Paus Franciscus: een hedendaagse profeet van hoop

Ik heb het op sociale media gevolgd, mijn ouders ook, zegt Tiba Alkharki. De zeventienjarige leerlinge van het Onze-Lieve-Vrouwecollege Plus in Antwerpen is in de Iraakse hoofdstad Bagdad geboren, maar haar ouders kwamen na vele omzwervingen in Syrië en Turkije uiteindelijk in ons land terecht. Tiba is moslima, maar zij zegt het zeer goed te vinden dat de katholieke paus haar land bezocht, en ook nodig, om de mensen er beter te leren met elkaar samen te werken. Reacties op de voorbije pausreis in Irak gaan wereldwijd in dezelfde richting, of het nu gaat om een jonge Iraaks-Belgische humaniorastudente, om geëngageerde wereldburgers, om Oosterse christenen in Irak of in de diaspora of om specialisten van de interreligieuze dialoog.

Historisch, profetisch, ontroerend, versterkend, die woorden komen telkens terug.

Syrisch-katholieke aartsbisschop

De Syrisch-katholieke aartsbisschop Yohanna Petros Mouche straalde toen hij paus Franciscus in zijn kathedraal in Qaraqosh ontving. Wat een verschil met de tranen in zijn ogen toen we hem ontmoetten tijdens de reis van de Belgische bisschoppen naar Irak in september 2015: monseigneur Mouche leefde toen in een klein huisje in Erbil, in de wetenschap dat alle gelovigen uit zijn stad verdreven waren. Toen de helikopter van de Heilige Vader landde op de kleine luchthaven die speciaal voor dit bezoek was aangelegd, de klokken van onze kerken begonnen te luiden en de mensen in volle zon enthousiast applaudisseerden, voelde ik opnieuw tranen langs mijn wangen stromen, laat hij ons weten. Maar deze keer waren het tranen van vreugde.

Ik heb aangevoeld hoe groot de liefde van de paus voor ons is; hij wou koste wat kost ons verdriet en onze vreugde delen. Mgr. Yohanna Petros Mouche

Voorbereiding

Qaraqosh heeft een sterke tijd achter de rug, gaat mgr. Mouche voort. De gelovigen hebben dit pausbezoek voorbereid tijdens vele activiteiten die werden geanimeerd door een groep jongeren onder leiding van enkele priesters en zuster-religieuzen; dat alles gaat nooit meer verloren. Ook de Libanees-maronitische theologe Souraya Bechealany, voormalig secretaris-generaal van de Raad van Kerken van het Midden-Oosten, benadrukt de langetermijneffecten van dit pausbezoek. Naast de oproep tot interreligieuze dialoog gaat er ook een appel vanuit tot concrete solidariteit. De gelovigen kunnen met hun samenwerking een reële vuist maken tegen geweld en corruptie en samen bouwen aan het inclusieve burgerschap waar de verklaring over de menselijke broederschap van Abu Dhabi het al over had.

De paus betrekt bij dit alles nu bovendien de hoogste vertegenwoordiger van de gematigde sjiieten. Prof. Souraya Bechealany

Hoop sterker dan de dood

De paus zocht zijn gelovigen op zoals een vader het doet met zijn beminde kinderen. De Chaldeeuwse priester in Brussel, Musa Yaramis, put hoop uit dit pausbezoek. Hij parafraseert de woorden van de paus zelf als hij stelt dat de broederlijkheid sterker is dan haat, vrede sterker dan oorlog, de hoop sterker dan de dood. Net daarom is de aanwezigheid van de christenen in het Midden-Oosten zo belangrijk, voegt Yaramis eraan toe, want zij zijn een zichtbaar teken van die hoop. Ook de Vlaams-Chaldeeuwse seminarist David Nas benadrukt de hoop die deze reis opwekt. De inwoners van de vele getroffen gebieden wilden al jaren een ander geluid horen dan het gedonder van de bombardementen en de dreigementen. Hun diepe zucht van wanhoop is nu een zucht van opluchting geworden.

Niet alleen de christenen, ook aanhangers van andere geloofsovertuigingen voelen zich gekweld door de barre omstandigheden waar schijnbaar geen einde aan komt. David Nas

Periferie

De Syrisch-katholieke priester in Brussel, Thomas Dibo Habbabe, stipt aan hoezeer paus Franciscus zich nog maar eens als een herder van de periferie liet kennen. De paus kwam de vermoeide Iraki’s tegemoet om hun wonden te helen en hun te verzekeren: ik laat jullie niet in de steek, ik blijf jullie nabij. In de regio waar het christendom ontstond, maar waar het gevaar bestaat dat de christenen er verdwijnen, zaait Franciscus als hedendaags profeet hoop tegen alle wanhoop in. Het laatste woord is voor een jonge vrouw die ook in Bagdad geboren werd, de Syrisch-orthodoxe Luna Batota uit Mechelen. Ik mocht ooit deelnemen aan een interreligieuze manifestatie The voice of the voiceless. De paus werd nu de stem van zij die door omstandigheden hun eigen stem niet voldoende kunnen laten horen.

Morele steun is soms het enige wat we nodig hebben, verzuchten vele Iraakse christenen sinds jaren. Luna Batota

Lees ook de slotanalyse van VRT-journalist Rudi Vranckx over het pausbezoek aan Irak: Een pausreis voor de geschiedenisboeken: drie uitspraken van Franciscus die nog lang zullen nazinderen in Irak