Cardijnprijs voor beweging voor huisarbeidsters van Jeanne Devos

Na de eucharistieviering in het teken van Rerum Novarum in de basiliek van Halle, vond een plechtigheid plaats in het stadhuis. KAJ-verantwoordelijke Hannelore Michel lichtte de hedendaagse werking van de door kardinaal Cardijn opgerichte jeugdbeweging toe. Nadien werden 3 prijzen uitgereikt: voor vzw Habbekrats, de vereniging We zijn zo voor kinderen met beperkingen en gedragsproblemen en de beweging voor huisarbeidsters (NDWM) van zuster Jeanne Devos.

Zuster Jeanne Devos is 84 en woont sinds enkele jaren opnieuw bij de zusters van de Jacht in België. Haar levenswerk in India is overgenomen door de Indiase medezuster Cristy Mary. Onlangs bracht haar nicht Julie Hendrickx een boek uit over het leven en vooral het werk van haar tante. Lees ons dubbelinterview.

Zuster Jeanne Devos over kardinaal Cardijn

Jeanne Devos • Cardijn en VKSJ zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en met mijn leven. Na mijn middelbare schooltijd kwam ik Cardijn goed en wel op het spoor dankzij de gesprekken met Gust Van Haegenborgh, toenmalig nationaal proost van VKSJ.

Gust Van Haegenborgh, die zelf voortdreef op Cardijns zaligmakende methodiek 'zien-oordelen-handelen', liet ons hierover nadenken en hem toepassen in ons eigen leven. Ik merkte dat zelfs mijn ouders, misschien zonder het te beseffen, deze methodiek voorleefden in ons gezin. Zo spaarden we destijds de wikkels die rond de chocolade zaten voor de missies. Ons Moeke zei op een dag tegen ons als kinderen: waarom geven we ook niet eens de chocolade zelf mee?

Ook mijn vader, Pa, had op zijn manier een zelfde aandacht voor armen en arbeiders. Toen ik eens van school thuiskwam en zei dat we in de klas hadden moeten rechtstaan omdat de barones binnenkwam, zei hij prompt: Dan moet je ook voor de poetsvrouw rechtstaan. Toen ik tijdens mijn hogere studies in de VKSJ actief was, leerde ik dankzij Gust Van Haegenborgh dat mijn eigen houding soms bleef steken na het ‘zien’ en het ‘oordelen’. Eens die bewustwording er was, sloeg de slinger soms helemaal over en plande ik grootse acties om te ‘handelen’ waar dan niet veel van terechtkwam.

Het was een oefening, een leerschool. Toch is de methodiek echt een levenshouding geworden, die ik ook meegenomen heb naar India.

Bij de oprichting van de eerste studentenbeweging werden ook de Indiase studenten deelgenoot gemaakt en op weg gezet naar de methodiek van Cardijn. En met succes. Vele studenten hebben zich, tot op vandaag, sterk maatschappelijk geëngageerd. Toen ik na 1967 ook de bevrijdingstheologie op het spoor kwam met kernwaarden 'bewust zijn, reflectie, actie, evaluatie', zag ik dat die eigenlijk, in andere woorden, de methodiek van Cardijn omvatten.

Het was voor mij een bevestiging van de keuze die ik reeds maakte om te leven volgens een aantal richtingwijzers die Cardijn ook voorleefde:

• zijn duidelijke keuze voor de armen en arbeidsters die nog niet erkend waren als arbeidsters 
• zijn geloof en vertrouwen in hun aanpak en in hen als persoon (= graag zien)  
• armoedebestrijding door waarde van werk en ook persoon
• waardig werk dat harmonie brengt in eigen leven en gezin, samenwerking in de buurt, solidariteit tussen districten staten en naties, internationale solidariteit die vrede brengt 

Ook in het leven en werk van aartsbisschop Oscar Arnulfo Romero, die op 24 maart 1980 in El Salvador vermoord werd vanwege zijn voorkeurliefde voor de armen, lopen sterke parallellen met de visie van Cardijn. 
Romero sprak eveneens over 4 stappen die mensen kunnen zetten om het lot van mensen-in-armoede werkelijk te verbeteren. Het zijn de vier stappen die hij zelf ook gezet heeft.

• De eerste stap die je kunt zetten, zegt Romero, is: dat je mensen in armoede leert kennen, ze lang en vaak genoeg ontmoet zodat ze een plaats krijgen in je hart en je geweten.


• De tweede stap houdt in dat je ze verenigt met elkaar en met niet-arme mensen waardoor er hoop groeit en wederzijdse waardering kan groeien, vooral ook zelfwaardering: ik ben iemand, en samen kunnen wij héél veel.


• De derde stap bestaat erin dat je mensen in armoede verdedigt, dat je met hen concrete stappen zet om hun situatie echt te verbeteren, bijvoorbeeld door beleidsverantwoordelijken erop te wijzen dat ze meer kunnen doen om armoede weg te werken.


• En de vierde stap die vanzelfsprekend het gevolg is van de vorige drie stappen: je moet bereid zijn om de prijs te betalen voor je verbondenheid met mensen in armoede.

Wat kan die prijs zijn? Je tijd investeren, kritiek, verdachtmaking, je geldelijke steun verhogen. 
Die prijs is uiteraard niet te vergelijken met de prijs die Romero en vele van zijn vrienden betaald hebben: de prijs van hun leven, letterlijk dan.

De Cardijnprijs voor de beweging NDWM is een sterke erkenning voor de keuze die we als beweging maken, elke dag opnieuw.

Het bevestigt dat het juist is om de jeugd al vroeg te laten kennismaken met maatschappelijk onrecht en hen niet alleen aan te moedigen maar ook te begeleiden in een maatschappelijk engagement. De arbeiders en arbeidsters een stem geven, de zwakken, de kansarmen betrekken in het beleid en hen zo hun eigenwaarde (terug)geven, zijn kernwaarden in onze beweging en ook in de visie van Cardijn. We blijven geloven dat ze ons op weg, de Weg, zetten naar een waardig leven voor iedereen.