Een homilie moet goed voorbereid zijn en kort, kort!

Geliefde broers en zussen, goedendag!

We gaan verder met de catechese over de heilige Mis. We waren bij de Lezingen aanbeland.

De dialoog van God en zijn volk, die zich in de eucharistieviering ontplooit in de Dienst van het Woord, bereikt zijn hoogtepunt in de verkondiging van het Evangelie. Dit wordt voorafgegaan door het zingen van het Alleluja – of, in de veertigdagentijd, een andere tussenzang – waarmee de samengekomen gelovigen de Heer die in het Evangelie tot hen zal spreken, ontvangen (Algemene Instructie van het Romeinse Missaal - Editio typica tertio 2002 / emendata 2008, 62). Zoals de geheimen van Christus de hele Bijbelse openbaring belichten, zo is het Evangelie in de Dienst van het Woord het licht dat de Bijbelteksten helpt verstaan die er aan voorafgaan, zowel die van het Oude als die van het Nieuwe Testament. Want Christus is het centrum en de volheid van heel de Schrift en van heel de dienst van het Woord (Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Lectionarium Missalis Romani (30 sept 1970), Lectionarium, Inl., 5).

Altijd is Jezus Christus het centrum. Altijd.

Om die reden onderscheidt de liturgie het Evangelie van de andere lezingen en besteedt er bijzondere eer en verering aan (cf. Algemene Instructie van het Romeinse Missaal - Editio typica tertio 2002 / emendata 2008, 60 en 134). De lezing ervan is voorbehouden aan de gewijde bedienaar, die de lezing afsluit met het kussen van het boek. Bij de lezing staat men recht en maakt men een kruisteken op voorhoofd, lippen en borst. Kaarsen en wierook vereren Christus, die door de lezing van het Evangelie zijn werkdadig woord laat weerklinken. Door deze tekenen herkent de gemeenschap de aanwezigheid van Christus die tot haar het goede nieuws richt dat bekeert en verandert. Wat gebeurt, is een rechtstreekse aanspraak. Dat blijkt uit de acclamaties bij de lezing: Lof zij U, Christus en Wij danken God.

We staan recht om naar het Evangelie te luisteren want het is Christus die spreekt. We zijn aandachtig want het is een rechtstreeks gesprek. Het is de Heer die tot ons preekt.

Het levende woord van het Evangelie

Met andere woorden, in de eucharistieviering lezen we het Evangelie niet om te weten hoe de dingen gebeurd zijn, maar we luisteren naar het Evangelie om ons bewust te worden van wat Jezus ooit gezegd en gedaan heeft. Het gaat om een levend woord. Het Woord dat Jezus in het Evangelie spreekt is levend en raakt mijn hart.

Daarom is het zo belangrijk het Evangelie te beluisteren met open hart, omdat het een levend Woord is.

De heilige Augustinus schrijft: Het Evangelie is de mond van Christus. Hij heerst in de hemel en houdt niet op te spreken op aarde (Preek 85; cf. ook Over het Johannesevangelie XXX,I). Als het waar is dat in de liturgie Christus nog steeds zijn blijde boodschap verkondigt (Vat II, Const. Sacrosanctum Concilium, 33), volgt daaruit dat wij, wanneer we de eucharistieviering bijwonen, Hem een antwoord moeten geven.

We beluisteren het Evangelie en moeten met ons leven een antwoord geven.

Om zijn boodschap te laten doordringen, gebruikt Christus ook het woord van de predikant die, na het Evangelie, de homilie houdt (cf. Algemene Instructie van het Romeinse Missaal - Editio typica tertio 2002/emendata 2008, 65-66; Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Lectionarium Missalis Romani (30 sept 1970), Lectionarium, Inl., 24-27). Zoals het Tweede Vaticaans Concilie sterk aanbeveelt, is de homilie een deel van de liturgie (Vat II, Const. Sacrosanctum Concilium, 52) en geen gelegenheidstoespraak - ook geen catechese zoals ik nu geef – ook geen conferentie of een les. De homilie is iets anders. Wat is de homilie? Het is het meest verheven moment van de dialoog tussen God en zijn volk (Apostolische exhortatie De vreugde van het Evangelie, 137) zodat die realiteit wordt in het leven.

De ware uitleg van het Evangelie dat is ons heilig leven!

Het Woord van de Heer voltooit zijn weg door in ons vlees te worden, door zich te vertalen in werken, zoals dat gebeurd is bij Maria en bij de heiligen. Herinner jullie wat ik vorige keer heb gezegd: het Woord van de Heer komt binnen langs de oren, bereikt het hart en beweegt de handen tot goede werken. De homilie volgt het Woord van de Heer en legt dezelfde weg af om ons te helpen dat het Woord van de Heer de handen beweegt via het hart.

Communio met Christus

Het thema van de homilie heb ik reeds behandeld in de exhortatie De vreugde van het Evangelie, waar ik eraan herinnerd heb dat de liturgische context vereist dat door de predicatie, de gemeenschap en ook de predikant op weg worden gezet naar een communio met Christus in de Eucharistie die het leven omvormt. (Ibid., 138).

De dienstbaarheid van de predikant

Wie de homilie houdt, moet zijn dienstwerk goed vervullen. Wie preekt, priester diaken of bisschop, bewijst aan allen die de eucharistieviering bijwonen een echte dienst. Maar ook zij die toehoren, moeten hun deel doen. Vooreerst door de nodige aandacht te schenken, dat wil zeggen: de gepaste innerlijke houding aan te nemen, zonder subjectieve vooroordelen, wetende dat elke predikant goede kanten heeft en grenzen. Soms is er door de lengte van de homilie of door de wanorde ervan of haar onverstaanbaarheid reden om zich te vervelen. Andere keren echter is een vooroordeel de hinderpaal.

Wie preekt, moet goed beseffen dat hij geen eigen zaak staat te doen. Prediken betekent stem geven aan Jezus, men preekt het woord van Jezus.

Een homilie moet goed voorbereid zijn en kort, kort! Eens vertelde mij een priester dat zijn vader, toen hij bij zijn ouders op bezoek was, hem zei: Weet je, ik ben blij. Samen met mijn vrienden hebben we een kerk gevonden waar ze geen homilie houden! Vaak zien we het gebeuren dat men tijdens de homilie indommelt, anderen beginnen te kletsen of gaan buiten om te roken …

Laat daarom de homilie kort zijn maar goed voorbereid.

Beste priesters, diakens, bisschoppen, hoe bereidt men de homilie voor? Hoe voorbereiden? Door te bidden, door het Woord van God te bestuderen en door een heldere en korte samenvatting te maken. Niet langer dan 10 minuten, asjeblieft. Tot besluit kunnen we zeggen dat in de dienst van het Woord, bij middel van het Evangelie en de homilie, God met zijn volk dialogeert. Het volk luistert naar Hem met aandacht en eerbied. Tegelijkertijd weet het Hem aanwezig en werkzaam. Dus, wanneer we luisteren naar het goede nieuws zullen we erdoor bekeerd en veranderd worden zodanig dat we in staat zijn onszelf en de wereld te veranderen. Waarom?

Omdat de Blijde Boodschap, het Woord van God, binnenkomt door de oren, naar het hart gaat en de handen bereikt die goede werken doen.

Vertaling uit het Italiaans: Marcel De Pauw msc

Alles van paus Franciscus op Kerknet