Hoe verloopt ook alweer een eucharistie?

Wat betekent eucharistie?

De eucharistie, ook wel de Heilige Mis genoemd, is een sacrament waarin gelovigen de aanwezigheid van Jezus Christus ervaren door het ontvangen van het lichaam en bloed van Christus, vertegenwoordigd in brood en wijn. Het woord Eucharistie komt van het Griekse "eucharistia," wat "dankzegging" betekent. Het is een dankgebed voor Gods liefde en offer, en een centraal moment in het katholieke geloof, waarin gelovigen samenkomen om te bidden, te gedenken en te delen in de heilige maaltijd die Jezus tijdens het Laatste Avondmaal instelde.

Hoe verloopt de katholieke eucharistieviering?

Openingsritus

Kijk even om je heen. Misschien ken je de meeste mensen in de kerk niet, maar toch vormen we een geheel: één gemeenschap rond Jezus Christus. We zijn hier om te bidden in zijn aanwezigheid. Om te gedenken en te herbeleven. Om te vieren hoe de ontmoeting met Jezus ons verandert.

Het begint met een kruisteken: we bidden in de naam van de Vader (God), de Zoon (Jezus) en de Heilige Geest. Met de rechterhand maken we een kruis van boven naar onder en van links naar rechts.

Gods liefde is overal: boven mij, diep in mijn hart en overal om me heen.

Welkom!

De priester - of vandaag een catechist of eerstecommunicant - heet je welkom. Eigenlijk net zoals wanneer je als gast ontvangen wordt op een feest bij iemand thuis. Je mag er zijn, helemaal zoals je bent.

Schuldbelijdenis

In de schuldbelijdenis vragen we God om vergeving omdat we beseffen dat we fouten maken. We stellen ons kwetsbaar op voor Hem en voor elkaar. Die houding maakt ons ontvankelijk voor Gods liefde en daar is het ons om te doen in de eucharistie. Daarbij beamen we luidop de drie schuldbeden met de eeuwenoude woorden uit het evangelie:

• Heer, ontferm u over ons
• Christus, ontferm u over ons
• Heer, ontferm u over ons

Het is een eeuwenoud gebed, zo uit het evangelie geplukt. Daar smeekt onder meer de blinde Bartimeüs (Marcus 10,46) met die woorden om Jezus’ aandacht en helende kracht.

Eer aan God

Na de schuldbelijdenis zingen we een loflied voor God. Ook dat is een tekst die door de traditie gerijpt is en zoveel verwijzingen bevat dat je er een hele catechese aan kunt koppelen. Hiermee prijzen we de Heer, de hemelse Koning, en geven dank voor Zijn liefde.
Het loflied gaat als volgt:

• Eer aan God in den hoge
  en vrede op aarde aan de mensen die Hij liefheeft. Wij loven U. Wij prijzen en aanbidden U.
  Wij verheerlijken U en zeggen U dank voor uw grote heerlijkheid.
  Heer God, hemelse Koning,
  God, almachtige Vader,
  Heer, eniggeboren Zoon, Jezus Christus,
  Heer God, Lam Gods, Zoon van de Vader,
  Gij, die wegneemt de zonden der wereld, ontferm U over ons.
  Gij, die wegneemt de zonden der wereld, aanvaard ons gebed.
  Gij, die zit aan de rechterhand van de Vader, ontferm U over ons.
  Want Gij alleen zijt de Heilige.
  Gij alleen de Heer.
  Gij alleen de Allerhoogste: Jezus Christus,
  met de Heilige Geest
  in de heerlijkheid van God de Vader.
  Amen.

Openingsgebed

Na een moment van stilte bidt de priester dat God ons hart nu klaar maakt voor de liturgie van het Woord.

Liturgie van het Woord

Twee lezingen

We luisteren naar een lezing uit het Oude Testament en één uit de Brieven in het Nieuwe Testament. Tussendoor wordt een lied of psalm gezongen of gereciteerd.

Evangelie

Daarna volgt de evangelielezing door de priester. Daarvoor gaan we staan. Met de duim van de rechterhand maken we een kruisje op het voorhoofd, de mond en het hart. Daarmee laten we Jezus in onze gedachten, onze woorden en ons hart aanwezig zijn.

Voor en na de evangelielezing zingen we Alleluia, een loflied uit het Hebreeuws.

Daarna volgt de homilie, waarin duidelijk wordt wat de woorden en daden van Jezus vandaag voor ons betekenen.

Homilie

De priester legt uit wat de woorden van Jezus voor ons vandaag betekenen. Dit is een moment van reflectie.

Geloofsbelijdenis

Ook de geloofsbelijdenis is een door de traditie gerijpte tekst die wereldwijd in de katholieke geloofsgemeenschap gekend en betekenisvol is:

• Ik geloof in God, de almachtige Vader,
  Schepper van hemel en aarde.
  En in Jezus Christus,
  zijn enige Zoon, onze Heer;
  die ontvangen is van de Heilige Geest, geboren uit de Maagd Maria;
  die geleden heeft onder Pontius Pilatus
  die gekruisigd is, gestorven en begraven,
  die nedergedaald is ter helle,
  de derde dag verrezen uit de doden
  die opgevaren is ten hemel,
  en zit aan de rechterhand van God
  de almachtige Vader;
  vandaar zal Hij komen oordelen de levenden en de doden.
  Ik geloof in de Heilige Geest,
  de heilige katholieke Kerk,
  de gemeenschap van de heiligen, de vergiffenis van de zonden,
  de verrijzenis van het lichaam, het eeuwig leven.
  Amen.

Voorbeden

We bidden voor de Kerk, voor de wereld, voor elkaar, voor de eerstecommunicanten en hun families, voor zieken en mensen in nood.

Liturgie van het altaar

Bereiding van de gaven

Zoals we thuis de tafel dekken voor het feest, doen we dat ook in de eucharistie. De gaven worden aangebracht: brood en wijn. Intussen geeft ieder tijdens de collecte ook iets van zichzelf voor de noden van (behoeftigen in) de parochiegemeenschap.

Gebed over de gaven

De priester spreekt, vaak in stilte, een gebed uit over de gaven.

Eucharistisch gebed

We komen bij het hart van de eucharistieviering. Uit eerbied gaan we rechtstaan terwijl de priester zegt: "Verheft uw hart." En wij antwoorden: "Wij zijn met ons hart bij de Heer." We zingen het lied "Heilig, heilig, heilig", en de priester herhaalt de woorden van Jezus: "Dit is mijn Lichaam, dat voor jullie gegeven wordt."

Ook weer een lied uit de rijke traditie van de eucharistie:

• Heilig, heilig, heilig de Heer,
  de God der hemelse machten!
  Vol zijn hemel en aarde van uw heerlijkheid.
  Hosanna in den hoge.
  Gezegend Hij die komt
  in de naam des Heren
  Hosanna in den Hoge.

Instellingswoorden

Nu wordt het echt stil, want de priester herhaalt de woorden die Jezus sprak bij het Laatste Avondmaal. Op de avond voor zijn dood aan het kruis beloofde Jezus aan zijn leerlingen dat Hij altijd aanwezig zou zijn wanneer wij in zijn naam brood en wijn zouden breken en delen.

Neem en eet hiervan, gij allen, want dit is mijn Lichaam dat voor u gegeven wordt. De priester toont de hostie, die zo meteen in stukken wordt gebroken en uitgedeeld tijdens de communie. Het is werkelijk Jezus die zich geeft aan ons. We danken in stilte.

Daarna toont de priester ook de beker wijn, waarin gelovigen kunnen uitgenodigd worden de hostie te doppen tijdens de communie.

Mysterie van het geloof

Na de instellingswoorden verkondigen we het mysterie van ons geloof. We zeggen: Heer Jezus, wij verkondigen uw dood en wij belijden tot Gij wederkeert, dat Gij verrezen zijt.

De priester beëindigt het eucharistisch gebed met de woorden:

• Door Hem en met Hem en in Hem
  zal uw Naam geprezen zijn,
  Heer onze God, almachtige Vader,
  in de eenheid van de Heilige Geest,
  hier en nu en tot in eeuwigheid.

We beamen dat samen: Amen.

Communieritus

Onzevader

De communieritus begint met het reciteren van het Onzevader. Vaak worden alle kinderen in de kerk uitgenodigd om bij het altaar een kring te vormen en handen te geven. Samen bidden we het gebed dat Jezus zelf overleverde:

• Onze Vader, die in de hemel zijt,
  uw naam worde geheiligd.
  Uw rijk kome,
  uw wil geschiede op aarde zoals in de hemel.
  Geef ons heden ons dagelijks brood
  en vergeef ons onze schulden
  zoals ook wij vergeven aan onze schuldenaren.
  En breng ons niet in beproeving
  maar verlos ons van het kwade.
  [...]
  Want van U is het koninkrijk
  en de kracht en de heerlijkheid
  in eeuwigheid.
  Amen.

Vredewens

De vrede die Jezus ons schenkt, kunnen we nu ook aan elkaar doorgeven. We schudden de mensen naast ons de hand en wensen: Vrede.

Broodbreking

Nu breekt en verdeelt de priester het brood of de hostie, net zoals Jezus ooit deed. Daarbij weerklinken deze woorden:

• Lam Gods, dat wegneemt de zonden van de wereld,
  ontferm u over ons.
  Lam Gods, dat wegneemt de zonden van de wereld,
  ontferm u over ons.
  Lam Gods, dat wegneemt de zonden van de wereld,
  Geef ons de vrede.

Je kent vast ook nog dit gebed: Heer, ik ben niet waardig dat Gij tot mij komt, maar spreek en ik zal gezond worden. Deze zin komt uit het evangelie (Matteüs 5,8-15), waar iemand Jezus om genezing komt vragen voor zijn slaaf. In het grote geloof van de man hoeft Jezus daarvoor zelfs niet tot bij hem thuis te komen. Eén woord is genoeg. Laat dit ook ons geloof zijn.

Communie

De eerstecommunicanten hebben al lang moeten stil zitten, maar nu komt het moment waarop ze zich zo goed hebben voorbereid. Ze leggen hun linker- in hun rechterhand. Als de priester of communiedrager zegt: Lichaam van Christus, dan antwoorden we: Amen.

Je neemt de hostie met je rechterhand uit de linker- en eet hem op. Wees je ervan bewust dat dit het Lichaam van Christus is. De communiegang kan een hele tijd duren. Ideaal om het even stil te maken voor persoonlijk gebed.

Slot van de dienst

Zending en zegen

Na enkele mededelingen - en op deze feestelijke dag wellicht ook enkele bedankjes en misschien een bloem voor ouders of catechisten - volgt de zending en zegen. Die zending maakt duidelijk dat we niet enkel op zondag in de mis christen zijn, maar dat Jezus ons zendt in de wereld en in het dagelijkse leven. Daartoe worden we gezegend en ontvangen we de kracht van de Heilige Geest.

De laatste woorden zijn aan de gelovige gemeenschap: Wij danken God. En weet je hoe dat klinkt in het Grieks? Juist, eucharistie!

Gebaseerd op het nieuwe kindermissaal ‘Met Jezus aan tafel'. Ontdek de bestelinfo.

Wil je meer inspiratie ontvangen? Schrijf in op onze nieuwsbrief en blijf verbonden met geloof, hoop en liefde.