Klimop (Hedera helix) met een boomblauwtje (Celastrina argiolus) © CC Sonja Kalee via Pixabay
Klimop, Hedera helix: goed voor de natuur, je ziel en de was
Klimop is in Vlaanderen een van de meest populaire planten om een tuinafscheiding te vergroenen. Dit dankt hij aan 3 troeven:
- wintergroen: hij behoudt zijn blad in de winter,
- zelfhechtend: hij klimt zonder steun omhoog aan zowat alles met behulp van kleine hechtwortels aan de lange stengels,
- snelle groeier die niet moeilijk doet over standplaats of grondsoort.
Maar niet iedereen houdt van klimop. Sommigen vinden dat hij woekert, muren kapot maakt en zelfs bomen wurgt. Jeetje. :-O
Vroeger werd hij daarom in parken wel eens bestreden. Nu we weten dat klimop geen parasiet is en bomen nauwelijks hinder ondervinden, is de bestrijding nagenoeg overal gestopt. Natuurlijk moet klimop hier en daar wat in toom gehouden worden, want hij kan hele struiken en perken inpalmen.
Ook muren ondervinden geen schade van klimop sinds er in de jaren 1920 overgeschakeld werd van kalkmortel op cement. Integendeel. Klimop beschermt muren net tegen vocht en felle zon.
Klimop is bij ons inheems. Behalve in tuinen kom je hem vaak tegen in bossen, bosranden en parken. Hij is een echte ecologische aanwinst voor je tuin omdat hij een belangrijke voedselbron is voor vlinders, insecten en vogels. Daarover straks meer.
Bij de klimop fladdert vaak een klein blauw vlindertje, het boomblauwtje (Celastrina argiolus) waarvoor de klimop een waardplant is.
Betekenis
Omwille van zijn zelfhechtende eigenschap, staat klimop symbool voor trouw, gehechtheid en loyaliteit. Bij huwelijken wordt klimop om die reden vaak gebruikt als decoratie. Hij herinnert ons eraan hoe belangrijk het is om trouw te beoefenen in onze relaties, ook en vooral als dat moeilijk is.
In religieuze zin staat klimop voor trouw in onze relatie met God. Het vergt een dagelijkse bekering om trouw te blijven aan ons geloof, aan het gebed, aan onze zelfgave. Laten we alles op zijn beloop, dan vervallen we al snel in een natuurlijk egocentrisme en verdwijnt God uit het middelpunt van ons leven. Christenen hechten zich daarom aan Christus zoals klimop aan een muur.
Nog belangrijker misschien is dat klimop ons herinnert aan de trouw van God aan ons. Hij belooft om altijd bij ons te zijn en komt zijn belofte na. Lees maar de allerlaatste zin van het Evangelie volgens Matteüs.
En houd dit voor ogen: ik ben met jullie, alle dagen, tot aan de voltooiing van deze wereld. Matteüs 28,20
Omdat klimop eeuwig groen is, staat hij in het christendom ook symbool voor het eeuwige leven in Christus. In liturgische bloemschikkingen is klimop vaak van de partij.
In de Engelstalige wereld is Ivy, Engels voor klimop, een populaire voornaam voor meisjes, vooral in Australië.
In de Bijbel komt klimop maar één keer voor en niet in positieve zin. In 2 Makkabeeën 6,7 worden de Joden onder harde dwang verplicht om met klimop omkranst mee te lopen in een optocht voor Dionysus.
Dat maakt van klimop nog geen heidense plant. Het betekent gewoon dat hij al in de Egyptische, Griekse en Romeinse cultuur een spirituele betekenis had.
Klimop - Hedera helix © CC Biodiversity Heritage Library via Flickr
Gebruik
Hoewel klimop mild giftig is, het sap irriterend en de bessen zelfs echt giftig voor de mens, komt hij toch voor in de medicinale kruidengids. Daar wordt hij aangeraden tegen chronische bronchitis en cellulitis. Maar tenzij je echt weet waar je mee bezig bent, zou ik het gebruik toch afraden.
Wist je dat je van klimop afwasmiddel en wasmiddelkan maken? Dat komt omdat de blaadjes veel saponinen bevatten, een vetoplossende, schimmelwerende en antibacteriële stof.
De meest eenvoudige manier om klimop als wasmiddel te gebruiken is door een handvol klimopblaadjes (geen takjes of bessen) met handschoenen (omwille van het irriterende sap) te plukken en te versnipperen in een waszakje. Doe het zakje bij de was in plaats van wasmiddel. Na de was kunnen de blaadjes op de composthoop.
Je kan ook een aftreksel van klimop maken dat je kan gebruiken als afwasmiddel en als wasmiddel.
- Pluk met handschoenen 50 g klimopblaadjes zonder takjes of bessen.
- Spoel ze onder de kraan.
- Doe ze met 900 ml water in een grote kookpot en zet er even de mixer in..
- Breng aan de kook en laat 2 minuten doorkoken.
- Laat afkoelen en giet door een zeefje of theedoek in een fles.
- Voeg 100 ml witte alcoholazijn toe.
- Voeg desgewenst enkele druppels etherische olie toe voor een lekker geurtje. Goed schudden voor gebruik. Een goedkoper alternatief is om enkele biologische (onbehandelde) citrusschillen een paar weken te laten trekken in de alcoholazijn. Je krijgt dan een fris ruikende citrusazijn.
Klaar. Je kan het product enkele weken tot maanden bewaren. Als afwasmiddel gebruik je er wat meer van dan je met een klassiek middel gewoon bent.
Het product schuimt niet zoals een klassiek (af-)wasmiddel, maar schoon wordt de vaat en de was wel!
Klimop als permanente vergroening van een muur © CC Neil R via Flickr
In je tuin
In je tuin kan je klimop toepassen als permanente vergroening van een muur, als haag door een afscheiding te laten begroeien en zelfs als bodembedekker.
Klimop groeit zowat overal. Hij verdraagt veel schaduw. Over de bodem doet hij ook niet moeilijk, zolang die niet heel voedselarm is. In dat geval moet je maar wat mulchen.
Behalve het eerder genoemde boomblauwtje, hebben ook andere vlinders, bijen, hommels en zweefvliegen veel baat bij klimop. Die bloeit namelijk in het najaar, vanaf september, wanneer er voor insecten weinig ander voedsel te vinden is. De bessen die volgen op de bloesems worden veel gegeten door vogels. Een echte zegen voor de biodiversiteit van je tuin.
Snoeien doe je de klimop het beste in het voorjaar om de dieren maximaal te laten profiteren van zijn najaarsgift. Doe dat op een bewolkte dag om zonnebrand aan de blaadjes te voorkomen. Zet de klimopwand goed kort terug. Laat hem niet breder worden dan 30 à 40 cm. De groei zit trouwens vooral bovenaan. Daar heb je dus het meeste snoeiwerk aan.
Het snoeiafval kan je verhakselen door er met de grasmaaier over te rijden. Daarna kan het als bruin materiaal in het compostvat. Je gebruikt het snoeiafval het beste niet rechtstreeks als mulch (bodembedekking), omdat elk sliertje stengel kan uitgroeien tot een nieuwe klimopplant. Ja, zo enthousiast is klimop! ;-)
Klimop vermeerderen is daarom kinderspel.
- Knip een stuk stengel af van om en bij de 15 cm. Echt nauw steekt het niet.
- Rits de onderste blaadjes eraf over 2/3 van de lengte.
- Steek de onderste 2/3 in de grond waar je de klimop wilt en duw de aarde aan. Reken op 5 stekken per meter voor een haag of wand en 7 stekken per m2 als bodembedekking.
Als je klimop wil verplaatsen, dan kan je in de lente of de herfst verplanten.
Wil je graag dat je groene wand of haag langer bloeit, plant er dan enkele andere klimmers tussen, zoals bosrank (bv. de inheemse Clematis vitalba) of kamperfoelie (bv. de inheemse Lonicera periclymenum). Die zijn beide niet zelfhechtend, maar hebben als steun genoeg aan de ranken van de klimop.
Vond je dit interessant? Deel dit artikel via Facebook of via e-mail.
Meer weten
Laatste aanpassing op 27/06/2023 om 14:18
