Elena Peeters (26), theatermaakster met hart en ziel

Sommigen denken nu dat ik supergelovig ben, maar ik ben niet eens gedoopt, laat Elena Peeters zich ontvallen. En dat als enige van de familie. Haar zus liet zich dopen op haar 9de. Vanwaar dan die pelgrimstocht?

Elena Peeters • Voor mijn afstudeerproject in de richting Woord aan het Conservatorium in Antwerpen moest ik een vraag onderzoeken en creatief uitwerken. Wat is jouw noodzaak?, was het mantra dat daar jarenlang klonk. Wie was ik? Wat had ik te vertellen? Geen idee.

Tegelijk voelde ik dat ik op een kruispunt stond: afstuderen, beslissen welke kant ik op zou gaan. Daarnaast was ik benieuwd naar wat zo’n langdurige eenzaamheid met me zou doen.

Om te kunnen samenleven met iemand anders, moest ik ook kunnen samenleven met mezelf, vond ik.

Zoals elk jaar trok ik voor een week naar mijn meter in Duitsland. Als ik aan haar denk, zie ik mij weer mijn nieuwjaarsbrief voorlezen in het bijzijn van een hele hoop volk, want zij keerde net terug van een pelgrimstocht met Oikoten. Ze straalde, net als het 16-jarige meisje dat ze op die tocht begeleid had. Ze was mijn heldin, en die van velen.

Die week in Duitsland verslond ik haar brieven en dagboeken van destijds en ik wist: dit is wat ik moet doen, nu.

Vond je antwoord op je vragen?

Toen ik vertrok, ging ik ervan uit dat de aankomst glorieus en allesverklarend zou zijn. Maar al gauw bleek er vooral onderweg van alles te gebeuren. Er waren mensen die me na 5 minuten al de sleutel van hun huis gaven: Ik moet even mijn zoon van de scouts ophalen. Maak het je gemakkelijk! Vertrouwen ontvangen en durven te geven ... soms was het zo overweldigend dat het me bijna teveel werd. Het ontvangen kan nog moeilijker zijn dan het geven.

Ik voelde iets wat ik zou omschrijven als eenheid. Misschien is het dat wat anderen ‘geloven’ noemen.

Die ervaring van eenheid deed me heel sterk voelen dat ik liefhad. Als ik ergens in geloof, dan is het in de liefde.

Intussen ben je bezig met een stuk over de doodstraf. Is pelgrimeren een afgesloten hoofdstuk?

De voorstellingen zijn zo goed als helemaal afgerond, maar die ervaring is echt een deel van mij geworden. Dat laat ik niet meer los. Ik was zo erg in de wereld voor ik vertrok, hoewel je even goed uit de wereld zou kunnen zeggen, want ik had weinig greep op mijn leven. Het overkwam me met een snelheid waar ik geen vat op had.

Een korte wandeling in de natuur is voldoende om dat gevoel van eenheid weer op te halen.

Schrijf je al lang met terdoodveroordeelden?

Ik begon ermee met het oog op een nieuwe voorstelling. Het was mijn man die me op het idee bracht. Hij had een interview gelezen met Agnes Steenssens van Without Walls. Met de krant in de hand zei hij: Voilà, je volgend project. En dat klopte als een bus.

Op mijn tocht naar Rome had ik beseft hoe snel en hard we oordelen over mensen. Door alleen te stappen, schort je dat oordeel op. De ene dag stap je door industriegebied, de volgende door Toscane. En of je voeten zeer doen of niet, je neemt het zoals het is. Pas als er iemand anders bij is kan je iets delen, en begin je te oordelen.

Wat Agnes Steenssens doet - terdoodveroordeelden bijstaan - is het ultieme niet-oordelen.

Agnes bracht me in contact met enkele mensen op Death Row in de Verenigde Staten en ik ben beginnen schrijven met hen. Een van hen schreef me meteen dat ik zijn beste vriend was. En dat was ook zo. Want hij had niemand anders. Ik wist dus ook met een ruk: dit is niet iets wat ik zomaar weer stop zet.

Na enige tijd bezocht je hen ook in de gevangenis. Hoe was dat?

Een klein, blond meisje alleen op pelgrimstocht is één ding. Maar alleen voor een terdoodveroordeelde achter glas in een zwaarbewaakte gevangenis, dat is 1000 keer moeilijker. Ik ben mezelf meer tegengekomen tijdens dit project dan op de hele tocht naar Rome. Mijn man zat op dat moment thuis met een depressie, dat maakte het er niet makkelijker op.

Plots was er die dubbelheid van mannen achter tralies die vrij willen zijn enerzijds, en mijn geliefde die vrij was maar verlangde naar de dood anderzijds.

Welke boodschap wil je met de voorstelling Johnyboy?

Het is geen voorstelling voor of tegen de doodstraf, maar een verhaal over mensen en de broosheid van het leven. Als ik iets wil doen, is het: tegengif bieden voor alle haat in de wereld.

Eigenlijk ben ik voortdurend op zoek naar het goede.

In mijn voorstellingen wil ik geen moraalridder zijn, maar wel tonen: dit bestaat ook. Zo kan het ook.

Ik heb de voorstelling intussen zes keer gespeeld en dit jaar staan er nog vijf voorstellingen gepland (waarvan alleen die van 14 december in Geel nog niet uitverkocht is, nvdr.) Voor het eerst heb ik het gevoel dat er met deze voorstelling een ei gelegd is. Dat ik nu weet wat noodzaak betekent. Als ik mensen elkaar achteraf zie omhelzen met tranen in de ogen, ben ik dankbaar dat dat ei mensen kan raken.

Wat mogen we van jou nog verwachten?

In 2019-2020 komt er een heuse tournee, voor het eerst! Mijn andere voorstellingen deed ik in eigen beheer. Ik ben dus heel blij en ook wel een beetje fier. Ik blijf ook in andere voorstellingen mee spelen en als ik nog eens iets maak, zal dat waarschijnlijk iets helemaal anders zijn, iets luchtigs.

Maar ik zal wel altijd een zoeker blijven. Toen ik pas was vertrokken naar Rome, ontmoette ik een zuster in Sint-Katelijne-Waver waar ik logeerde. Of ze haar keuze nooit betreurde? Heel eerlijk antwoordde ze dat er wel twijfel was geweest, zeker toen haar zus kinderen kreeg, maar dat ze altijd trouw is gebleven en telkens opnieuw dezelfde keuze had gemaakt. Dat ze die twijfel toegaf, vond ik hartverwarmend.

Het belangrijkste in het leven is misschien wel: blijven nadenken.

Ontdek de speellijst van Johnyboy op gewoonslak.be en voor 14 december in Geel op Dewerft.be.