Vasten is... onrecht keren

De wereld is een dorp. Niets wat daarin gebeurt, is nog ver van je bed. Je ogen sluiten voor onrecht, voel je vroeg of laat zelf aan je lijf. Denk maar aan de oorlogen in het Midden-Oosten. Ze worden evenzeer uitgevochten in Parijs en Verviers. Op de kusten van de Middellandse Zee, vakantieoord bij uitstek, spoelen bijna dagelijks vluchtelingen aan.

We weten maar al te goed dat ons consumptiepatroon niet houdbaar is zonder onderdrukking en uitbuiting van anderen.

Dat leren we ook uit de campagne van Broederlijk Delen over mijnbouw in Peru. Vasten is meer dan onthechten en, bijvoorbeeld, minder vlees eten. Het is leren leven met genoeg, om zo alvast het onrecht niet te vergroten.

Economische crisis doet consuminderen

De economische crisis helpt alvast een handje om minder te verbruiken. We ruilen spullen of geven ze weg, laten ze herstellen of delen het gebruik met wildvreemden. De deeleconomie is nu al goed voor 12 miljard euro en zou in 2015 stijgen naar 300 miljard. Vooral de jongere generatie heeft de smaak te pakken, de zogenaamd egoïstische generatie Y die geboren is tussen 1982 en 2001.

45% van de Belgen wil autodelen

Een op de drie Belgen overweegt co-housing of samenwonen in een gemeenschapshuis, weet Trendhuis. De helft wil spullen samen aankopen. 45% ziet autodelen wel zitten.

Door spullen samen te gebruiken, spaar je niet alleen geld uit. Je verkleint ook je ecologische voetafdruk. Je komt uit je kot en leert mensen kennen. Zo brengt de deeleconomie mensen dichter bij elkaar.

Barbara Janssens van het Netwerk Bewust Verbruiken gelooft heel erg in de kracht van delen. Wat ze zelf allemaal deelt? Een auto met vier gezinnen in de buurt, een kindertandem, de tuin. Als ik iets nodig heb, kijk ik eerst op een website als peerby. Vind ik het daar niet, dan probeer ik het tweedehands aan te schaffen.

Kopen? Dat doe ik enkel als ik echt niet anders kan. Barbara Janssens

Delen is niet alleen een antwoord op de dalende grondstoffenreserve en op de economische crisis, maar ook op sociale problemen als eenzaamheid, vindt ze.

Delen als overgang naar circulaire economie

De mantra van het kapitalisme is economische groei. Zonder groei komt onze welvaart onder druk te staan. Consumeren is de boodschap. Geld moet rollen. Bedreigt de deeleconomie onze welvaart dan niet?

De deeleconomie staat inderdaad haaks op het kapitalistische systeem. Maar dit systeem is hoe dan ook niet houdbaar. Barbara Janssens

De deeleconomie is daarentegen geen bedreiging als ze een overgang vormt naar een meer circulaire economie, zegt Janssens. We moeten van een kapitalistische naar een circulaire economie, die geen producten, maar diensten verkoopt.

Philips verkoop lichturen

Zo verkoopt Philips in Nederland sinds kort lichturen in plaats van lampen. Het hoeft zich geen zorgen te maken over grondstoffen, want het hergebruikt die van oude producten. Plotseling hebben bedrijven er baat bij om meer in te zetten op kwaliteit dan op kwantiteit. In de huidige lineaire economie moeten daarentegen voortdurend nieuwe grondstoffen aangeboord worden voor nieuwe producten.

De stad Kortrijk plant alvast om de TL-lampen in de bibliotheek te vervangen door zuinige LED-verlichting via leasing. Zelf moet de stad niet meer zwaar investeren in dure lampen. Het is voor de stad een eerste testcase.

Nooit meer je wasmachine weggooien

Je kunt je best voorstellen dat je thuis een geleende wasmachine hebt staan. Vergelijk het met een leaseauto of de settopbox van je televisie. De fabrikant verkoopt jou wasbeurten en onderhoudt het toestel. Als de machine stuk is, vervangt de fabrikant ze.

Vergeet de ingebouwde foutjes die de verkoop op peil moeten houden.

Maak er een levensstijl van

De deeleconomie bestaat op dit moment nog voor een groot deel uit losse draadjes die op zichzelf weinig spankracht hebben. Gezellig onze overvloed delen onder gelijkgestemden in het Westen, helpt het onrecht nog niet uit de wereld.

Rekening houden met anderen en met de eindigheid van de planeet, moet een levensstijl worden. Door ieder op zijn manier in te vullen. Ondertussen zal een meer circulaire economie alvast het onrecht niet vergroten door natuurlijke rijkdommen uit te putten ten koste van lokale boeren.

• Ontdek deelinitiatieven in Vlaanderen op Bewustverbruiken.be
• Benieuwd wat mensen in jouw buurt delen via Peerby.com?