Paus Franciscus wil na overlijden niet zichtbaar worden opgebaard

'Met waardigheid, zoals iedere christen, maar niet op kussens,' zo wil paus Franciscus begraven worden. 

Dat legt hij uit in het interviewboek 'De opvolger' dat eerder deze maand verscheen. Over de begrafenis van paus emeritus Benedictus XVI, die overleed op oudejaarsavond 2022, zegt de paus in het boek: 

'Het was de laatste wake waarbij het lichaam van de paus op een katafalk buiten de kist werd gelegd.' 

Franciscus zal het begrafenisritueel dus vereenvoudigen. In de toekomst zullen overleden pausen begraven worden ‘zoals ieder kind van de Kerk’. 

Hervorming in lijn van traditie

De Duitse Vaticanist Ulrich Nersinger vertelt aan Katholisch.de dat de hervorming in de lijn ligt van Paulus VI. 'Paus Paulus VI hervormde de pauselijke begrafenisrituelen in de richting van meer eenvoud die consistent is met het Evangelie.' Hij wijst op het grote verschil tussen de begrafenissen van Johannes XXIII en Paulus VI. Johannes XXIII was de laatste die in volle pracht en praal begraven werd: 'cum maxima pompa'. 

De relatief eenvoudige begrafenis van zijn opvolger Paulus VI in 1978 toonde aan dat eenvoud ook zeer waardig kan zijn. De Duitse kerkhistoricus Jörg Ernesti herinnert aan de eenvoudige cipressenhouten kist. 

'Het indrukwekkende beeld van de kist met het open Evangelieboek, waarvan de bladeren in de wind bewogen, werd een model voor daaropvolgende pauselijke begrafenissen.' 

Afscheid nemen van het lichaam

Zichtbare opbaring van de overledene, is een gebruik dat verdwijnt in onze tijd. Al zijn er uitzonderingen. De Braziliaanse voetballegende Pelé werd voor zijn begrafenis in 2023 opgebaard in een open kist, zodat de vele fans afscheid konden nemen van hun idool. En de bodybuilder, acteur en politicus Arnold Schwarzenegger maakte enkele jaren geleden bekend dat hij na zijn dood graag zou worden opgebaard in de Stephansdom in Wenen. 

Vaticanist Nersinger vraagt zich af of paus Franciscus niet te weinig empathie toont met de katholieken voor wie een bezoek aan het lichaam onderdeel is van het afscheid. Volgens hem ligt de focus van de rouw bij de begrafenis van pausen niet op het individu, maar op de overledene als paus. Hij beschouwt de afschaffing van de zichtbare opbaring dan ook als een 'privatisering van het pausdom'. Bovendien verdwijnt op die manier ook een ander aspect van het afscheid uit beeld: het tonen van de vergankelijkheid van het menselijk leven. 

Nederigheid

Uit het interviewboek is op te maken dat het motief voor de beslissing van de paus eruit bestaat dat hij zijn persoon niet wil verheffen. Zo legt hij uit dat hij begraven wil worden in een opslagruimte in de kerk van Santa Maria Maggiore. 

'Net achter het beeld van de Koningin van de Vrede bevindt zich een deur die leidt naar een kamertje dat wordt gebruikt om de kandelaars op te slaan,' zegt de paus. 'Ik zag het en dacht: Dit is de plek.'

Bron: Katholisch (Duits)