Op zoek naar de Eerste Liefde met Laurent en Henri Nouwen

Op 6 maart houdt Laurent Nouwen een getuigenis over de spiritualiteit van Henri Nouwen in Gent. Correctie, verbetert de nu 72-jarige Nederlander meteen. Ik ben geen Nouwenspecialist! Laat mij maar gewoon de onderwerpen die Henri bezig hielden, tot leven brengen met het publiek.

• Wat is mijn roeping en wat doe ik ermee?
• Ben ik zwak/sterk? Wat heb ik vanuit mijn zwakte/sterkte te geven?
• Durf ik te leven? Ben ik vrij?
• Volg ik het geloof of geloof ik het ook echt?

Meer dan over Henri, zal het gaan over jou die komt luisteren. Laurent Nouwen

Mijn broer zag geloven als een dynamiek, een zoektocht naar de Eerste Liefde, zegt Laurent Nouwen. Die dynamiek wil ik gaande houden.

Verre broer en vriend

Laurent was 56 toen Henri overleed. Tussen de broers zat een leeftijdsverschil van 12 jaar. Ik was pas 6 toen hij naar het seminarie trok voor zijn priesteropleiding. Toch leerden we elkaar later vrij goed kennen, want vanaf 1957 - ik was toen tiener - studeerde hij psychologie in Nijmegen en kwam hij wat vaker thuis. Zijn verdere pastorale vorming kreeg hij in de Verenigde Staten. Hij gaf les aan de Notre Dame University en later ook aan Yale en Harvard. Daar kwam ik hem tijdens mijn studies rechten opnieuw tegen.

Henri Nouwen kwam sterk onder de indruk van het getuigenis van Jean Vanier, stichter van l’Arche. In 1986 verhuisde hij naar een Arkgemeenschap in Canada. Als hij op bezoek was in Nederland, logeerde hij meestal bij Laurent. Ik bewonderde hem voor zijn gedrevenheid. Hij stond stevig in zijn missie. Maar als hij bij mij naar diepgang begon te boren, zag ik hem van ver komen.

Hij zijn hobby, dacht ik. Ik liet hem niet bij mij binnenkomen.

Zo komt het dat hij zijn broer, en vooral diens werk, pas goed leerde kennen na zijn plotselinge overlijden in 1996. Henri kreeg een hartaanval onderweg van Canada naar Oekraïne tijdens een tussenstop in Nederland.

Van advocaat tot vrachtwagenchauffeur

In 1993 en 1995 had Henri Nouwen Oekraïne bezocht met enkele Canadese vrienden die uit dat land in het voormalige Oostblok afkomstig waren. Ze wilden zich er inzetten voor de heropbouw van hun land. Na de dood van Henri kwamen ze bij mij langs, herinnert Laurent zich. Kun je ook eens wat doen?

Laurent ruilde zijn advocatenkantoor almaar vaker voor de vrachtwagen, die hij gevuld met hulpgoederen naar Oekraïne reed. Er waren veel redenen om de vanzelfsprekendheden in mijn leven te verlaten, zegt Laurent Nouwen. In de familiekring stierf kort na Henri ook hun vader, en Laurents echtgenote werd getroffen door een hersenbloeding. Op het werk stootte de commercialisering van de advocatuur hem meer en meer tegen de borst.

Ik moest vervellen.

Wat was de zin van mijn leven?, vroeg ik me af. En van het leven van mijn broer? Anders dan voorheen kon ik Henri’s spiritualiteit nu los zien van zijn persoon. Ik begon me meer en meer betrokken te voelen bij zijn werk en zijn vrienden.

In 1997 was de Henri Nouwen Stichting een feit. Laurent zei de advocatuur definitief vaarwel. Mijn prestigieuze beroep was lang een soort camouflage geweest. Het was tijd om die af te schudden en op zoek te gaan naar wat er echt toe doet.

Geen grote geleerdheid

Met de maatschappelijke en financiële stand ging het steil bergaf voor Laurent Nouwen. Maar zijn vrijheid maakte de omgekeerde beweging. Ook mijn vrijheid van denken, merkt Laurent op. Een grote geleerdheid heb ik daar nooit van gemaakt. Wat Henri bezig hield, was verbonden te blijven met God, een God die altijd grotendeels onbekend voor ons blijft. Als Mozes vraagt met wie hij te doen heeft, antwoordt God: noem Mij maar Hij die is. Beetje lastig.

Hij die is, maakt het ons niet makkelijk. We moeten naar Hem op zoek. En die zoektocht staat haaks op onze drukte over morgen. Door Henri’s boeken te lezen, begreep ik dat hij een biddend mens was, buitengewoon bezig met zijn relatie tot het permanente, de Eerste Liefde, onze navelstreng.

Gevoeligheid voor verticale dimensie van het leven

We kennen vandaag zo’n overheersing van het dagelijkse en directe, dat de mens zich verdrukt voelt wanneer hij de poëtische diepgang zoekt. Gelovig zijn werd een hobby voor zondagochtend. We hebben het moeilijk om er vorm aan te geven in ons dagelijks leven. In dat opzicht zijn we slachtoffer van de eendimensionale werkelijkheid die we zelf creëerden.

Gastvrijheid wordt vertaald in getallen en bedreigingen, maar niet gezien als een ontmoeting met het goddelijke.

Het is net op in die verdiepende beweging dat mensen elkaar heel goed kunnen ontmoeten, vindt Laurent Nouwen, hoe verschillend ze ook zijn. Onlangs zag ik een documentaire over zogenaamd primitieve volkeren. Ze hadden een grote gevoeligheid voor de verticale dimensie. In Oekraïne zie ik veel miserie en pijn: bij uitgebluste soldaten die terugkomen uit de stellingenoorlog in Oost-Oekraïne, en in totaal onderkomen instellingen voor psychiatrische patiënten of bejaarden. Temidden van die ellende vang ik vaak een glimp op van Gods Koninkrijk. Alleen in de zelfvoldaanheid van de Westerse consument zie ik dat niet.

In het zelfvoldane Westen is een ontmenselijking aan de gang.

We hebben geen idee hoe vastgeroest we zijn. Tegenstellingen worden opgeklopt en onoverbrugbaar verklaard. Maar is altijd een uitweg als we bereid zijn de zwakste in het middelpunt te plaatsen.

Niet de machtsontplooiing, maar de kwetsbaarheid biedt een uitweg naar vrede en verzoening.

Laat je op 6 maart in Gent met Laurent Nouwen inspireren door Henri Nouwen (om 20 uur, Sint-Pietersaalststraat 74, 9000 Gent).