder met de catecheses over de eucharistieviering. In deze catechese staan we stil bij het eucharistische gebed. Na de ritus van de bereiding van het brood en van de wijn, begint het eucharistische gebed, dat eigen is aan de mis en er het centrale gebeuren van uitmaakt, gericht op de heilige communie. Het gaat terug op wat Jezus zelf deed, toen Hij aan tafel was met de apostelen tijdens het Laatste Avondmaal, toen Hij dank zegde over het brood en daarna over de beker met wijn (cf. Mt 26,27; Mc 14,23; Lc 22,17.19; 1 Kor 11,24): zijn dankzegging herhaalt zich in iedere van onze eucharistievieringen en verenigt ons zo met zijn offer van verlossing.

De vereniging met Christus

In dit plechtige gebed – het eucharistische gebed is plechtig – drukt de Kerk uit wat zij doet wanneer zij de eucharistie viert en ook het motief van de viering, voornamelijk gemeenschap vormen met Christus die werkelijk aanwezig is in het geconsacreerde brood en in de geconsacreerde wijn. Na het volk te hebben uitgenodigd de harten tot de Heer te verheffen en Hem dank te zeggen, spreekt de priester met verheven stem het gebed uit in naam van alle aanwezigen. Hij richt zich tot de Vader door bemiddeling van Jezus Christus in de Heilige Geest. De bedoeling van dit gebed is dat heel de samenkomst der gelovigen zich met Christus verenigt in het belijden van Gods grote daden en in het aanbieden van het offer (cf. Algemene Instructie van het Romeinse Missaal - Editio typica tertio 2002 / emendata 2008, 78). Om zich te verenigen moet men verstaan. Daarom heeft de Kerk gewild dat de eucharistie gevierd wordt in de taal die de mensen verstaan, zodat iedereen kan aansluiten bij deze lofprijzing en bij dit grote gebed samen met de priester. Immers, Het offer van Christus vormt met het offer van de eucharistie één enkel offer (Katechismus van de Katholieke Kerk (KKK), 1367).

Prefatie en sanctus

In het missaal treft men verschillende formules aan van het eucharistische gebed. Ze worden alle opgebouwd met kenmerkende elementen die ik nu in herinnering wil brengen (cf. Algemene Instructie van het Romeinse Missaal - Editio typica tertio 2002 / emendata 2008, 79; KKK, 1352 - 1354). Ze zijn allemaal heel mooi. Vooreerst is er de prefatie, die de dankzegging is voor de gaven van God, in het bijzonder voor de zending van zijn Zoon als onze Verlosser. De prefatie wordt besloten met acclamatie van het sanctus, dat gewoonlijk wordt gezongen. Het sanctus zingen is heel mooi: Heilig, heilig, heilig de Heer.

Zingen is mooi. Heel de gemeenschap voegt haar stem bij die van de engelen en de heiligen om God te loven en te prijzen.

Het lichaam en bloed van Christus

Dan volgt de aanroeping van de Geest opdat Hij door zijn kracht het brood en de wijn zou vervullen. We aanroepen de Geest zodat Hij aanwezig komt en Jezus in het brood en in de wijn Jezus aanwezig weze. De werking van de Heilige Geest en de werkdadigheid van de woorden van Christus zelf die door de priester worden uitgesproken, brengen onder de gedaanten van brood en wijn, werkelijk het Lichaam en het Bloed van Christus aanwezig, zijn eenmalig offer op het kruis (cf. KKK, 1375). Jezus is hierover heel duidelijk geweest. De heilige Paulus begint met de woorden van Jezus: Dit is mijn lichaam, dit is mijn bloed. Dit is mijn bloed, dit is mijn lichaam. Het is Jezus zelf die dit heeft gezegd. We moeten daarover geen eigenaardige gedachten koesteren: Hoe is zo iets mogelijk …?

Het is het lichaam van Jezus; punt uit! Het geloof komt ons ter hulp. Door een daad van geloof geloven we dat dit het lichaam en het bloed van Jezus is.

De priester zegt: Mysterie van het geloof en wij antwoorden met een acclamatie. Door de gedachtenis van de dood en de verrijzenis van de Heer te vieren, wachtend op zijn wederkomst, biedt de Kerk de Vader het offer aan dat hemel en aarde verzoent: ze biedt het paasoffer van Christus aan en biedt zich samen met Hem aan en vraagt, door de kracht van de Heilige Geest, in Christus één lichaam en één geest te worden (Eucharistisch Gebed III; cf. Sacrosanctum Concilium, 48; Algemene Instructie van het Romeinse Missaal - Editio typica tertio 2002 / emendata 2008,79f). De Kerk wil zich verenigen met Christus en met de Heer één lichaam en één geest worden.

Dat is de genade en de vrucht van de sacramentele communie: we voeden ons met het Lichaam van Christus om, wij die ervan eten, zijn Lichaam te worden dat vandaag in de wereld leeft.

De biddende Kerk

Het mysterie van de communie is dit. De Kerk verenigt zich met het offer van Christus en met zijn bemiddeling en in dit licht wordt In de catacomben (…) de Kerk vaak voorgesteld als een biddende vrouw, de armen wijd uitgestrekt in de orantehouding. Het is mooi te denken dat de Kerk nu zo bidt. In de Handelingen van de Apostelen is er een passage over de christelijke gemeenschap op het moment dat Petrus in de gevangenis is: Onophoudelijk bad zij voor hem. De biddende Kerk. Wanneer wij naar de mis gaan dan is het hierom: biddende Kerk zijn. Zoals Christus die zijn armen op het kruis heeft uitgestrekt, offert zij zich door Hem, met Hem en in Hem en spreekt zij voor alle mensen ten beste (KKK 1368). De Kerk die bidt. Het is mooi te bedenken dat de Kerk bidt. In de Handelingen der Apostelen is er een passage die zegt  – wanneer Petrus in de gevangenis verblijft – dat de christelijke gemeenschap: Onophoudelijk voor hem bad. De Kerk bidt. De Kerk is een orante. Wanneer wij naar de mis gaan, is het om dit te doen: biddende Kerk zijn.

Niemand wordt vergeten

Het eucharistische gebed vraagt God al zijn kinderen in volmaakte liefde te verzamelen, in vereniging met de paus en de bisschop, die met name genoemd worden, teken dat we vieren in verbondenheid met de universele Kerk en met de particuliere  Kerk. Het smeekgebed wordt, zoals de offergave tot God gericht voor alle leden van de Kerk, levenden en overledenen, in de verwachting van de zalige hoop de eeuwige erfenis van de hemel te delen met de Maagd Maria (cf. KKK 1369–1371). Niemand en niets worden vergeten in het eucharistische gebed, alles wordt tot God teruggevoerd zoals de doxologie aangeeft die het besluit. Niemand wordt vergeten. Als er mensen zijn, familieleden of vrienden die in nood verkeren of die van deze wereld zijn overgegaan naar de andere, dan kan ik hen op dit moment noemen, inwendig en in stilte of vragen dat hun namen zou worden genoemd. Padre, hoeveel moet ik betalen opdat mijn naam zou worden genoemd? Niets. Versta je dit? Niets.

Men betaalt de mis niet. De mis is het offer van Christus en dat is gratis. De verlossing is gratis. Als je een gift wil doen. Doe het, maar men betaalt niet. Het is belangrijk dit te verstaan.

Drie houdingen

Deze vastgelegde vorm van gebed kan ons soms wat veraf overkomen – het is waar, het is een oude formule – maar, als we er goed de betekenis van verstaan, zullen we ongetwijfeld beter deelnemen. Dit gebed vertolkt alles wat we in de eucharistieviering doen. Het helpt ons bovendien drie houdingen te cultiveren die nooit in de leerlingen van Jezus zouden mogen ontbreken. Deze drie houdingen zijn: leren dank zeggen, altijd en overal en niet slechts bij bepaalde gelegenheden, wanneer alles goed gaat. Ten tweede: van ons leven een gave van liefde maken, vrij en gratis en ten derde: in de Kerk bouwen aan de concrete verbondenheid met allen. Met andere woorden, dit centrale gebed van de mis vormt ons, stap voor stap, om van heel ons leven een eucharistie te maken, dat wil zeggen een dankzegging.

Vertaling uit het Italiaans: Marcel De Pauw msc

Alles van paus Franciscus op Kerknet