Regeerakkoord onder de loep: ver zoeken naar christelijke waarden in dit socio-economisch verhaal

Eredienst als zoekterm levert welgeteld twee zinnetjes op in het regeerakkoord dat zondag acht maanden overleg tussen N-VA, Vooruit, CD&V en de Franstalige partijen MR en Les Engagés bezegelde. De regering-De Wever wil een ontzuilde regering zijn, die ethische, sociale en communautaire kwesties bekijkt door een rationele bril. Besparingen en socio-economische hervormingen voeren de hoofdtoon.

Erkenning van erediensten

We beginnen met het resultaat van de zoekterm ‘eredienst’. Het omvat één korte zin: ‘We creëren, in overleg met de deelstaten en de betrokken veiligheidsdiensten, een uniform wettelijk kader voor de erkenning van erediensten’, enkele bladzijden verderop gevolgd door een korte paragraaf over de verplichte taaltesten voor bedienaars van de eredienst.

In april 2022 oordeelde het Europees Hof voor de Rechten van de Mens dat het erkenningssysteem in ons land te weinig transparant is. Dat zou nu dus moeten veranderen onder minister van Justitie Annelies Verlinden (CD&V). Ook de weddes van de bedienaars van de erediensten vallen onder haar departement.

Zorg

‘Zorg moet voor iedereen betaalbaar, effectief beschikbaar en van topkwaliteit zijn.’ Dat is het uitgangspunt van de Arizona-regering. De regering wil inzetten op technologische vooruitgang en gegevensdeling, op responsabilisering in de ziekenhuissector en op gezond leven.

Onder dit hoofdstuk vinden we twee puntjes die met ouderenzorg te maken hebben: streven naar geïntegreerde zorg voor ouderen met geestelijke problemen zoals (jong)dementie en een interfederale aanpak om de diagnose en aanpak van depressie te verbeteren. Verder gaat er betrekkelijk veel aandacht naar het psychisch welzijn van jongeren.

Het hoofdstukje Ethische thema’s telt 6 puntjes. Twee ervan gaan over donorkinderen (afschaffing van de anonimiteit van donoren en psychologische omkadering). Verder wordt discreet bevallen mogelijk gemaakt en komt er een wettelijk kader voor ‘draagvrouwschap’. Voor de goede gang van zaken komt de familierechtbank tussen, zodat winstbejag vermeden wordt.

Over euthanasie lezen we in voorzichtige bewoordingen de mogelijkheid van euthanasie voor mensen met dementie: ‘Op een grondige wetenschappelijke basis streven we naar een uitbreiding van de voorafgaande wilsverklaring naar personen met wilsonbekwaamheid omwille van dementie en onderzoeken we onder welke voorwaarden dit haalbaar is.’ Daarbij wordt ook nog vermeld dat ‘we blijven inzetten op palliatieve zorg’.

Over abortus staat er dat het maatschappelijk debat wordt verder gezet: ‘Na consensus tussen de meerderheidspartijen, passen wij de huidige abortuswetgeving aan.’ De formulering specificeert noch de richting noch de omvang van eventuele wijzigingen.

Asiel en migratie

Het hoofdstuk Asiel en migratie is haast even lijvig als Zorg. Het omvat 16 bladzijden. De bevoegdheid krijgt voortaan ook een minister in plaats van een staatssecretaris. Het is duidelijk dat België de tendens van hardere maatregelen volgt. 

‘Om van migratie opnieuw een maatschappelijk en economisch positief verhaal te maken én om voldoende kwalitatieve opvang te kunnen bieden aan vluchtelingen die het echt nodig hebben, moeten we de instroom onder controle krijgen’, klinkt het. De regering wil inzetten op (controleerbare) arbeids- en studiemigratie.

In de toekomst worden asielzoekers alleen nog in centra opgevangen en ze krijgen enkel materiële hulp, waardoor ze in de feiten opgesloten zijn. Ook komen er Dublin-centra, sober uitgeruste centra voor asielzoekers die eerder in een ander Europees land een aanvraag deden en dus snel daarheen moeten kunnen worden teruggestuurd. Bovendien wordt er ‘maximaal ingezet op het nemen van Dublin-beslissingen’.

‘De regering streeft naar een aanzienlijke verhoging van de terugkeercijfers.’ Om dit waar te maken, wordt voorzien in veel meer gesloten opvangcapaciteit en gedwongen terugkeer. Woonstbetredingen door de Dienst Vreemdelingenzaken in samenwerking met de politie worden mogelijk, weliswaar als ultieme maatregel en (letterlijke) stok achter de deur.

Internationale solidariteit

Ontwikkelingssamenwerking wordt vooral gezien als ‘strategisch instrument en onderdeel van ons buitenlands en veiligheidsbeleid’. De bevoegdheid wordt daarom ook toegevoegd aan Buitenlandse Zaken en is dus geen apart ministerie of staatssecretariaat meer. Het engagement van burgers voor specifieke ontwikkelingsprojecten wordt bemoedigd. ‘Om deze reden investeren we ook in de versterking van de vierde pijlerwerking’, staat te lezen, maar de fiscale aftrekbaarheid van giften zakt wel van 45 naar 30 %.

11.11.11 reageert alvast met grote bezorgdheid op de gelekte begrotingstabellen, die een besparing van 25 % op ontwikkelingssamenwerking tonen. De organisatie noemt dit kortzichtig en gevaarlijk. Directeur Els Hertogen: ‘Wanneer de wereld brandt, is een volwaardig budget ontwikkelingssamenwerking geen luxe of voetnoot. Elke besparing is een keuze voor een wereld met nog meer instabiliteit, chaos en onveiligheid.’

Feestdagen

Een regionale feestdag kan voortaan een officiële feestdag worden als een gewest het vraagt, maar dat mag niet ten koste gaan van de ‘concurrentiekracht’, dus moet er dan een andere feestdag sneuvelen. Lang zal het niet duren vooraleer Vlamingen dus voortaan op 11 juli vrij zijn. Mogelijk ten koste van Pinkstermaandag, maar dat valt af te wachten.