Jeanne Devos, 7 Bijbelse vragen en een kidnapping

Jij gelooft precies ook niet in pensioenleeftijd, lacht Jeanne als we haar onze vragen voorleggen. Begin januari werd de bekende zuster van de Jacht 88 jaar. Ze gaf de fakkel van haar organisatie van en voor huisarbeidsters jaren geleden al door, maar blijft onlosmakelijk verbonden met de strijd tegen slavernij en uitbuiting in India en ver daarbuiten.

#1 Wat is je naam?

Jeanne De Vos • In Kortenaken was ik en ben ik tot vandaag Jeanneke van Vosses. Die naam verbindt me met heel het dorp. Daarom ben ik eraan gehecht.

Toen we de beweging van huisarbeiders in slavernij begonnen in India, ergerde het mij dat werkgevers het altijd hadden over onze boy of the nani (meid). Zelden noemden ze hun personeel bij de naam. Daaraan zie je dat ze hen beschouwden als hun bezit, zonder oog voor hun waardigheid als mens. Sommige werkgevers pochten zelfs: Ze doen alles wat wij willen. Of zelfs: We kunnen ermee doen wat we willen.

#2 Wat zie je?

In India zag ik vrouwen en kinderen in huisarbeid (toen nog in slavernij) die nooit naar school konden en afhankelijk waren van anderen om te overleven maar die toch vertrouwen hadden in het leven.

Als nooit tevoren deden ze me inzien dat er zoiets bestaat als een aangeboren wijsheid.

Deze vrouwen en kinderen namen intuïtief – ik zou zeggen, vanuit hun innerlijke kern – de juiste beslissingen. Dat is een wonder van de schepping. Ik ontdekte ook welke kracht ze kunnen tonen van zodra ze hun eigenwaarde ervaren en beleven, in verbondenheid. Wat me ook erg trof, is hoe ze met situaties van rampen en oorlog omgingen. Heel vergevingsgezind, altijd klaar om zorgzaam te zijn, ook voor wie hun kwaad deed.

#3 Waarmee kan je Gods Koninkrijk vergelijken?

Ik zou het graag vergelijken met een veld vol zonnebloemen. Groot en klein keren ze zich naar de zon, of ze nu wel of niet achter de wolken uitkomt. Ze voelen waar de zon schijnt, ze weten het, ze vertrouwen er op. Het doet me leven met God die ook nu zegt: Ik zal er zijn. 

Als kind schikte ik graag veldbloemen. Ik ben zeker dat het mijn visie op mensen, godsdiensten en pluralisme beïnvloedde.

Veldbloemen geven elkaar ruimte, ieder bloem in haar eigenheid past in het geheel, ze mogen er allemaal zijn. Als je ze samen zet, krijg je altijd een mooi resultaat, een onverwachte schoonheid.

#4 Heb je je ooit veroordeeld gevoeld?

Ja, en dat raakte zeer diep. Op de Childline in Mumbai konden kinderen gratis en laagdrempelig bellen. Vooral ‘s nachts kregen we wel eens oproepen van kinderen in nood achter gesloten deuren.

Op een nacht belde er weer een kind, gewond en in paniek. Ik ben het direct gaan redden uit de handen van zijn baas.

Maar op de terugweg werd ik tegengehouden door de politie. De dader had het kenteken van mijn auto genoteerd. Omdat ik het kind niet kende en het kind mij niet, werd ik veroordeeld voor kidnapping en kinderhandel. Juist het tegengestelde van wat we deden! Het raakte me heel diep.

Door dit voorval ging ik nog sterker meeleven met mensen die onschuldig veroordeeld worden en zich niet kunnen verdedigen.

#5 Wie ben Ik volgens jou?

God is Immanuel. Die naam betekent: God met ons. Hij wordt zelf mens. Hij is immanent aan de mens, al overstijgt Hij ons ook. Als God zich aan Mozes voorstelt, noemt hij zichzelf ‘Ik zal er zijn’. Die belofte mocht ik ook ervaren in de strijd tegen slavernij van huisarbeiders. Ze gaf me een sterk vertrouwen in het transcendente, in de krachtlijnen van het universum, in de goedheid van mensen, in solidariteit en samenwerking.

Een beetje zoals Dag Hammerskjold zegt in het boek Merkstenen: Onmerkbaar worden onze vingers zo geleid dat er een patroon ontstaat als de draad in het weefsel geslagen wordt. Iemand legde de spoel in je handen. Iemand had de draden geordend.

Ik heb me in mijn werk vaak laten inspireren door het verhaal van Mozes, meer bepaald door volgende citaten:                                                                    

• Doe uw sandalen uit, want de plaats waar gij staat is heilige grond.
• Ik heb de ellende van mijn volk gezien, Ik ken hun lijden en daal af om mijn volk te bevrijden.
• Ga er heen. Ik zend u. Bevrijd mijn volk.
• Ga nu maar. Ik zal u bijstaan. Ik zal er zijn. 

#6 Denk je dat ik gekomen ben om vrede op aarde te brengen?

Daar ben ik zeker van. Het is de wens van God voor ieder waar Hij komt: Vrede zij met u. Mijn vrede geef ik u.

Die vrede is gegeven aan ieder kind bij de geboorte. Allemaal komen we hetzelfde ter wereld: naakt en kwetsbaar, als een oproep tot liefde.

De waarde van ieder mens respecteren en beleven zonder onderscheid van grenzen en samenwerking, geeft vrede. In gezinnen is dat zo, maar ook in buurten, steden, landen en internationaal.

Als ik ongeduldig werd met werkgevers of beslissingsgroepen, zeiden de vrouwen: Het is nog niet het moment, ze weten niet beter. Zij kozen spontaan voor geweldloos verzet vanuit hun sterk vertrouwen dat het wel goed zou komen.

Gandhi zei: 'Er is geen weg naar vrede, Vrede is de weg.'

#7 Waarom zoek je Mij? Weet je niet waar ik te vinden ben?

Heel mijn leven is een zoeken en verlangen naar God: de God van liefde, de weg, de waarheid en het leven, gebroken brood, levend water. Via vrouwen en kinderen die niet meetellen, kwam ik God sterker op het spoor.

Zoals Jesaja het beschrijft:

• Dag na dag zoeken zij Mij, verlangend mijn wegen te kennen.
• Vasten zoals Ik het verkies is: de banden van het juk losmaken, de onderdrukten hun vrijheid teruggeven en jukken doorbreken.
• Dan breekt uw licht als de dageraad door, dan gaat uw gerechtigheid voor u uit. Als u dan roept zal Hij zeggen ‘Hier ben Ik.’
• Dan zal de Heer u steeds blijven leiden. Hij zal uw krachten sterken en u zult als een rijk besproeide tuin zijn.

Dat is het geheim achter de groei en de sterkte van de beweging National Domestic Workers Movement (NDWM) en de kinderrechtenbeweging CRM.