Zwanger met Maria, nog 9 dagen

Omdat Kerstmis dit jaar op een zondag valt, hebben we een volledige 4de week om naar dat moment toe te leven. Ook de kerstnoveen helpt ons daarbij. De 9 dagen vóór Kerstmis (17 tot en met 25 december) staan symbool voor de 9 maanden zwangerschap van Maria.

Ik begon de catechesereeks Maranatha. Kom, Heer Jezus met erop te wijzen dat de Kerk in de advent niet meteen de blik naar Kerstmis richt, maar eerst op de eindtijd, waarvan Jezus’ geboorte de aanzet en inzet zal zijn. In de tweede week keken we binnen in Gods rijk waarin de schepping tot vervulling komt. De derde week stelde scherp op hoe dit rijk hier en nu al aanvangt, ook in onze tijd.

Samen met Maria tellen we nu de maanden - in ons geval dagen - af naar de blijde geboorte, zoals elk gezin in blijde verwachting dat doet. En dan meest van al toch de mama die het nieuwe leven draagt en voelt groeien in haar schoot.

Op weg met 2 gezinnen

In die laatste 9 dagen tot Kerstmis zijn de lezingen jaarlijks dezelfde (met kleine aanpassingen volgens hoe de vierde adventszondag valt). We volgen 2 families die een kind verwachten.

Bij Zacharias en Elisabet zal Johannes geboren worden. We horen over:

• de aankondiging van Johannes’ geboorte (19 december), die Zacharias sprakeloos maakte tot het zo ver was
• Maria gaat haar zwangere nicht Elisabet bezoeken (21 december)
• Johannes wordt geboren (23 december) en ontvangt zijn verrassende naam (die betekent: God is genadig)
• Zacharias zingt de lof van de Heer (24 december) die het hele jaar door dagelijks wordt herhaald in het morgengebed van het kerkelijk getijdengebed.

Maar de hoofdrol is natuurlijk voor de Heilige Familie zelf: het gezin van Maria en Jozef en hun kind Jezus. De lezingen verhalen achtereenvolgens:

• de stamboom van Jezus (17 december)
• zijn aardse vader Jozef (18 december)
• de boodschap van de engel aan Maria (20 december)
• hoe Elisabet haar nicht bejubelt (21 december) Bij de engel en Elisabet sluiten wij ons aan in het Weesgegroet: Wees gegroet Maria, vol van genade, de Heer is met u. Gezegend zijt gij boven alle vrouwen, en gezegend is de vrucht van uw lichaam, Jezus.
• Zoals Zacharias zingt ook Maria haar lofzang (22 december), het magnificat dat de Kerk dan weer dagelijks bidt in het avondgebed van haar getijdengebed.

Voor Kerstmis zelf, op 25 december, kent de Kerk niet minder dan 4 verschillende evangelies die samen de gebeurtenis verhalen.

• In de eucharistie op de vooravond wordt de stamboom van Jezus hernomen.
• In de nacht klinkt het geboorteverhaal volgens Lucas, met de volkstelling, de reis naar Betlehem, de geboorte in een stal, de aankondiging aan de herders.
• Bij dageraad staat het bezoek van de herders aan het Kind centraal.
• En in de dagmis wordt de diepe meditatie gelezen waarmee Johannes zijn evangelie aanvangt: Ja, het woord is vlees geworden! Hij is onder ons zijn tent komen opslaan.

Gods eeuwigheid raakt onze tijd

Gods belofte die de Schriften al zo lang verkondigden, is in vervulling gegaan, jubelt Zacharias in zijn lofzang. De kerk sluit zich bij deze lofzang aan: voor elk van de dagen van 17 tot 25 december kiest de liturgie in de eerste lezing een tekst uit het Oude Testament, die wij terugkijkend als een voorafbeelding van het nieuwtestamentisch tafereel in het evangelie beschouwen. Zoals Hij reeds van oudsher had verklaard bij monde van zijn heilige profeten, lezen we bij Lucas hoofdstuk 1, vers 70.

De spanningsboog van deze dagen wordt daarmee uitvergroot naar de hele heilsgeschiedenis: hier ging het altijd al over. Dit gebeuren is meer dan een historisch moment. Het is het historisch moment bij uitstek.

Met de geboorte van Jezus wordt niet gewoon geschiedenis, maar heilsgeschiedenis geschreven.

Hier raakt Gods eeuwigheid onze tijd, de onzichtbare God krijgt een Beeld in het zichtbare (Kolossenzen 1,15). Hierover gaat alles wat eraan voorafging, en wat nog zal volgen, ook ons leven.

De vrede van het paradijs waar wij bij God waren, maar die wij altijd al kwijt waren, wordt ons terug geschonken.

Vrede op aarde, zingen de engelen.

Geboorte van de Kerk

Hieruit wordt dus ook de Kerk geboren. Het Tweede Vaticaans Concilie drukt de plaats van dit moment in het geheel van de heilsgeschiedenis op imposante wijze uit in de constitutie over de Kerk, in 5 krachtige werkwoorden: Al degenen die in Christus geloven, heeft hij besloten samen te roepen in de heilige Kerk, die reeds bij het begin van de wereld werd voorafgebeeld, in de geschiedenis van het volk van Israël en het Oude Verbond op wonderdadige wijze werd voorbereid, in de eindtijd ingesteld en door de uitstorting van de Heilige Geest openbaar gemaakt, om op het einde der eeuwen in heerlijkheid voltooid te worden.

Vergissen we ons dus niet: in de menswording vindt Gods openbaring aan de mens haar instelling, en daarmee begint de eindtijd.

Vierde zondag: God met ons

Het kan gek klinken om op luttele dagen voor Kerstmis een psalm te zingen die ook aan bod komt bij de viering van Jezus’ intocht in Jeruzalem op Palmzondag. Het keervers van de psalm klinkt als bazuingeschal:Opent de poorten voor de koning der glorie!Met het aanbreken van Gods rijk in het achterhoofd klinkt dat vers net heel gepast.

Vlak voor we dit keervers zingen, horen we in de eerste lezing, nog steeds uit Jesaja, over een teken van de Heer: Zie, de maagd zal ontvangen en een zoon baren, en zij zal hem noemen ‘Immanuël: ‘God-met-ons’.(Jesaja 7,14)

Wat zo lang geleden Sara en Abraham overkwam, en nog maar pas Elisabet en Zacharias, dat zij een kind kregen hoewel het eigenlijk niet (meer) kon, zal Maria en Jozef nog helemaal anders overkomen. Het evangelie volgens Matteüs (hoofdstuk 1, verzen 18 tot 25) vertelt vervolgens het geboorteverhaal. Maar opvallend: het gaat eigenlijk niet zozeer over de geboorte, maar meer over hoe Jozef, geholpen door de engel, omgaat met het grote mysterie: Het kind in haar schoot is van de heilige Geest.

De tweede lezing is de opening van de Romeinenbrief waarin Paulus zichzelf voorstelt als de dienstknecht van het evangelie over Gods Zoon, die naar het vlees geboren is uit het geslacht van David, die naar de heilige Geest is aangewezen als Zoon van God, door Gods machtige daad, door zijn opstanding uit de doden, Jezus Christus onze Heer.(Romeinen 1, 3-4)

Wat betekenen deze lezingen samen?

De vierde adventsweek nodigt ons dan ook uit om ons te voegen bij deze twee gezinnen die uitkijken naar een geboorte.

We zingen al zachtjes mee: O kom, o kom, Immanuel.

In onze kerken en huiskamers staat de kerststal klaar, weldra zal het kindje in de kribbe liggen. Ignatius van Loyola raadt ons aan als een geestelijke oefening dit tafereel langdurig te aanschouwen om ons dit grote wonder beter te realiseren, om het in ons op te nemen, om God ook in ons leven en in onszelf binnen te laten en te laten mens worden.