Paus pleit in nieuw interviewboek voor universeel basisinkomen

In een nieuw interviewboek, dat tegelijk in verschillende talen verschijnt, pleit paus Franciscus voor een universeel basisinkomen. Dat kan een belangrijke aanzet geven om volledige werkgelegenheid tot stand te brengen. De paus hoopt dat dit systeem ook een bijdrage kan leveren om de huidige crisis van de wereldeconomie te boven te komen. Het universele basisinkomen kan de relaties op de arbeidsmarkt hervormen, omdat mensen de waardigheid wordt gegarandeerd waardoor zij de arbeidsvoorwaarden kunnen weigeren die hen tot armoede veroordelen.

Volgens de Franse krant La Croix had de 83-jarige paus de idee van een universeel basisinkomen al eens in april, bij het begin van de coronapandemie geformuleerd, tijdens een ontmoeting met afgevaardigden van basisbewegingen uit de hele wereld. Opmerkelijk, stelt de krant vast, is dat de paus niet alleen pleit voor een eerlijk loon, maar meer nog voor een onvoorwaardelijk universeel inkomen dat aan iedereen wordt uitgereikt.

Derde gespreksboek

Het gespreksboek wordt op 2 december onder meer in het Frans, het Duits, het Engels (onder de titel: Let us dream) en in het Italiaans (Ritorniama a sognare), met als ondertitel De weg naar een betere toekomst gepubliceerd. Het kwam tot stand op basis van de urenlange gesprekken die de Britse schrijver en journalist Austen Ivereigh vorige zomer met de paus voerde. De journalist heeft al twee biografische boeken over paus Franciscus op zijn naam staan. Hij kreeg de idee voor de publicatie naar eigen zeggen  nadat hij de indrukwekkende beelden had gezien van de speciale gebedsbijeenkomst op 27 maart 2020, waarin paus Franciscus eenzaam op het Sint-Pietersplein stond als een onverzettelijk lichtbaken midden in de storm. Daarna volgden er in de zomer een serie interviews, die verwerkt werden in dit boek. Opmerkelijk is dat het boek enkel paus Franciscus als auteur vermeldt.

Franciscus vergelijkt de dieptepunten in zijn leven met corona

In het interviewboek hanteert Franciscus kardinaal Cardijns methode van zien-oordelen-handelen. Hij vertelt onder meer dat hij niet gelooft dat echte (economische) verandering van buitenaf kan worden opgelegd, maar verwacht dat die onder druk van de periferie tot stand zal komen. In het boek getuigt hij verrassend open over enkele moeilijke momenten in zijn leven, zoals zijn verblijf als doctoraatsstudent in Duitsland, zijn isolement in Cordoba (Argentinië) of de levensbedreigende longziekte waardoor hij op zijn 21ste werd getroffen en een deel van zijn rechterlong moest worden verwijderd. Maar die moeilijke momenten, zo maakt hij duidelijk, zijn ook een kans tot rijping of groei. Ik weet uit ervaring hoe mensen die lijden aan het coronavirus zich voelen als ze worstelen om de lucht van een beademingsapparaat. Niets heeft mij toen meer bemoedigd als zuster María Dolores Tortolo, die mij als kind catechismusles had gegeven, die zwijgend naast mijn ziekbed wachtte.

Over de coronapandemie, die hij als een echte nachtmerrie en een labyrint bestempelt, zegt de paus dat dit een crisis is die uniek lijkt omdat zij wereldwijd is. Maar zij is slechts zichtbaarder dan andere drama's die de mensheid blijven schaden. De paus verwijst naar de vele oorlogen in de wereld, de wapenhandel, de honderdduizenden vluchtelingen die op de vlucht zijn voor armoede, honger en de enorme schade als gevolg van de klimaatverandering. Het ergste dat ons kan overkomen is dat wij in de spiegel blijven kijken, verbluft omdat er zoveel gebeurt zonder ooit het labyrint te verlaten. Om naar buiten te komen, bestaat er slechts één manier: de selfiecultuur verlaten en eropuit trekken om anderen te ontmoeten. Op het einde van het boek bepleit hij een terugkeer naar de dromen, omdat die ons op weg zetten naar een betere toekomst.