Misbruik en fraude voortaan kerkelijk strenger bestraft

Vandaag, dinsdag 1 juni 2021, werd in Rome een reeks ingrijpende hervormingen voorgesteld van de Codex van Canoniek Recht (Codex Iiuris Canonici, CIC) die ruim 1750 artikelen omvat en waarvan de laatste grondige herziening in 1983 door paus Joannes Paulus II werd goedgekeurd. De nieuwe regels voorzien onder meer veel zwaardere straffen voor geestelijken die zich schuldig maken aan seksueel misbruik van minderjarige en kwetsbare volwassenen, maar ook voor financiële delicten en fraude en voor het wijden van vrouwen. De Duitse kerkjurist Markus Graulich stelt dat bijna twee derde van het kerkelijke strafwetboek op de een of andere manier is veranderd. Dat moet ervoor zorgen dat de wet duidelijker en beter toepasbaar wordt.

Nadrukkelijk wordt aangedrongen op een meer actieve rol van de plaatselijke bisschoppen en religieuze oversten, die straffen in het verleden teveel aan anderen hebben overgelaten. Er wordt beklemtoond dat zij verantwoordelijk kunnen worden gesteld voor het niet naar behoren onderzoeken en bestraffen van daders van misbruik. Dat moet doofpotoperaties in de toekomst definitief beletten. Expliciet is bepaald dat bisschoppen uit het ambt kunnen ontheven worden wegens toerekenbare nalatigheid of als zij geen aangifte doen van seksuele misdrijven bij de kerkelijke autoriteiten. Een nieuwe bepaling over seksuele misdrijven door leken die kerkelijke ambten bekleden, zoals oprichters van religieuze lekenbewegingen of zelfs kerkbestuurders, bepaalt dat leken op dezelfde manier kunnen worden gestraft als ze misbruik maken van hun bevoegdheid bij misbruik. Kenners spreken over de meest ingrijpende hervorming van het kerkelijke recht in 40 jaar. Aan de herziening ging ruim 12 jaar studie vooraf.

Automatische ambtsontzetting

Aartsbisschop Filippo Iannone, het hoofd van de Pauselijke Raad voor de Wetteksten, kondigde vanmorgen tijdens de voorstelling aan dat seksueel misbruik van minderjarigen, maar ook het bezit van kinderporno voortaan wordt ondergebracht onder een nieuwe rubriek met de titel: Overtredingen tegen het menselijke leven, de waardigheid en de vrijheid, terwijl dit voorheen onderdeel was van de (vage) Misdrijven tegen bijzondere verplichtingen. 

Voor het eerst is heel expliciet bepaald dat priesters die zich aan seksueel misbruik schuldig hebben gemaakt voortaan altijd automatisch uit het ambt worden gezet.

Er worden ook zware straffen voorzien voor het schenden van het biechtgeheim of het opnemen van bekentenissen.

Grove nalatigheid bij het beheer van kerkelijke goederen wordt even zwaar bestraft als de verkoop van kerkelijke goederen zonder voorgeschreven advies of toestemming. Naast sancties is er vaak een herstelplicht. Opmerkelijk is dat ook de poging om vrouwen te wijden expliciet als misdrijf is opgenomen (can. 1379 §3). Maar als men op een bepaald moment tot een andere theologische beoordeling komt, wordt ook die wet veranderd, legde bisschop Juan Ignacio Arrieta, de secretaris van de Pauselijke Raad voor Wetteksten, uit.

De apostolische constitutie heeft tot doel het recht van de Kerk aan te passen aan de wereld van vandaag en de relatie tussen gerechtigheid en barmhartigheid opnieuw in evenwicht te brengen. I.Media

Passende bestraffende discipline

In het decreet Pascite gregem dei (Voed de kudde van God in het Latijn - ondertekend op 23 mei 2021 en gepubliceerd op 1 juni) waarmee de aanpassing van kracht wordt, schrijft paus Franciscus dat naastenliefde en discipline nauw met elkaar verbonden zijn, maar de juiste remedie voor immoreel gedrag kan zich niet louter beperken tot vermaningen of terechtwijzingen. Het gebrek aan begrip van het verband tussen liefde en bestraffende discipline in de Kerk heeft in het verleden veel schade aangericht, geeft de paus toe. Passende bestraffende discipline is een van de primaire taken van bisschoppen en kerkoversten. De nieuwe wet wordt van kracht op 8 december 2021.

Bron: SIR/VIS/Reuters