Otheo brengt bijzonder boekje uit: ‘Mijn queer kruisweg’. Lees ons interview met auteur Luigi Testa

Mijn queer kruisweg is een klein boekje van 54 bladzijden. Het zou prima in je binnenzak passen. Het is dan ook bedoeld als kruiswegmeditatie, verstillend. Zonder omhaal van woorden slaagt Luigi Testa erin om vanuit Jezus’ lijdensweg een hele wereld op te roepen van herkenbare gevoelens, vooral voor wie net als hij vanwege zijn geaardheid soms het middelpunt is van spot, pesterijen, misprijzen, uitsluiting.

De publicatie van dit boekje laat een nieuwe openheid zien voor het thema, ook in de Kerk. De auteur is er paus Franciscus erg dankbaar voor, al blijft er nog veel werk te doen.

Een jurist schrijft een kruisweg, niet alledaags. Hoe is dit boekje ontstaan?

Op mijn eigen levensweg heb ik veel jongeren ontmoet die worstelen om hun christelijk geloof te verzoenen met hun seksuele geaardheid. Mijn lief zei eens dat hij zich 'vies' voelde als hij een kerk binnenging.

Die worsteling is pijnlijk voor hen, maar ook voor God, die iedereen met zichzelf wil verenigen. Vandaar mijn poging om homojongeren bij de hand te nemen en hen statie voor statie te begeleiden, om oog in oog te komen met de Liefde van God die geopenbaard is in de gekruisigde Jezus. Een liefde die aan iedereen gegeven is, zonder maat en zonder onderscheid, en die iedereen wil omarmen, zonder onderscheid.

Het boek is ontstaan vanuit mijn verlangen om God naar homo's te brengen en homo's naar God. 

Welke reacties krijg je zoal uit de queer comunity?

Na de publicatie van het boek ontving ik veel berichten van jongeren en van christelijke ouders van homoseksuele kinderen. Over het algemeen schrijven ze me dat mijn tekst hen heeft geholpen in hun gebed, en dat is voor mij het grootste geschenk, want ik heb toch ook een zekere weerstand moeten overwinnen bij mezelf om het boek te schrijven. Dat is gelukt omdat ik precies hierop hoopte: dat mijn woorden en gedachten iemand zouden kunnen helpen om te bidden, en zo een beetje dichter bij de Heer te komen.

Veel christelijke lgbti+-groepen hebben me uitgenodigd en te komen spreken en ik krijg ook steeds meer uitnodigingen van parochies en bisdommen. Dit lijkt mij een zeer positief teken.

Een jaar na de publicatie is het al in drie talen vertaald…

Inderdaad, eerst in het Duits, dan in het Engels met een prachtig voorwoord van kardinaal Radcliffe. En nu is er de prachtige vertaling in het Nederlands.

Waarschijnlijk komt de interesse voor een stuk voort uit een soort verbazing. De meeste mensen verwachten niet dat een queer persoon een actief, persoonlijk, gevoed spiritueel leven kan hebben: je bent verrast. Ik ben blij dat het boek helpt om dit ongegronde vooroordeel te doorbreken.

Hoe ervaar je de houding van de katholieke Kerk vandaag tegenover lgbti+?

De laatste jaren is er een nieuwe, ongekende openheid. Voor een stuk is dat het onvermijdelijke gevolg van veranderende tijden, maar het pontificaat van paus Franciscus heeft het open gesprek mogelijk gemaakt.

Maar er is nog een hele weg te gaan. Sommige situaties die tot discriminatie kunnen leiden, moeten nog worden aangepakt en opgelost. Ik denk bijvoorbeeld aan de zeer harde toon die de Catechismus nog steeds aanslaat, waarin homoseksuele relaties worden omschreven als ‘ernstige verdorvenheid’, ‘intrinsiek ongeordend. Het is taal die veel mensen kwetst en misschien een heroverweging verdient.

Anders dan doorsnee meditatie

Op welke manier is een queer kruisweg anders dan een doorsnee meditatie op het lijden van Christus? Wat al in het voorwoord opvalt, is de lichamelijkheid die eraan te pas komt. Luigi Testa vergelijkt zichzelf met Maria Magdalena die dure nardusolie over Jezus’ voeten giet en daarvoor misprezen wordt door de mensen. ‘Het enige wat voor mij telt, is daar te staan om je te blijven liefkozen en langzaam je voeten te kussen, geknield op de grond. Die anderen weten er niets van hoe wij elkaar beminnen, jij en ik.’

Het doet misschien vreemd aan voor veel lezers, alleszins voor bovengetekende. Maar ik vind inzicht in het voorwoord van dominicaan Timothy Racliffe in de Engelse vertaling. Hij haalt de heilige Catharina van Siena aan, een dominicanes uit de 14de eeuw, die een diep gevoel van lichamelijke tederheid had voor Jezus. ‘Het komt zelden voor dat mannelijke heiligen in staat zijn om dezelfde intimiteit met de lijdende Jezus te voelen of uit te drukken’, schrijft hij, maar hij noemt wel als voorbeeld Johannes van het Kruis.

‘Hoe kunnen we ons geloof liefhebben als we bang zijn voor onze lichamelijkheid, en als we niet naar onszelf durven kijken en naar de ander, en in de ander het beeld van onze God zien?’, vraagt Radcliffe.

En hij geeft nog mee ter overweging: ‘Na het verhaal van de zondeval in Genesis hebben Adam en Eva kleren nodig omdat ze zich schamen. Maar in de vroege Kerk werden catechumenen naakt gedoopt, omdat de tijd van schaamte voorbij was. Mensen presenteren zichzelf vaak aan de wereld met maskers op of projecteren valse beelden van zichzelf, waarvan ze hopen dat ze hen zullen beschermen tegen kwetsuren. Maar God houdt van ieder van ons zoals we zijn. Luigi durfde zichzelf te laten zien zoals hij is, met zijn warmte, liefde en verlangen.’

Luigi Testa, Mijn queer kruisweg, Otheo, 2025, 15 euro.