Sint-Antoniusviering in Oosthoven
Vlaanderen erkent Sint-Antoniusvieringen als immaterieel erfgoed
19/01/2023 - 12:10
Op 50 à 60 plaatsen in Vlaanderen wordt de heilige Antonius van Egypte (251-356, ook Antonius Abt genoemd) feestelijk gevierd. De traditie wordt levend gehouden in onder andere Geel-Bel (Geel), Edegem, Wolfsdonk (Aarschot), Oosthoven (Oud-Turnhout), Herdersem (Aalst), Houtem (Vilvoorde), Rotselaar en Wever (Glabbeek).
Vaak is het een kleurrijke, volkse gebeurtenis met een processie, soms met levende varkens, zegening van vleeswaren, veilig van offerwaren zoals de traditionele varkenskop, een actie tegen armoede, een dorpsbal, eetfestijn, kermis, enz. Ontdek meer over de betekenis van de Sint-Antoniusvieringen.
– Tekst gaat verder onder de foto's –
Geen subsidie, maar wel immateriële erkenning
Vlaams cultuurminister Jan Jambon maakte op 17 januari 2023 bekend dat hij de Sint-Antoniusvieringen plaatst op de Inventaris Vlaanderen van het Immaterieel Cultureel Erfgoed.
'Aan de erkenning is jammer genoeg geen subsidie verbonden', zegt Julie Aerts die voor PARCUM het erkenningsdossier mee begeleidde, 'maar het is wel de kers op de taart van een lang proces. We hebben de organiserende verenigingen en vrijwilligers samengebracht in een netwerk dat de toekomst van de traditie ondersteunt. Dat heeft de minister nu positief gewaardeerd.'
De voordelen van de erkenning zitten volgens Aerts vooral in:
- zichtbaarheid van de vieringen naar het grote publiek,
- aantonen van hun belang naar jongeren en lokale besturen,
- erkenning en waardering voor de vele lokale vrijwilligers,
- ondersteuning van de organiserende verenigingen met bijvoorbeeld vorming,
- samen oplossingen zoeken voor de uitdagingen.
Onzekere toekomst
Volgens Aerts kampen de organiserende comités met gelijkaardige uitdagingen:
- nieuwe vrijwilligers vinden voor de oudere mensen die afhaken,
- meer jongeren bereiken,
- betekenis vinden in een seculiere samenleving…
'We willen de Sint-Antoniusvieringen borgen, niet beschermen. Dat is een belangrijk verschil.' Julie Aerts
'Als je een traditie beschermt, dan zet je ze onder een stolp. De vorm ligt dan vast voor de toekomst en er mag niets meer veranderen. Wij zien meer toekomst in tradities "borgen". We zoeken dan creatief naar een dynamische en eigentijdse invulling van de viering.'
Zo is er een processie die de levende dieren heeft vervangen door een polyester varken omwille van het dierenwelzijn. Op een andere plaats zijn de vleeswaren vervangen door marsepein onder invloed van de gevoeligheid voor overconsumptie van vlees.
