Ziekte steeds vaker oorzaak van relatiebreuk. Wat nu?

Uit een Amerikaanse studie, aangehaald in Knack, blijkt dat de kans op echtscheiding met 6 procent toeneemt als een partner ernstige gezondheidsproblemen krijgt, zoals een beroerte, een hart- of longaandoening of kanker. Opmerkelijk: meestal gaat het dan om de vrouw die ziek is. Een zieke man geeft minder risico op echtscheiding.

Uit Nederlands onderzoek blijkt dan weer dat 76 procent van de bevolking weinig of geen begrip heeft voor mensen die hun zieke partner in de steek laten. Hij denkt alleen aan zichzelf, klinkt het dan. Maar zo simpel is het niet, zegt Franky Debusschere, verantwoordelijke voor mantelzorg bij CM West-Vlaanderen. Het is helemaal niet vanzelfsprekend om door die veranderde situatie heen te groeien naar een nieuw evenwicht in je relatie. Maar het is ook niet onmogelijk. 5 tips.

#1 Van partner naar mantelzorger … en terug

Franky Debusschere • Als een partner door een ongeval of beroerte plotseling ongeneeslijk ziek is, verandert de balans in de relatie. De zieke partner wordt afhankelijk(er). De gezonde partner neemt een heleboel taken over. De relatie wederkerig en deugddoend houden (of opnieuw maken) is een uitdaging voor beide partners.

Mensen dragen op 1001 manieren zorg voor elkaar: van taken uit handen nemen tot net helpen om zaken zelf aan te pakken. Ook de zieke kan zorg geven, bijvoorbeeld door emotionele aandacht, betrokkenheid, erkentelijkheid.

#2 Van zwijgend ondergaan naar open communicatie

Als een relatie al liefdevol en open was, zullen partners ook in een situatie van ziekte makkelijker tot een nieuw en goed evenwicht komen. Anders is de ziekte een grote uitdaging maar ook net een kans om te groeien in open communicatie. Zowel de zieke als de gezonde partner kan zich totaal verloren voelen in de nieuwe situatie.

Als je je kwetsbaarheid durft toe te geven aan jezelf en aan elkaar (aan God), dan voel je je ook gedragen en veilig.

Spreek open over wat je moeilijk vindt, wat jou stoort of deugd doet, hoe je de zorg liever zou organiseren. Zo’n open communicatie vraagt bereidheid van beide kanten.

Probeer ook inzicht te krijgen in het ziektebeeld. In geval van dementie, bijvoorbeeld, helpt dit om proactief te kunnen reageren, om de manier van communiceren aan te passen en beter in te schatten wat er op je afkomt.

#3 Van vanzelfsprekendheid naar dankbaarheid en geloof

Als alles goed gaat, staan de meeste mensen weinig stil bij hoeveel geluk ze hebben met hun gezondheid, hun partner, hun werk, hun vrienden. Een crisissituatie doet dat besef plotseling doordringen. Wees dankbaar om wat geweest is en spreek dat uit. Maar leer ook dankbaar zijn voor wat jou, en jullie als koppel, vandaag gelukkig maakt.

Probeer samen dingen te doen die voor jullie allebei deugddoend zijn.

Veel mensen putten op moeilijke momenten kracht uit hun geloof. Christus ging ons voor in de grote duisternis. En daar doorheen. Probeer dat perspectief voor ogen te houden. Als je het door deze situatie net moeilijk krijgt om te geloven, spreek dan eens een priester of pastor aan. Er gebeurt veel uit genegenheid voor de partner, uit liefde en verantwoordelijkheidszin. Maar er mogen ook andere gevoelens zijn.

Twijfel, wanhoop, vloek en bid met de psalmen! Ook geloven is niet vanzelfsprekend.

#4 Van eenzaamheid naar steun van de omgeving

Probeer niet alles in je eentje op te lossen. Ook een mantelzorger heeft zorg nodig. Je vrienden, familie en buren hebben een belangrijke taak te vervullen. Spreek ze aan en zeg hoe ze kunnen helpen, bijvoorbeeld door de zorg eens over te nemen, voor de kinderen te zorgen of boodschappen te doen.

Niemand kan zeggen dat hij of zij nooit hulp zal nodig hebben. We moeten er zijn voor elkaar, niet alleen binnen het koppel maar ook daarrond.

#5 Van schuldgevoelens naar vrijheid

Herken bij jezelf signalen van overbelasting en wees niet bang om ook tijd te maken voor jezelf. Durf af en toe nee te zeggen, ook als dat eens ingaat tegen de wensen van de zieke. Dat is niet egoïstisch. Ook voor de zieke partner is het belangrijk dat jij je goed blijft voelen.

• Ontdek de initiatieven van CM Mantelzorg.
• Bekijk het boekje Tussen kracht en kwetsbaarheid van Jean-Paul Vermassen in de Kerknet-shop.
• Download de brochure Als ziekte je relatie verandert (pdf)
• Lees het artikel Ineens ben je mantelzorger waarin Lideweij Bosman vertelt hoe het zover kwam dat ze haar man verliet.
• Lees het geciteerde artikel in Knack.