Elke verdwenen minderjarige vluchteling is er een te veel

Vorig jaar verdwenen zeker 124 niet-begeleide minderjarige vluchtelingen, stelde politica Hilde Vautmans (Open VLD) eerder van de week bij de presentatie van haar boek: Waar zijn ze? Zij vraagt nadrukkelijk meer aandacht voor hun lot en betreurt dat vermiste dieren meer aandacht krijgen dan vermiste minderjarige vluchtelingen.

Volgens Laurence Bruyneel, van de cel niet-begeleide minderjarige vreemdelingen en voogdij van Caritas International België, is het moeilijk objectief te achterhalen of het aantal verontrustende verdwijningen van niet-begeleide minderjarige vluchtelingen daadwerkelijk is toegenomen. Niet elke verdwijning betekent dat deze jongere in handen komt van mensenhandelaars of slachtoffer wordt van uitbuiting. Vaak is de jongere teruggekeerd naar de familie of doorgereisd naar Engeland. Het is gevaarlijk om te snel tot een conclusie te komen. Wij krijgen zelden feedback, omdat de jongeren die niet kunnen of willen geven. Maar het is duidelijk dat elk kind dat verdwijnt onrustwekkend is, omdat het een mogelijke prooi kan zijn van mensenhandelaars en andere mensen met slechte bedoeling. De Caritasmedewerkster verwijst naar het circuit van zwartwerk, uitbuiting, prostitutie en (in ons land uitzonderlijk) pogingen om organen weg te halen. Vaak, zo weet zij uit ervaring, worden niet-begeleide minderjarige vluchtelingen ingezet als huispersoneel.

Elke verdwijning is er een te veel, maar niet elke pupil die verdwijnt, komt in de ergst mogelijke omstandigheden terecht. Laurence Bruyneel, Caritas International

Minderjarige vluchtelingen krijgen begeleiding van een voogd

Caritas International is al langer betrokken bij de begeleiding van niet-begeleide minderjarige vluchtelingen. Laurence Bruyneel stuurt voor de organisatie het team van voogden: In principe krijgt elke gesignaleerde en geïdentificeerde niet-begeleide minderjarige een voogd. Elke voogd krijgt de verantwoordelijkheid toegewezen over maximaal 25 jongeren van 0 tot 18. Het zijn jongens en meisjes met heel verschillende profielen en een heel verscheiden achtergrond, met heel diverse vaardigheden en ervaringen. De voogd is de rode draad bij hun opvang. Hij streeft naar een optimale begeleiding van de jongeren in hun leefomgeving, op school, bij hun huisvesting, medische zorg en persoonlijke ontwikkeling. Door het vaak tijdelijke karakter van de school of plaats van huisvesting, is zijn rol cruciaal bij de begeleiding en integratie. Samenwerking voor het welzijn van de pupil is cruciaal. De uitwisseling van informatie is van fundamenteel belang.

Een voogd probeert te waken over rechten, maar hij neemt vluchtelingenkinderen niet in huis. Laurence Bruyneel, Caritas International

De afgelopen jaren werden door de hulporganisatie tussen de 120 en 150 niet-begeleide minderjarigen begeleid. Momenteel zijn er 130. Ook het Rode Kruis zet zich via het systeem van voogden actief voor hen in. Maar er zijn ook andere partners. Zo zijn in het Franstalige landsgedeelte naast Caritas en het Rode Kruis onder meer ook Exil en Seso met voogden bij de integratie betrokken. Bij het begeleidingstraject worden wij al langer met verdwijningen geconfronteerd. Als er zich een verdwijning voordoet, dan is dat meestal bij het begin van de begeleiding. Maar wij zijn ook al geconfronteerd met echt onrustwekkende verdwijningen, al gebeurt dit eerder uitzonderlijk. Maar elke verdwijning van een niet-begeleide minderjarige is betekenisvol. 90 procent  van deze kinderen kwam in ons land terecht via mensensmokkel. Wij weten niet hoeveel jongeren in handen komen van mensenhandelaars. Bovendien is dit bijzonder moeilijk te bewijzen. Het gevaar van bedelarij, prostitutie of  mensenhandel loert steeds om de hoek. Maar dat is altijd zo geweest. Wij kunnen niet zeggen dat dit spectaculair is toegenomen. Er is wel een opmerkelijke stijging van de groep transitmigranten, die België als tussenstation gebruiken. Dat brengt ongetwijfeld ook meer mensensmokkel mee. Wij kunnen ons niet van de indruk ontdoen dat de mensensmokkel is toegenomen en dat die ook steeds sterker georganiseerd is dankzij sociale media zoals Facebook.