Resultaten van bevraging door Dignity besproken op ontmoetingsdag met slachtoffers van misbruik

Een vijftigtal mensen met misbruikervaring en -trauma ging in op de uitnodiging van de bisschoppen voor een ontmoetingsdag vandaag in de Guimardstraat. In de voormiddag werden de resultaten van de bevraging van Stichting Dignity voorgesteld. Daarna lichtten aartsbisschop Luc Terlinden en Manu Keirse de nieuwe beleidsplannen toe.

Vervolgens kregen de aanwezigen de kans om daarover met elkaar en de verantwoordelijken in gesprek te gaan. Na de middag volgt nog een plenaire sessie om de echo’s daarvan bijeen te brengen. Woordvoerder Geert De Kerpel: ‘Uit de bevraging blijkt onder meer dat slachtoffers nauw betrokken willen worden bij het beleid. Een van de voorstellen is dan ook de oprichting van een adviesgroep. Het woord ‘samen’ is heel belangrijk in het nieuwe beleid.’

Resultaten

De Bevraging slachtoffers misbruik in de Kerk werd georganiseerd door Stichting Dignity. Er namen 97 mensen aan deel. Aan professor Wim Vandewiele van de Research Group for Safeguarding in the Church (RGSC, KU Leuven) werd gevraagd om er een onafhankelijke wetenschappelijke analyse op uit te voeren. Hij zegt verrast te zijn door de grote bereidheid van mensen met misbruikervaring en -trauma om hun unieke verhaal met de Kerk te delen en toe te lichten.

Wat leren we eruit?

1. Historisch en recent misbruik • De meeste respondenten geven aan dat het misbruik bij hen plaatsvond tussen 1950 en 1989, met een piek in de jaren 1960. Maar recentere meldingen maken duidelijk dat preventie en bewustwording een uitdaging blijven.
2. Meldingspatronen • Een meerderheid (53%) van de respondenten meldde het misbruik pas recent (2021 en 2024), met een duidelijke stijging in meldingen na 2023. Deze bevinding benadrukt het belang van toegankelijke en transparante meldingsmechanismen.
3. Beoordeling van opvang en begeleiding • Ruim de helft van de respondenten is tevreden over de opvang en begeleiding. Ontevredenheid betreft vaak meldingen en dus (gebrek aan) opvang van vroegere datum. Slachtoffers benadrukken de nood aan meer empathie, erkenning en ondersteuning.
4. Verwachtingen en maatregelen • Respondenten hechten groot belang aan financiële compensatie, psychologische hulp én spirituele begeleiding. Daarnaast vragen ze om structurele hervormingen binnen de Kerk, zoals een open dialoog, erkenning van fouten, en transparantie in het beleid. De resultaten tonen dat slachtoffers hun herstel als een levenslang proces zien, waarbij blijvende betrokkenheid van de Kerk essentieel wordt geacht.
5. Kritische aandachtspunten • Een deel geeft aan dat de Kerk meer moet doen om het vertrouwen te herstellen: oprechte excuses, expliciete erkenning van verantwoordelijkheid en een duurzame betrokkenheid bij het herstelproces.
6. Aanbevelingen voor toekomstig beleid • Consistent blijven in respons en aandacht voor slachtoffers. Slachtoffers betrekken in beleidsadvies, het versterken van meldingspunten en het faciliteren van psychologische ondersteuning.

Professor Vandewiele noemt de bevraging een belangrijke stap voor de Kerk: ‘Ik zie er een positieve evolutie in: de Kerk laat haar beleid bevragen. Als men hier daadwerkelijk mee aan de slag gaat, gaan we in de goede richting. Het engagement van de respondenten en deelnemers aan de ontmoetingsdag is een stevige duw in de rug om op deze lijn voort te gaan. Ze heeft medestanders in mensen die nochtans diep gekwetst werden.’

Blijven inzetten op herstel

Dat spirituele of pastorale ondersteuning ook zo vaak aangestipt zou worden, kan verrassend klinken. Woordvoerder Geert de Kerpel: ‘Een aantal van deze mensen is gelovig gebleven, maar gezien het trauma is het niet eenvoudig om daar kracht uit te halen.’ Om daaraan tegemoet te komen komt er in elk bisdom een pastorale begeleider. Ook zullen er lotgenotengroepen worden opgericht. De nieuwe beleidsstructuur en initiatieven werden vormgegeven in een handig overzicht.

Heel wat slachtoffers hebben levenslang psychologische ondersteuning nodig. Wat financiële ondersteuning betreft, verwijzen de bisschoppen naar de overheid voor een wetgevend kader dat kan gelden voor de hele samenleving. In oktober hebben ze een brief geschreven aan alle overheden van ons land om daarop aan te dringen.

Wim Vandewiele: ‘Tegelijk zou de Kerk toch ook op dat vlak al initiatieven kunnen nemen. Zijn we niet altijd ecclesiopreneurs geweest? Voor de oprichting van onze zorginstellingen hebben we in het verleden ook niet gewacht op de overheid.’

De bisschoppen zijn nog op zoek naar een nationale coördinator om het beleid te implementeren en verder uit te werken. ‘De lat ligt hoog’, beseft De Kerpel. ‘We zoeken iemand die zeer beslagen is in de thematiek en een grote verantwoordelijkheid krijgt in een voltijdse opdracht.’