De negen vruchten van de Heilige Geest: vreugde - paus Franciscus [catechese]

Geliefde broeders en zusters, goedendag!

Na gesproken te hebben over de heiligmakende genade en over de charisma’s, zou ik vandaag willen stilstaan bij een derde werkelijkheid die verbonden is met de werking van de Heilige Geest: “de vruchten van de Geest”. Wat is de vrucht van de Heilige Geest? In de brief aan de Galaten geeft de Heilige Paulus een lijst. Hij schrijft: “De vrucht van de Geest is liefde, vreugde, vrede, geduld, vriendelijkheid, goedheid, trouw, zachtheid, ingetogenheid” (5,22). Negen vruchten van de Geest. Maar wat is dat “vrucht van de Geest”?

Het verschil tussen genade van de Geest en charisma

Het verschil tussen genade van de Geest en charisma bestaat hierin. Charisma’s worden door de Geest voor het welzijn van de Kerk gegeven aan wie Hij wil en wanneer Hij wil. De vruchten van de Geest – ik herhaal ze: liefde, vreugde, vrede, geduld, vriendelijkheid, goedheid, trouw, zachtheid, ingetogenheid - zijn het resultaat van een samenwerking tussen de genade en onze vrijheid. Deze vruchten vertolken steeds de creativiteit van de persoon, waarin “geloof zich uit in liefde” (Gal 5,6), soms op een verrassende en vreugdevolle wijze. Niet allen in de Kerk kunnen apostelen, profeten of evangelisten zijn. Maar allen zonder onderscheid moeten liefdevol zijn, geduldig, nederig, bewerkers van vrede en zo verder. Inderdaad wij allen moeten liefdevol zijn, geduldig, we moeten eindig zijn en bewerkers van vrede niet van oorlog.

Onder de door de Apostel genoemde vruchten wil ik graag een in het licht plaatsen door de beginwoorden van de Apostolische Aansporing Evangelii gaudium te citeren: ”De vreugde van het Evangelie vervult het hart en het hele leven van hen die Jezus ontmoeten. Zij die zich laten redden door Hem, worden bevrijd van de zonde, het verdriet, de innerlijke leegte, het isolement. Met Jezus Christus wordt de vreugde altijd geboren en herboren.” (n. 1). Soms zijn er droeve momenten, maar altijd is er vrede. Met Jezus is er vreugde en vrede.

Alles gaat vlug voorbij

De vreugde, vrucht van de Geest, geeft zoals elke andere menselijke vreugde een zeker gevoel van volheid en voldoening, die het verlangen meebrengt dat ze voor altijd zou duren. Door ervaring weten we echter dat dit niet gebeurt, want hier beneden gaat alles vlug voorbij. Alles gaat vlug voorbij. Laten we samen nadenken: de jeugd gaat haastig voorbij, de gezondheid, de krachten, het welzijn, de vriendschappen, de liefdes…Duren zij een eeuw? Maar verder niet meer. Overigens, al zouden deze dingen niet vlug voorbijgaan, na enige tijd volstaan ze niet meer of worden zelfs vervelend want, zoals de Heilige Augustinus naar God gekeerd zei: “U hebt ons voor U gemaakt, Heer, en ons hart is onrustig  totdat het in U kan rusten” (1) . 

Er is de onrust van het hart om de schoonheid te zoeken, de vrede, de liefde, de vreugde.

De vreugde van het Evangelie, de evangelische vreugde kan zich, in tegenstelling tot elke andere vreugde, elke dag vernieuwen en besmettelijk worden. 

“Alleen dankzij deze ontmoeting - of hernieuwde ontmoeting - met de liefde van God, die verandert in gelukkige vriendschap, worden wij bevrijd van ons geïsoleerd bewustzijn en het op onszelf betrokken zijn. Het lukt ons ten volle menselijk te zijn, wanneer wij meer dan menselijk zijn, wanneer wij God toestaan ons boven onszelf uit te tillen, om ons meest ware wezen te bereiken. Daar ligt de bron van de evangeliserende activiteit. Immers, als iemand deze liefde die hem de zin van het leven teruggeeft, heeft opgenomen, hoe kan hij dan het verlangen bedwingen om het anderen mee te delen?” (Evangelii gaudium, 8).

Vreugde als vrucht van de Geest heeft twee kenmerken: zij lijdt niet onder het duren van de tijd, maar zij vermenigvuldigt zich door haar te delen met anderen! Echte vreugde deelt men met anderen en men wordt “besmet”.

Vijf eeuwen geleden leefde in Rome de heilige Filippus Neri. Hij is de geschiedenis ingegaan als de heilige van de vreugde. Aan de arme en verwaarloosde kinderen van het Oratorium zei hij: “Kindjes weest blij, ik wil geen spijt of zwaarmoedigheid. Het volstaat dat jullie niet zondigen”. En ook “Weest goede, als jullie dat lukt!” 

Minder bekend is de bron van zijn vreugde. De Heilige Filippus Neri hield zoveel van God het soms leek dat zijn hart ontplofte. Zijn vreugde was, in de volle betekenis, een vrucht van de Geest.  Deze heilige nam deel aan het Jubeljaar van 1575, dat hij verrijkte met een handelwijze die werd nagevolgd: het bezoek aan de Zeven Kerken. In zijn tijd was hij waarlijk een verkondiger door de vreugde. Hij had ook dit kenmerk van Jezus: hij schonk altijd vergiffenis, hij vergaf alles. Misschien denkt iemand van ons: “Ik heb deze zonde bedreven, daarvoor bestaat geen vergeving…”

Beseft dit wel: God vergeeft alles, God vergeeft altijd. Dat is de vreugde: van God vergiffenis krijgen. Aan priesters en biechtvaders zeg ik steeds: vergeeft alles, eist niet te veel, maar vergeeft alles, alles en altijd.

Het woord Evangelie betekent blijde boodschap. Daarom kan men niet verkondigen met lange lippen en duister gelaat, maar met de vreugde van iemand die een verborgen schat en kostbare parel heeft gevonden. Laten we ons de aansporing herinneren van de Heilige Paulus aan de christenen van Filippi en die hij nu tot ons richt: “Verheugt u in de Heer te allen tijde. Nog eens, verheugt u! Uw vriendelijkheid moet bij alle mensen bekend zijn.“ (Fil 4,4-5).

Geliefde broeders en zusters, weest blij met de vreugde van Jezus in het hart. Dankjewel.

Vertaald uit het Italiaans door Marcel De Pauw msc