Groen licht voor commissies seksueel misbruik Vlaams én federaal

Wat heeft de Kerk met de aanbevelingen van 2010 gedaan? Die vraag staat centraal in beide commissies, met elk eigen accenten en andere bevoegdheden.

23/10/2023 - 12:33

In het federaal parlement is unaniem de oprichting goedgekeurd van een parlementaire onderzoekscommissie ‘over seksueel misbruik in de Kerk en daarbuiten, met inbegrip van de gerechtelijke behandeling, en de gevolgen op vandaag voor slachtoffers en samenleving’. Voorzitster van de commissie wordt Sophie De Wit (N-VA). ‘Deze kwestie verdient serieus en sereen parlementair werk. Daarover waken beschouw ik dan ook als mijn belangrijkste taak’, aldus De Wit. ‘Onze werkzaamheden mogen dan ook niet verzanden in een politiek steekspel, want daar hebben de slachtoffers niks aan. Zij staan voor mij centraal.’

De Commissie bestaat uit dertien leden:

Sophie De Wit (N-VA), voorzitter
Valerie Van Peel (N-VA)
Sarah Schlitz (Ecolo/Groen)
Stefaan Van Hecke (Ecolo/Groen)
Özlem Özen (PS)
Daniel Senesael (PS), ondervoorzitter
Katleen Bury (Vlaams Belang), ondervoorzitter
Joris De Vriendt (Vlaams Belang)
Mathieu Bihet (MR)
Koen Geens (cd&v)
Maria Vindevoghel (PVDA-PTB)
Katja Gabriëls (Open Vld)
Ben Segers (Vooruit)

Als onderzoekscommissie beschikt ze over de mogelijkheden van een onderzoeksrechter en kan ze dus huiszoekingen laten uitvoeren en getuigen onder eed ondervragen. De commissie wil onder meer te weten komen welke acties de Kerk ondernam na 2010 en of in ‘Operatie Kelk’ geen sprake was van ongeoorloofde inmenging of andere fouten. De commissie is niet blind voor de realiteit van seksueel misbruik op andere plaatsen dan de Kerk. Niet minder dan 1 op de 10 kinderen krijgt er mee te maken, voornamelijk in familiale kring! De vraag rijst dus ook wat er in de samenleving beter kan en moet.

De onderzoekscommissie omschrijft haar opdracht in 6 vragen:

Hoe verlopen de erkenningsprocedures voor slachtoffers van seksueel misbruik en in welke mate worden slachtoffers en hun nabestaanden in het leed dat zij hebben ondergaan erkend door onder meer de Kerk, door religieuze organisaties, door de politie en door Justitie? Op welke manier werd en wordt er door de bevoegde instanties omgegaan met klachten omtrent seksueel misbruik, zowel binnen als buiten de Kerk? Welke verbeteringen zijn noodzakelijk?
In welke mate werden de aanbevelingen van de bijzondere commissie van de Kamer uitgevoerd?
Wat is de tijdslijn van de onderzoekshandelingen en uitspraken in het kader van Operatie Kelk? Werd er voor, tijdens of na dit onderzoek druk uitgeoefend op de gerechtelijke behandeling van de klachten over seksueel misbruik binnen de Kerk en religieuze organisaties? De slachtoffers en hun nabestaanden hebben het recht om te weten of het onderzoek tijdens Operatie Kelk correct is gevoerd en of er fouten werden gemaakt door de Kerk of binnen Justitie. Ook de samenleving als geheel, die de Kerk op verschillende manieren financiert en ondersteunt, heeft recht op antwoorden en duidelijkheid. Indien er fouten zouden zijn gemaakt, moeten daar de nodige gevolgen en verantwoordelijkheden aan worden verbonden. De Hoge Raad voor de Justitie heeft op 5 oktober 2023 beslist om een bijzonder onderzoek te starten naar mogelijke disfuncties in het verloop van de strafrechtelijke procedure in Operatie Kelk. De commissie wenst voor deze onderzoeksvraag dan ook nauw samen te werken met de Hoge Raad voor de Justitie.
Op welke manier heeft België samengewerkt met buitenlandse autoriteiten in concrete dossiers? De afgelopen jaren doken immers in de pers verschillende misbruikverhalen over Belgische geestelijken in het buitenland op.
Welke acties werden in al die jaren door de Kerk en religieuze organisaties zelf ondernomen om seksueel misbruik te voorkomen en daders uit het verleden op te sporenen te responsabiliseren?
Welke mogelijkheden zijn er om de Kerk en religieuze organisaties onder meer financieel te responsabiliseren voor de bewezen feiten van seksueel misbruik binnen de eigen organisatie?

Bijzondere commissie in Vlaams Parlement

Een dag eerder werd in het Vlaams Parlement ook groen licht gegeven voor een bijzondere commissie ‘voor de evaluatie van de aanpak van seksueel misbruik in de kerk en in andere gezagsrelaties in het algemeen en van de rol van instellingen en voorzieningen op het terrein van jeugd, welzijn en onderwijs in het bijzonder’. Met die nadruk op onderwijs en welzijn wil de commissie complementair zijn aan de onderzoekscommissie in het federaal parlement.

De bijzondere commissie zal geen decreetgevend of controlerend werk verrichten, maar hoopt wel te komen met een voorstel van resolutie met de conclusies van de werkzaamheden. Ze bestaat uit 15 vaste leden, 15 plaatsvervangers en twee toegevoegde leden. Hannelore Goeman (Vooruit) zal de commissie voorzitten, Katrien Schryvers (cd&v) is eerste ondervoorzitter en Freya Perdaens (N-VA) tweede ondervoorzitter.

De 15 vaste leden zijn: