‘Theoloog, maar altijd ten dienste van pastoraal engagement ’ - Albert Houssiau wordt 100

Honderdjarige bisschoppen, zij vormen een zeldzaamheid. Tien jaar geleden, op 14 april 2014, vierde de emeritus-bisschop van het Congolese bisdom Inongo, scheutist Jan Van Cauwelaert, in zijn geboortestad Antwerpen zijn eeuwfeest. Vandaag is het monseigneur Albert Houssiaus honderdste verjaardag. De emeritus-bisschop van Luik doet het op deze gezegende leeftijd wat rustiger aan dan Van Cauwelaert destijds, maar hij is volgens de woordvoerder van het bisdom Luik, Jean-Pierre Deleersnijder, nog altijd ‘in goeden doen en wordt maandagnamiddag in Luik in beperkte kring gevierd’, een gelegenheid waar onder meer ook apostolisch nuntius Franco Coppola voor naar de Vurige Stede rijdt. Misschien begeeft ook de kabinetschef van de koning zich daarnaartoe, want Vincent Houssiau is een achterneef van de jarige bisschop.

Albert Houssiau is geboren uit een gezin van Franstaligen in Halle. Hij liep school in Brussel en studeerde aan het grootseminarie van Mechelen en aan de – toen nog Franstalige – Leuvense universiteit. Hij volgde er handels- en consulaire wetenschappen en filosofie. In 1949 werd hij door kardinaal Jozef-Ernest Van Roey in de privékapel van het aartsbisschoppelijk paleis in Mechelen priester van het aartsbisdom gewijd. Daarna studeerde hij nog enkele jaren exegese en hij specialiseerde zich in de christologie van de tweede-eeuwse kerkvader Sint-Ireneus van Lyon. ‘Maar monseigneur Houssiau heeft zijn theologische bagage altijd ten dienste van een pastoraal engagement gesteld', zegt de huidige bisschop van Luik, Jean-Pierre Delville. Na korte tijd gediend te hebben in een parochie in de Brusselse gemeente Vorst werd hij naar Leuven gestuurd.

Begeleiding van studenten

In Leuven hielp hij – de latere rector – Albert Deschamps bij de begeleiding van priesterstudenten aan het Heilige Geest-college en reorganiseerde hij het programma van het Hoger instituut voor godsdienstwetenschappen. Vanaf 1961 werd hij zelf directeur van dat Hoger instituut en later van het Heilige Geest-college. Intussen was hij ook prof benoemd aan de Leuvense theologiefaculteit, waar hij sacramentologie, liturgie en ecclesiologie doceerde. Na de splitsing van de Leuvense universiteit trok hij naar Louvain-la-Neuve, waar hij van 1972 en 1977 en van 1982 tot 1985 decaan van de theologiefaculteit werd. Tot bisschop Guillaume-Marie van Zuylen van Luik in 1985 de leeftijdsgrens had bereikt en zijn ontslag aan paus Johannes-Paulus II aanbood, en deze in 1986 Albert Houssiau tot negentigste bisschop van Luik benoemde. ‘Ik beloof dat ik voortaan Luikenaar word’, reageerde deze meteen.

Enkele hoogte- en dieptepunten uit zijn veertien jaar durend episcopaat. 

In 1993 ging Houssiau ostentatief op bezoek bij een groep mensen-zonder-papieren die eind jaren negentig kerkasiel hadden gezocht in de Sainte-Foy in de Sint-Leonardswijk in Luik. In 1996 vierde hij de 750ste verjaardag van de Fête-Dieu (bij ons intussen ook bekend als Sacramentsdag of Corpus Christi). Voor dat feest wordt sinds 1246 het heilig sacrament op de tweede donderdag (of eventueel de tweede zondag) na Pinksteren in processie door de stad wordt gedragen.

Even later werd Houssiaus bisdom door elkaar geschud door de ontdekking van de lijkjes van Julie Lejeune en Mélissa Russo, twee slachtoffers van Marc Dutroux. Wie herinnert zich niet de mensenmassa bij de begrafenis van de meisjes in de Luikse Sint-Martinusbasiliek, voorgegaan door priester-arbeider Gaston Schoonbroodt?

Broederlijkheid

Net voor zijn emeritaat stuurde bisschop Houssiau zijn bisdom resoluut op weg naar het derde millennium met een reflectieproces over de pastorale zorg in het bisdom. Dat ‘Pro-jet 2000’ mondde uiteindelijk uit in een grote bijeenkomst in Borgworm in 2000. De ambitie was om de 530 parochies van het bisdom samen te brengen in 150 pastorale eenheden. 

Het is uiteindelijk zijn opvolger Aloys Jousten die dit proces tot een goed einde bracht en het bisdom reorganiseerde in 70 pastorale eenheden. ‘Na zijn emeritaat in 2001 bleef monseigneur Houssiau studeren over de leer van de Griekstalige kerkvaders over de Verrijzenis van Christus’, vertelt de tweeënnegentigste bisschop van Luik, monseigneur Delville. ‘Hij woont intussen in een rusthuis in Luik, waar hij ook het thema van de broederlijkheid in de vroege Kerk begon te bestuderen, een thema dat nog altijd zeer actueel is. Bisschop Houssiau blijft ons dus vandaag steunen en inspireren.’