Paus Franciscus: oorlog in bakermat van evangelie van vrede is absurd

De jaarlijkse Roaca-bijeenkomst, klinkt het in het vakjargon. Roaca staat voor ‘Riunione Opere Aiuto Chiese Orientali’ – ‘Bijeenkomst van de hulporganisaties gericht op oosterse Kerken’. Elk jaar komen alle kerkelijke organisaties die zich om de oosterse christenen bekommeren in Rome bijeen om zich er te buigen over hun respectievelijke acties, hun onderlinge samenwerking, de situatie van de oosterse Kerken en die van de oosterse christenen in de diaspora. De vergadering wordt voorgezeten door de prefect van de dicasterie voor oosterse Kerken – sinds anderhalf jaar is dat kardinaal Claudio Gugerotti – maar paus Franciscus maakt er een gewoonte van om zelf ook langs te komen.

Dramatisch situatie

De paus drukte gisteren zijn diepe bekommernis uit over het groeiende aantal christenen die het Heilig Land en het hele Midden-Oosten ontvluchten. ‘Straks is er geen christelijke aanwezigheid meer waar het ooit allemaal begon.’ De paus noemt met name de situatie in het Heilig Land ‘dramatisch: het was nochtans daar dat de apostelen de opdracht kregen om het evangelie wereldwijd te verkondigen.’ De paus riep alle gelovigen op ‘hun nabijheid uit te drukken met de oosterse christenen in het Heilig Land en in het gehele Midden-Oosten en ze aan te moedigen te weerstaan aan de bekoring om hun geboortegronden te verlaten omwille van allerlei conflicten.’

Oorlog

De paus hekelde in het bijzonder de oorlog in het Heilig Land. ‘Oorlog op de plekken waar het evangelie van de vrede voor het eerst werd verkondigd, dat is stuitend, ja zelfs absurd.’ Franciscus riep andermaal op tot een wapenstilstand en dialoog om ook in het Heilig Land tot een vreedzame co-existentie van verschillende volkeren te komen. ‘Vele oosterse Kerken zijn Kerken van martelaars geworden,’ zei Franciscus, en hij verwees daarbij niet alleen naar het Heilig Land, maar ook naar Syrië, Libanon en het gehele Midden-Oosten, naar de Kaukasus waren Armeense christenen worden vervolgd en naar Tigray, de noordelijke regio van Ethiopië.

Matteo Zuppi

De paus stond stil bij het ‘tragische lot’ van Oekraïne en het sprak de bede uit dat ‘voor de beproefde bevolking aldaar paden naar vrede kunnen worden gevonden, dat de krijgsgevangen vrij mogen komen en kinderen naar huis kunnen terugkeren.’ Iedereen weet dat de recente repatriëring van Oekraïense kinderen die naar Rusland waren weggevoerd, er kwam na de bemiddeling van kardinaal-aartsbisschop Matteo Zuppi van Bologna.

Karabach

De paus verwees ook uitdrukkelijk naar het humanitaire drama in Nagorno-Karabach, waar de toenemende clashes tussen Azerbeidzjan en Armenië leiden tot ‘vele gewonden en verplaatsingen’. Onder meer directeur Christian Cannuyer van het Belgische Solidarité-Orient/Werk voor het Oosten dringt er al langer bij de dicasterie voor oosterse Kerken en andere Vaticaanse gremia op aan dat Rome het uitdrukkelijker opneemt voor de Armeense slachtoffers van etnische zuiveringen op de Kaukasus.

Paus Franciscus maakte via de aanwezige Armeens-apostolische bisschop Gevork Saroyan zijn broederlijke groeten over aan patriarch Karekin II van Etsjmiadzin. Dat is veelbetekenend, want de Armeens-apostolische patriarch wordt er in eigen land door kringen rond eerste minister Nikol Pasinjan steeds vaker van beschuldigd een oppositieleider te zijn. ‘Ik had de eer beide Karekins destijds als aartsbisschop van Buenos Aires te kunnen ontvangen’, vertelde Franciscus erbij.

Synodaliteit

De paus benadrukte ook dat wij van de oosterse Kerken ‘veel kunnen leren over het christelijke leven, over synodaliteit en over liturgie’. Met name de oosterse Kerken die in communie met Rome leven ‘kunnen de katholieke communio verrijken met hun grootse geschiedenis en hun unieke identiteiten’. Franciscus verwees ook naar de oosterse christenen die ‘misschien meer dan ooit tevoren conflicten ontvluchten of migreren op zoek naar jobs of een beter leven’. Dit moet ons ertoe aanzetten dringend te onderzoeken hoe onze geloofsgemeenschappen de hand kunnen reiken aan religieuze groepen in de diaspora.

[auteur: Benoit Lannoo]